اسلام‌ستیزی در جهان مدرن و محبوبیت روزافزون پیامبر(ص)

آیت پیمان، دبیرکل مجمع جهانی شیعه‌شناسی در یادداشتی که در اختیار ایکنای قم قرار داده است، نوشت: محبوبیت پیامبر اسلام(ص) در جهان مدرن، پدیده‌ای پیچیده و چندبعدی است که ریشه در عوامل گوناگونی دارد. این محبوبیت تنها محدود به مسلمانان نیست، بلکه بسیاری از غیرمسلمانان و روشنفکران نیز با دیده احترام و حتی علاقه به او می‌نگرند.

در ادامه، مهم‌ترین دلایل این محبوبیت در عصر حاضر را بررسی می‌کنیم:

۱. شخصیت استثنایی و الگوی اخلاقی بی‌بدیل

مهم‌ترین دلیل محبوبیت پیامبر(ص)، شخصیت منحصر‌ به‌فرد اوست. تاریخ‌نویسان، چه مسلمان و چه غیرمسلمان همواره بر ویژگی‌های اخلاقی بی‌نظیر او تأکید کرده‌اند:

صداقت و امانتداری (الصادق الامین): حتی پیش از بعثت، مخالفانش او را با این لقب می‌شناختند و اموال خود را نزد او به امانت می‌گذاشتند.

مهربانی و رحمت: قرآن کریم او را «رَحْمَةً لِّلْعَالَمِین؛ رحمتی برای همه جهانیان» معرفی می‌کند. رفتار او با کودکان، یتیمان، زنان، حیوانات و حتی دشمنانش، سرشار از مهر و گذشت بود، عفو عمومی او پس از فتح مکه، نمونه‌ای بی‌نظیر در تاریخ بشر است.

سادگی و فروتنی: با وجود دستیابی به قدرت مطلق، زندگی‌ای بسیار ساده داشت، خودش کار‌های شخصی‌اش را انجام می‌داد و هرگز خود را برتر از دیگران نمی‌دانست.

در دنیای مدرن که فقدان الگو‌های اخلاقی اصیل به بحرانی فراگیر تبدیل شده، شخصیت پیامبر اسلام(ص) برای بسیاری الگویی جذاب و الهام‌بخش است.

۲. تأکید بر علم و خردورزی

پیامبر اسلام(ص) از بزرگ‌ترین مشوقان علم و دانش در تاریخ بشر به‌شمار می‌روند. حدیث مشهور «اُطْلُبُوا العِلْمَ وَلَوْ بِالصِّین؛ دانش بجویید، حتی اگر در چین باشد»، نشان‌دهنده جایگاه رفیع علم از دیدگاه ایشان است.

تأسیس تمدن اسلامی: فرمان‌های ایشان بود که مسلمانان را به ترجمه و توسعه علوم یونانی، ایرانی و هندی ترغیب کرد و پایه‌های تمدن درخشان اسلامی را بنیان نهاد.

در عصر اطلاعات و دانش، این تأکید بر خرد و علم‌آموزی برای انسان مدرن بسیار ارزشمند و قابل احترام است.

۳. عدالت اجتماعی و برابری

پیامبر اسلام(ص) مصلحی اجتماعی بودند که ساختار طبقاتی ظالمانه جامعه عربستان را درهم شکستند.

برابری نژادی و قومی: در خطبه معروف حجةالوداع فرمودند: «هیچ عربی بر عجم و هیچ سفیدی بر سیاهی برتری ندارد، مگر به تقوا»؛ این سخن در ۱۴۰۰ سال پیش، انقلابی بود و امروزه نیز شعار اصلی جنبش‌های عدالت‌خواهانه است.

حقوق زنان: ایشان برای زنان حقوقی تعریف کردند که در آن زمان بی‌سابقه بود؛ از جمله حق مالکیت، حق ارث، حق رأی در بیعت و حق آموزش. ایشان دختران را که در جامعه جاهلی زنده به گور می‌شدند، گرامی داشتند.

این آموزه‌ها برای نسل امروز که دغدغه برابری و عدالت دارد، بسیار جذاب و پیشرو است.

۴. پاسخگویی به پرسش‌های وجودی بشر

آموزه‌های پیامبر اسلام(ص) به بنیادی‌ترین پرسش‌های بشر پاسخ می‌گوید: هدف از زندگی چیست؟ (عبادت و آبادانی زمین)، چه اتفاقی پس از مرگ می‌افتد؟ (معاد و حسابروزی)، رابطه انسان با خدا چگونه است؟ (رابطه‌ای مستقیم و بی‌واسطه.)

در دنیای مدرن که بسیاری با پوچ‌انگاری (Nihilism) و احساس بی‌هدفی دست به گریبان هستند، این پاسخ‌های قاطع و امیدبخش، برای بسیاری آرامش‌بخش است.

۵. محبوبیت از مسیر هنر و فرهنگ

ذکر نام در اشعار و مدایح (نعت): در بسیاری از فرهنگ‌های اسلامی، شاعران و خوانندگان با سرودن اشعاری زیبا در وصف پیامبر(ص)، عشق خود را به ایشان نشان می‌دهند. این هنر، احساسات میلیون‌ها نفر را برمی‌انگیزد.

داستان‌های اخلاقی از زندگی ایشان (سیره): روایت‌های مربوط به مهربانی، عدالت و سخاوت ایشان از طریق کتاب‌ها، برنامه‌های تلویزیونی و شبکه‌های اجتماعی به‌طور گسترده منتشر می‌شود و دل‌ها را مجذوب خود می‌کند.

۶. جهان‌شمولی و پایداری آموزه‌ها

دین اسلام که پیامبر(ص) آورد، دینی جهان‌شمول است و خود را محدود به یک قوم یا نژاد خاص نمی‌کند. آموزه‌های اخلاقی و اجتماعی آن برای همه انسان‌ها در هر زمان و مکانی قابل اجرا و سودمند است. این پایداری و جهان‌شمولی، سبب جذب افراد از فرهنگ‌های مختلف به سوی او شده است.

محبوبیت پیامبر اسلام(ص) در جهان مدرن، پدیده‌ای تصادفی نیست، بلکه نتیجه مستقیم شخصیت بی‌نظیر، آموزه‌های عقلانی و اخلاق جهان‌شمول و پیام امیدبخش ایشان برای بشریت است. در دنیایی که با مادی‌گرایی افراطی، احساس بی‌هدفی و بحران الگو‌های اخلاقی دست‌وپنجه نرم می‌کند، پیامبر اسلام(ص) به‌عنوان نماد مهربانی، عدالت، خرد و معنویت، برای میلیارد‌ها نفر الهام‌بخش و محبوب باقی مانده است.

این محبوبیت تنها حسی نوستالژیک یا مذهبی نیست، بلکه ارتباطی زنده و پویا با فردی است که راه‌حلی برای چالش‌های فردی و اجتماعی انسان در هر عصری از جمله عصر حاضر ارائه می‌دهد.