رصد تحقیقات انجام شده؛ اولین گام برای تولید محتوای غنی قرآنی

علیرضا طالب‌پور، رئیس هیئت مدیره تبیان در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، عنوان کرد که همه اساتید دانشگاه‌ها، دانشمندان و علاقمندان می‌توانند در تولید محتوای قرآنی فضای مجازی وارد شوند مشروط بر اینکه با نظارت دقیق متخصصان قرآنی و کارشناسان مذهبی باشد که اگر این موضوع اجرایی شود، تقریبا به صورت نمایی رشد خوبی و متناسب با نیاز جامعه و استفاده از همه توان مردمی در این قضیه خواهیم داشت.

در زمینه اقدامات پژوهشکده‌های قرآنی و حوزه‌های علمیه برای تولید محتوای قرآنی در فضای مجازی  گفت‌وگویی با وی ترتیب داده‌ایم. آنچه از نظر می‌گذرانید حاصل گفت‌وگوی ایکنا با علیرضا طالب‌پور، رئیس پژوهشکده اعجاز قرآن است.

 * پژوهشکده اعجاز قرآن در زمینه تولید محتوای قرآنی در فضای مجازی چه اقداماتی انجام داده است؟
این پژوهشکده خوشبختانه در این پنج سال، تحقیقات مختلفی انجام داده است که بسیاری از این تحقیقات تبدیل به مقالات پژوهشی و پیش‌نویس کتاب شده است. البته همه این تحقیقات در دو سطح عمومی و تخصصی است. در سطح تخصصی مقالاتی تهیه شده که برای ارزیابی دانشگاهی، چاپ مقالات و داوری کتاب‌ها قرار می‌گیرد و در بخش عمومی محتواهایی برای فهم دانش‌آموزان در سطح آموزش و پرورش برنامه‌هایی در دست اجرا داریم. در این زمینه‌ها برنامه‌ریزی‌های خوبی انجام شده است که می تواند تأثیر مناسبی بر قشر عمومی و متخصصان جامعه بگذارد؛ البته بحث‌های تخصصی می‌تواند تأثیرجدی بر نقد و بررسی و ارائه راهکارهای جدید و یافتن سرنخ های جدید در بحث علمی داشته باشد. به همین دلیل پژوهشکده در تولید محتوا، بخش تخصصی و عمومی را مستقل از هم می‌داند و محتوای جداگانه‌ای درنظر گرفته است.

 * تا چه اندازه ضرورت ورود حوزه‌های علمیه و پژوهشکده‌های قرآنی به مقوله تولید محتوای قرآنی در فضای وب و اپلیکیشن‌های جدید موبایلی احساس می‌شود؟
هر یک از پژوهشکده‌ها رسالت و موضوع خاصی را برای خود هدف قرار داده‌اند. اگر هر یک از پژوهشکده‌ها به اهداف خود عمل کنند، خود به خود مجموعه غنی از محتواها و موضوعات قرآنی آماده می شود که قطعا می‌تواند در ترازهای مختلف برای عموم و متخصصین جامعه ارائه شود. بسیاری از مراکز خروجی‌های خوبی دارند و مقالات و مطالب مناسبی را در سایت‌ها ارائه کرده‌اند و حتی نرم‌افزارهای مؤثری را تولید کرده‎اند. اگر به صورت بدبینانه نگاهی به وضعیت پژوهشگاه‌ها و حوزه‌های علمیه داشته باشیم شاهد تکرار در محتواها هستیم یعنی ایده‌های تکراری را پیاده و اجرایی می‌کنند. پژوهشکده‌ها در زمینه ایده‌پردازی ضعیف هستند.

 * چه پیشنهادی برای پژوهشکده‌ها دارید؟
پژوهشکده‌ها باید به نیاز جامعه و تأثیری که آن محتوا بر جامعه می‌گذارد، دقت کند. همه این‌ها ناشی از عدم ارزیابی است اگر ارزیابی خوبی در همه کارها به ویژه تحقیقات قرآنی داشته باشیم، قطعا شاهد نتایج خوبی خواهیم بود. متأسفانه هم‌اکنون نمی‌توانیم پژوهشکده قرآنی را بیابیم که توانسته باشد، تحقیقات قرآنی موجود را رصد کرده باشد و بتواند به آن وزن دهد و ارزیابی کند و جایگاه کشور را به لحاظ تولیدات نشان دهد و در نهایت جایگاه مطلوب را ترسیم کند. البته برخی از مراکز تحقیقاتی برای تحقق این امر اعلام آمادگی کرده‌ و بعضا اعتباراتی را دریافت کرده‌اند اما هم‌اکنون خروجی مناسبی در این زمینه شاهد نیستیم. رصد تحقیقات قرآنی اولین گام است که پژوهشگاه‌ها به واسطه آن می‌توانند برنامه‌ریزی دقیقی را برای تولید محتوای غنی قرآنی و مورد نیاز جامعه در بالاترین کیفیت در فضای مجازی تولید کنند تا بیشترین تأثیرگذاری را داشته باشد.

 * به نظر شما حوزه‌های علمیه می‌توانند بخش رصد تحقیقات قرآنی را به عنوان پیش نیاز تولید محتوای قرآنی داشته باشند؟
علاوه بر حوزه‌های علمیه، نهادهای مختلف همچون وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری متولیان اصلی هستند و می‌توانند ارزیابی و رصد تحقیقات قرآنی را داشته باشند که البته تا اندازه‌ای این وزارتخانه‌ها چنین فعالیتی را انجام می‌دهند اما نکته مهم این است که این فعالیت‌ها جامع و به روز نیست. همچنین وزارت علوم و تحقیقات، سامانه هوشمند فعالیت‌های قرآنی را درحال راه‌اندازی دارد که امیدواریم نتایج مؤثری را در بر داشته باشد. قطعا قرآن کتابی است که اگر به خوبی تبلیغ و ارائه شود، جامعه را متحول خواهد کرد و اگر جامعه از نظر اخلاقی و اعتقادی متحول شود، می‌توانیم متوجه فعالیت‌های تأثیرگذارمان شویم درغیر این صورت نقصی در فعالیت‌ها وجود دارد که باید به رفع این فعالیت‌ها بپردازیم.

 * حوزه‌های علمیه و پژوهشکده‌های قرآنی چگونه می‌توانند پتانسیل مردمی را در تولید محتوای قرآنی در فضای مجازی تقویت کنند؟
در وهله اول باید توقع را محدود کنیم یعنی نباید از وبلاگ‌نویسان و همه کاربران با هر نوع تخصص و تحصیلاتی انتظار داشته باشیم که در تولید محتوای دینی و قرآنی در فضای مجازی گام بردارند چراکه ممکن است افراد اشتباها منجر به تفسیر به رأی شوند و وارد بخش‌هایی شوند که شبهاتی برای دیگر کاربران ایجاد کنند. اما کاربران در صورتی می‌توانند وارد این موضوع شوند که از سوی حوزه‌های علمیه و پژوهشکده مدیریت شوند. یعنی مطالب تولید شده از سوی کاربران پس از تأیید متخصصان قرآن نشر داده شود. همه اساتید دانشگاه‌ها، دانشمندان و علاقمندان می‌توانند در تولید محتوای قرآنی فضای مجازی وارد شوند مشروط بر اینکه با نظارت دقیق متخصصان قرآنی و کارشناسان مذهبی باشد که اگر این موضوع اجرایی شود، تقریبا به صورت نمایی رشد خوبی و متناسب با نیاز جامعه و استفاده از همه توان مردمی در این قضیه خواهیم داشت.