از آمیختگی فرهنگ سلامت با معنویت تا مرجعیت علمی در نظام پزشکی

به گزارش ایکنا از قم، همایش دو روزه قرآن عترت و سلامت با رویکرد بین‌المللی ویژه جامعه پزشکی با احتساب امتیاز بازآموزی و فرهنگی، صبح امروز 26 بهمن‌ماه در مجتمع عالی امام خمینی(ره) آغاز به کار کرد.

در مراسم آغاز به کار دهمین همایش ملی « قرآن عترت و سلامت» با رویکرد بین‌المللی پرچم متبرک حرم مقدس امام علی(ع) رونمایی شد.

در این همایش آیت‌الله سعیدی، تولیت حرم بانوی کرامت؛ بهرام عین‌اللهی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی؛ حجت‌الاسلام والمسلمین علی عباسی، رئیس جامعةالمصطفی(ص) العالمیه؛ مهدی مصری، رئیس دانشگاه علوم پزشکی قم و جمعی از اساتید حوزه و دانشگاه و دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی قم حضور داشتند.

نظام سلامت متأثر از نگاه تمدن نوین اسلامی باشد

آیت‌الله سعیدی، تولیت حرم بانوی کرامت در این همایش اظهار کرد: خدمتگزاران نظام سلامت باید براساس اعتقادات قلبی خود خدمات را به مردم ارائه بدهند. نظام پزشکی، نظام مجرد و منقطع با جامعه تمدن اسلامی نیست و آنچه که مقام معظم رهبری در گام دوم انقلاب تبیین کردند، به‌معنای آن است که همه آحاد جامعه باید خود را در سایه تمدن نوین اسلامی مشاهده و رصد کنند.

وی ادامه داد: دانشگاه علوم پزشکی نباید این نکته را فراموش کند که همگی تحت نظارت یک نگاه بصیر، قاضی و حاکم قرار دارند. بنابراین، درون مجموعه سلامت ما باید این نگاه برقرار باشد و لذا کسانی که اعتقاد درستی ندارند اگر چیزی را می‌گویند، تأثیرگذار نیست و پس از مدتی آن‌را حذف می‌کنند. جامعه پزشکی اگر اعتقاد راسخ به خداوند و نگاه تمدنی و پس از آن، دانش و علم خود داشته باشد، گفته‌هایشان در سطح جامعه تأثیر دارد.

سعیدی گفت: نظام سلامت تنها به پزشک محدود نیست، بلکه پرستاران و کلیه پرسنل بیمارستان‌ها باید دیده شوند؛ اگرچه امکانات در عرصه سلامت محدود است، اما باید قدردان زحمات کلیه پرسنل باشیم. امیدوارم این مجموعه فعالیت‌ها مورد قدردانی و توجه کلیه مردم و مسئولان باشد.

فرهنگ سلامت  آمیخته با آموزه‌های معنویت باشد

مهدی مصری، رئیس دانشگاه علوم پزشکی قم در مراسم افتتاحیه این همایش اظهار کرد: مجموعه همایش‌های قرآن، عترت و سلامت همه ساله توسط فرهنگستان علوم پزشکی برگزار می‌شود و هر ساله این برنامه با قوت ادامه پیدا می‌کند، چراکه نیاز جدی امروز جامعه پزشکی است.

وی ادامه داد: قرآن کتاب هدایت است و این آموزه‌های وحیانی از طریق تلاش، مجاهدت، و ایمان به علوم پزشکی جهت می‌دهد. فرهنگ سلامت باید آمیخته با آموزه‌های معنویت باشد و رویکرد ما در علوم نیز باید جهان‌بینی توحیدی باشد.

مصری با اشاره به اینکه در اسلام علم به دنبال کشف حقیقی است، اظهار کرد: علوم انسانی غرب برای انسان امروز آسیب‌زا شده و باید به آموزه‌های اسلامی توجه کنیم، چراکه با فطرت انسان سازگار است. در سنت‌های الهی اشاره شده سنت تقوا، دانش و معنویت و روابط بین آن‌ها بسیار مهم است و معنویت، علم و سنت‌های الهی با سلامت انسان گره خورده است.

جامعه سالم و آرام با اتکا به معنویت رقم می‌خورد

حجت‌الاسلام والمسلمین علی عباسی، رئیس جامعةالمصطفی(ص) العالمیه در بخش دیگر این همایش اظهار کرد: آیین اسلام و این مکتب فکری ظرفیت تولید دانش‌های معنوی و همراه با نگاه الهی را دارد و ما امروز نیازمند بازتولید چنین دانش‌هایی در تمدن جدید اسلامی، نگاه معنوی و نگاه به آیات عالم و آیات آفاقی و انفسی عالم در ارائه یافته‌های علمی هستیم.

عباسی با اشاره به اینکه فقه اسلامی، اخلاق اسلامی، معنویت و عرفان اسلامی می‌تواند چراغ راهی برای تولید دانش‌ با نگاه مبتنی بر یک جهان‌بینی توحیدی و الهی باشد، اظهار کرد: دانش معنوی که رنگ و بوی معنویت به خود گرفته است می‌تواند جامعه سالم با سلامت جسم و جان و روحی و معنوی تربیت کند.

وی گفت: آرامش تنها در پناه معنویت و اتکا به حقیقت متعالی عالم پیدا می‌شود و سرزمین و جامعه سالم جز در سایه توکل بر حقیقت متعالی عالم و اتکا به ایمان و توحید قابل تولید نیست؛ این همان نکته اساسی برای شکل‌گیری یک تمدن جدید با مبنای جدید و نگاه تازه و معنوی به عالم است که این مهم سایه‌گستر بر همه عرصه‌های دانش است حتی بر طبیعت‌شناسی و آفاق‌شناسی و نگاه به آیات آفاقی خداوند.

مرجعیت علمی فریضه نظام سلامت است

در ادامه این همایش پنل اول با عنوان «مرجعیت علمی و بین‌المللی‌سازی نقش قرآن و عترت در نظام سلامت» آغاز شد که در این پنل موضوع «پزشکان جوان و مطالعات قرآن و علم» با ارائه مصطفی قانعی، «منبع‌شناسی و شبکه‌سازی قرآن پژوهش و سلامت» با ارائه یونس پناهی و معصومه شعبان، «شگفتی‌ها و اعجازهای علمی قرآن در علوم پزشکی» با ارائه محمدعلی رضایی اصفهانی، «شاخص‌های سلامت از منظر قرآن و عترت» با ارائه حجت‌الاسلام والمسلمین واشیان، «جایگاه درمان و مطابقت با ارزش‌های قرآنی» با ارائه مریم کریمی و «آموزه‌های قرآن و عترت در مرجعیت علمی» با ارائه سیدرضوی انجام شد.

محمدعلی محققی، مدیر این پنل تخصصی در ابتدا بیان کرد: مقوله مرجعیت علمی در حوزه حیاتی سلامت یک موضوع تشریفاتی و یک مطلب آرمانی نیست، بلکه یک دستور و تکلیف دینی و الهی است و براساس آموزه‌های قرآنی و اهل بیت عصمت و طهارت(ع) این فریضه بر عهده جامعه سلامت است.

عضو هیئت‌ علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران ادامه داد: اگر به این فریضه جامه عمل نپوشانیم نتیجه محتوم وابستگی است. وابستگی جامعه اسلامی به کفار و بیگانگان در همه زمینه‌ها حرام و ممنوع است، اما حرمت او در حوزه حیاتی سلامت بسیار مهم و اساسی‌تر از سایر حوزه‌های علمی و فنی مورد نیاز جامعه است.

وی اضافه کرد: در کشور دستاوردهای منحصر به‌فردی در حوزه شبکه سلامت و بهداشت جامعه پایه‌گذاری کردیم که نظیر آن در جهان وجود ندارد و این امر نویدبخش ارتقای سلامت کشور ما برای ورود به میادین پرافتخار مرجعیت است.

تفکر انتقادی سرلوحه اساتید پزشکی باشد

در ادامه پنل «مرجعیت علمی و بین‌المللی‌سازی نقش قرآن و عترت در نظام سلامت» مصطفی قانعی، استاد دانشگاه بقیه‌الله(عج) به ارائه مقاله‌ای با موضوع موضوع «پزشکان جوان و مطالعات قرآن و علم» پرداخت و بیان کرد: ایجاد بینش، آگاهی و تفکر انتقادی باید سرلوحه جامعه اساتید حوزه علوم پزشکی باشد؛ در واقع ما پرسش را باید برای پزشکان جوان ایجاد کنیم. بنابراین، اگر بخواهیم پزشکان جوان را به سمت قرآن هدایت کنیم باید آن‌ها را متفکر و پرسشگر خوب پرورش بدهیم.

وی ادامه داد: خوب نگاه کردن و خوب شنیدن در قرآن کریم یکی از روش‌های پرورش تفکر است و باید ضمن ارائه ظرفیت‌های احساسی به دانشجویان، قوه عقل و تفکر آنان را نیز درگیر کنیم تا بتوانند در حیطه نظریه‌پردازی از آن بهره‌مند شوند.

استاد دانشگاه بقیه‌الله(عج) با اشاره به اینکه اساتید حوزه علوم پزشکی باید با بهره‌مندی از قوه تفکر به تخیل دانشجویان برسند، ادامه داد: ما از ظرفیت تخیل دانشجویان به ندرت استفاده می‌کنیم، در حالی که افراد می‌توانند با آراستگی به ظرفیت تخیل به منبع اصلی الهامات که همان خداوند و معنویت است متصل شوند و مسائلی به ذهن آن‌ها الهام شوند که می‌تواند با تفکر آنان را پرورش بدهد تا به یک نظریه و قوانین جدید برسند.

تمامی تهدید‌های جسمی را در حوزه سلامت تعریف نکنیم

یونس پناهی، رئیس مؤسسه ملی توسعه تحقیقات علوم پزشکی در ادامه این پنل با ارائه مقاله «منبع‌شناسی و شبکه‌سازی قرآن، پژوهش و سلامت» با اشاره به اینکه اگر همه تهدیدهای سلامت به‌عنوان ورودی حوزه سلامت تعریف شود بار بیماری را افزایش داده و تاب‌آوری جامعه را کاهش می‌دهد، بیان کرد: اولویت حوزه سلامت از منظر قرآن کریم مقوله پیشگیری است که در علوم پزشکی قم به‌خوبی در حال بررسی و مطالعه است و در این راستا مطالب فراوانی وجود دارد.

وی با بیان اینکه دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور مأموریت‌محور هستند، ادامه داد: ما به دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور مأموریت دادیم تا هر کدام از آنها با توجه به ظرفیت‌هایی که دارند، یکی از این بیماری‌های رایج در کشورمان را مرتفع کنند. برای مثال، مطالعه و مدیریت بیماری دیابت، فشارخون و بیماری‌های قلبی را به چندین دانشگاه علوم پزشکی در سراسر کشور مأموریت داده‌ایم تا بتوانند آن را مدیریت کنند.

پناهی با بیان اینکه ما با تکیه بر توانمندی‌های موجود در قرآن کریم و دین اسلام باید در مقوله پیشگیری از بروز بیماری بسیار مطالعه و تحقیق کنیم، اظهار کرد: یکی از جدی‌ترین حوزه‌های امروز ما سبک زندگی سالم است و امیدواریم بتوانیم در خصوص سبک زندگی سالم به احادیث و روایت دینی توجه کنیم.

وی تصریح کرد: بیش از ۳۰ مرکز تحقیقاتی در حوزه سبک زندگی سالم با اتکا به آموزه‌های قرآنی در کشور در حال فعالیت هستند، اما با توجه به اهمیت این موضوع این تعداد کم مراکز در شأن کشور اسلامی نیست و در این عرصه باید مراجع و علما ورود جدی داشته باشند.

نگاهی به مرجعیت علمی قرآن در علوم پزشکی

حجت‌الاسلام والمسلمین‌محمدعلی رضایی اصفهانی، عضو هیئت علمی جامعه‌المصطفی‌العالمیه نیز به ارائه مقاله‌ای با موضوع «مرجعیت علمی قرآن در علوم پزشکی» پرداخت و بیان کرد: مرجعیت علمی قرآن در دهه‌های اخیر مطرح شده است و ۱۵ معنا برای مرجعیت علمی قرآن وجود دارد و آنچه که در حوزه پزشکی کاربرد دارد، معنای «جهت‌دهی به علوم» است اما متأسفانه در عرصه مرجعیت علمی کم‌کاری‌هایی وجود دارد.

وی با بیان اینکه مبانی، دلایل، قلمرو علوم اسلامی، چالش‌ها و شبهات، پیامدها و نتایج، عرصه‌ها و حوزه‌ها از محورهای مرجعیت علمی در قرآن کریم است، افزود: در حوزه عرصه‌ها تأثیر مرجعیت علمی قرآن در فلسفه و اخلاق پزشکی بسیار مورد اهمیت است.

رضایی‌اصفهانی ادامه داد: اینکه پزشک انسان را فقط جسم بداند یا اینکه روح متعالی هم برای بیمار در نظر بگیرد یکی از مبانی هستی‌شناختی از منظر قرآن کریم در حوزه پزشکی است که باید به آن توجه ویژه داشت همچنین مبانی انسان‌شناختی، مبانی ارزش‌شناختی و معرفت‌شناختی از منظر قرآن کریم باید مورد توجه قرار بگیرد.

وی بیان کرد: نظریه‌پردازی‌های علمی از جمله توسعه معنایی دارو، شفا بودن قرآن و توسعه معنایی درد و بیماری که تنها جسم انسان را درگیر نمی‌کند و تأثیر غذایی حلال و پاکیزه بر انسان از دیگر مطالب مورد اهمیت در قرآن کریم در حوزه علوم پزشکی است.

توجه ویژه اسلام به حفظ و ارتقای سلامتی بدن

در نوبت عصر این همایش آیت‌الله حسین نوری همدانی، از مراجع معظم تقلید، پیامی را به همایش قرآن، عترت و سلامت صادر کرد که متن پیام این مرجع تقلید به شرح زیر است:

«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُلُوا مِنْ طَيِّبَاتِ مَا رَزَقْنَاكُمْ وَاشْكُرُوا لِلَّهِ إِنْ كُنْتُمْ إِيَّاهُ تَعْبُدُونَ(آیه۱۱۴ نحل)

یکی از موضوعاتی که در اسلام به آن عنایت ویژه شده است، موضوع حفظ و ارتقاء سلامتی بدن است و دستور به رعایت بهداشت فردی و اجتماعی در دین اسلام اهمیت ویژه دارد. اسلام سلامتی انسان را نعمت و از جمله حسنات خدا بر بندگانش معرفی کرده است و امیرالمؤمنین(ع) فرمودند که: لا عَيشَ أهنَأٌ مِنَ العافِيَةِ؛ برای حفاظت و صیانت انسان در ابعاد مختلف روحی، جسمی و روانی و اعتقادی و فکری برنامه دارد؛ بر این اساس باید به این موضوع مهم عنایت داشت که اگر تأکید اسلام بیشتر ناظر به سلامت روحی و معنوی است ولی توجه ویژه‌ای بر طبابت جسمی هم شده است چنانچه امام صادق(ع) فرمودند: هر نقطه مسکونی که در آن سه چیز نباشد، کارشان مختل است؛ اول فقیه عادل و پرهیزگار، دوم طبیب مورد اعتماد و سوم مدیر خیرخواه مردم.

حدیث به خوبی جایگاه ممتاز طبابت و پزشکان را در اسلام روشن می‌کند از این رو باید در امر طبابت، تخصص و علم‌آموزی مورد عنایت ویژه قرار بگیرد، همچنین نکته دیگری که باید مورد توجه باشد، سلامت روح است که نقش مستقیم بر سلامت جسم دارد و اگر روح انسان آسیب ببیند، اثرات منفی آن در جسم هم ظاهر خواهد شد و اگر سلامت روحی و معنوی داشته باشیم، می‌توانیم از بعضی بیماری‌ها جلوگیری کنیم.

روایات ما برای طبیب و پزشک اهمیت فوق‌العاده قائل است و ما هم بر این اساس به خدمات این قشر اهمیت می‌گذاریم و آن را ارج می‌نهیم.

در پایان از همه کسانی که در برقراری این همایش تلاش کرده‌اند، مخصوصاً دانشگاه علوم پزشکی قم تشکر می‌کنم.

حرکت به سمت مرجعیت علمی 

بهرام عین‌اللهی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، در ادامه نوبت عصر این همایش گفت: اگر از ما بپرسند در این ۴۴ سال چه دستاوردی داشته‌اید قطعا یکی از بزرگترین دستاوردها در حوزه سلامت ایجاد شده است و دشمنان هم به آن معترف هستند.

وی افزود: در زمانی که کشور کاملا از همه نظر وابسته به غرب بود و حتی مسئولان ما هم توسط سفارتخانه‌ها تعیین می‌شدند کوچکترین کارهای عرصه سلامت را به خارج کشور اعزام می‌کردیم و از پزشکان بی‌کیفیت هندی و پاکستانی استفاده می‌کردیم. امروز به جوانان القاء می‌شود که اگر ما به غرب وابسته شویم پیشرفت خواهیم کرد ولی قبل از انقلاب کاملا وابسته بودیم و پیشرفتی هم نداشتیم.

عین‌اللهی تصریح کرد: اگر در گذشته حضرت آقا بحث مرجعیت علمی را مطرح می‌کردند کسی باور نمی‌کرد محقق شود ولی امروز ما به سرعت به سمت مرجعیت علمی در حال حرکت هستیم و هفت هزار دانشجوی خارجی در رشته‌های علوم پزشکی در حال تحصیل هستند و از آموزش در ایران خرسند هم هستند.

وزیر بهداشت گفت: بنده مصاحبه کردم و گفتم چرا بیمارستان‌ها و مراکز درمانی ما یک مسجد و نمازخانه مناسب نداردِ بعد ازاین مصاحبه برخی شبکه‌های معاند مانند اینترنشنال گفتند وزیر بهداشت چه ربطی به مسجد دارد و برخی روزنامه‌ها و رسانه‌های داخلی هم تکرار کردند ولی بنده معقتدم ما باید هم توجه سخت‌افزاری و هم نرم‌افزاری داشته باشیم.

عین‌اللهی گفت: اخیرا دستور العمل ایجاد معاونت و شورای فرهنگی در بیمارستان‌ها ابلاغ شد. اعتقاد ما این است که مراکز درمانی باید شورای فرهنگی داشته باشد و قرآنی‌ها را تشویق کنیم. معتقدم کارهای فرهنگی است که افراد مجاهد و ایثارگر تربیت می‌کند که به خدمت به مناطق محروم می‌روند. ما با کارهای معمولی به نتیجه نمی‌رسیم و نیاز به پیوست‌های فرهنگی جدی داریم و حوزه می‌توانند به ما کمک کنند.

نسل جدید آینده را بهتر از نسل فعلی بسازند

همچنین علیرضا مرندی، رئیس فرهنگستان علوم پزشکی در سخنانی تصویری به این همایش با تجلیل از مردم ایران به خاطر حضور در راهپیمایی ۲۲ بهمن امسال و ضرورت شکرگزاری نسبت به این نعمت، گفت: امام فرمودند حفظ نظام از اوجب واجبات است و حتی از نماز و روزه هم بالاتر است و اگر این نظام نباشد، معلوم نیست سرنوشت جامعه به کجا منتهی شود. البته جنگ رسانه‌ای و روانی و تحریم و تهدید و مشکلات زیاد است.

وی با بیان اینکه برخی مشکلات داخلی ناشی از سوء تدبیر ما مدیران است، افزود: البته باید مشکلات خارجی را هم به آن بیفزاییم و با تمام قوا از نظام محافظت کنیم و اجازه ندهیم خدشه به نظام وارد شود.

مرندی بیان کرد: بنده در این حدود ۴۰ سالی که با مقام معظم رهبری مرتبط هستم، شاهدم که ایشان یک تنه بسیاری از مسائل را حل کرده‌اند و رهمنودهای مهمی در مورد خانواده، نسل جوان و دانشگاه و آموزش و پرورش داشته‌اند که اگر به آن عمل شود، باعث تقویت اعتقادات و توکل جوانان خواهد شد و وقتی اعتقادات انسان درست شود، بسیاری از مشکلات هم به برکت استمداد از خدا کمتر خواهد شد و نسل جدید جامعه را بهتر از ما خواهند ساخت.

تمدن اسلامی با دانش الهی رخ می‌دهد

در ادامه حجت‌الاسلام والمسلمین علی عباسی، رئیس جامعه المصطفی العالمیه(ص) هم در سخنانی گفت: قطعاً موضوع سلامت در راستای تمدن بزرگ اسلامی که مهمترین هدف و آرمان انقلاب اسلامی است، قرار دارد و رویش علم اعم از علوم انسانی و طبیعی و مرتبط با بهداشت و سلامت در بستر این تمدن باید رخ دهد.

وی با بیان اینکه علوم مبتنی بر یک جهان‌بینی است، تصریح کرد: علوم طبیعی هم می‌توانند مبتنی بر جهان‌بینی معنوی باشند و این نگاه به عالم، علوم دیگری را رقم خواهد زد و عطر و بوی دیگری به علوم می‌دهد. در علوم انسانی که با وضوح مشخص است، نوع نگاه ما به انسان رویکرد این علوم را عوض می‌کند.

استاد حوزه علمیه با بیان اینکه برای شکل‌گیری تمدن اسلامی ما به دانش مبتنی بر جهان‌بینی الهی و ارزش‌شناسی و معرفت‌شناسی الهی نیاز داریم، افزود: ما میراث تاریخی و تمدنی ارزشمندی  در همه شاخه‌های علمی از جمله پزشکی و داورسازی و تشریح  و ... داریم و میراث‌بر دانش تاریخی باارزش هستیم که قرن‌ها پیشگامی داشته‌ایم. تجربه تاریخی ما نشان می‌دهد این ظرفیت وجود دارد که دوباره پرچمدار و پیشگام باشیم و قطعاً توسعه و پیشرفت‌های علمی از مهم‌ترین بسترهای این تمدن است.

رئیس جامعه المصطفی‌العالمیه بیان کرد: آموزه‌های قرآن عزیز قطعاً جهت‌دهنده به مسیر زندگی و پیشرفت ما به خصوص علوم است، کما اینکه فرموده است این قرآن ما را به راه اقوم و مستحکم‌ترین مسیر هدایت می‌کند. قرآن ما را به دارالسلام و جامعه و سرزمین سالم دعوت می‌کند، یعنی آموزه‌های قرآن کریم فضایی سالم توأم با سلامت معنوی و روحی و در کنار آن جسمی فراهم می‌کند.

استفاده از شخصیت‌های بین‌المللی عرصه سلامت در همایش

همچنین رحیم قربانی، رئیس مرکز قرآن و عترت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفت: دهمین همایش ملی قرآن، عترت و سلامت امسال با رویکردی جدید و بین‌المللی کار خود را شروع کرده است.

وی با بیان اینکه سابقه ۹ ساله برگزاری این همایش باعث توجه ویژه وزیر بهداشت به این همایش شده است، گفت: با همکاری جامعه المصطفی(ص) نشست‌های تخصصی با حضور شخصیت‌هایی از عرصه بین‌المللی برگزار شده و در ادامه نیز خواهد شد.

قربانی افزود: این همایش، به نوعی گردهمایی فعالان و نخبگان جامعه سلامت و پزشکی است که می‌توانند نقش ویژه در ترویج فرهنگ قرآنی داشته باشند.

ضرورت تعریف پیوست قرآنی برای برنامه‌های دانشگاه علوم پزشکی

در پنل دوم با عنوان «نقش جامعه پزشکی جوان در توسعه گفتمان قرآن و علم» عباس شیراوژن، معاون دانشجویی فرهنگی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، در سخنانی با موضوع «راهکارهای توسعه فعالیت‌های قرآن و عترت در جامعه پزشکی جوان» گفت: اگر ما قصد داریم در سیاست‌های کلی سلامت موفق باشیم، باید توجه به مبانی دینی، ارزشی و قرآن کریم داشته باشیم؛ اولین سیاست اینکه ارائه خدمات آموزشی و درمانی و توانبخشی و بهداشتی و ... باید مبتنی بر اصول و ارزش‌های انسانی و اسلامی و منبعث از قرآن باشد. همچنین تحول در محیط‌های علمی و دانشگاهی باید متناسب با ارزش‌های اسلامی صورت بگیرد و منبع این ارزش‌ها قرآن و روایات هستند، بنابراین محیط‌های درمانی صرفاً مرکزی برای ارائه خدمات درمانی نیست و ما باید با توجه به شرایط خاص بیمار و مراجعه‌کننده، معنویت را در او رشد دهیم.

وی اضافه کرد: هدف ما نباید صرفاً یک دسته از برنامه‌هایی باشد که جمعیت زیادی در آن حاضر می‌شوند و یا کار در ظاهر، بزرگ تلقی می‌شود بلکه اگر در کار کوچکی مقاومت داشته باشیم از کارهای بزرگ که فقط یکبار انجام شود، بهتر است؛ البته در مقاطعی برنامه‌های پرجمعیت با اثرگذاری بالا هم نیاز داریم.

یادآور می‌شود، این همایش در دومین روز کاری خود، امروز ۲۷ بهمن‌ماه نیز در قم با پنل «نقش نخبگان قرآنی جامعه پزشکی در ترویج جریان مقدس تلاوت» در نوبت صبح و پنل «فقه و اخلاق پزشکی از منظر قرآن و عترت» در نوبت عصر برگزار و سپس مراسم اختتامیه این همایش برگزار می‌شود.