ماجرای قطع درختی که امام رضا(ع) کاشته بود/ هارتلند فرهنگی جهان اسلام کجاست؟

به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام محمد دشتی، عضو هیئت علمی جامعه المصطفی(ص)، شامگاه 4 خردادماه در نشست علمی «نقش فرهنگی راهبردی حرمین شریفین امام رضا(ع) و حضرت معصومه(س)» از سلسله نشست‌های کنگره بین‌المللی امام رضا(ع)، گفت: شاید برای همه این سؤال مطرح باشد که چینش جایگاه رسالت انبیای اولوالعزم در منطقه آسیای غربی و جنوب غربی و چینش مقابر و حرم‌های ائمه(ع) و امامزادگان بزرگوار در یک منطقه جغرافیایی چه معنایی دارد؟ بنده با مطالعاتی که دارم به این نتیجه رسیده‌ام که چنین چینشی، مهندسی الهی و کاملا حساب‌شده و راهبردی است.

دشتی ادامه داد: قرون متمادی است که راهبردشناسان جهانی بر روی مسائلی از جغرافیا تمرکز کرده‌ و گفته‌اند نقاطی در زمین وجود دارند که اهمیت بیشتری دارند و کم کم به این نتیجه رسیدند که در زمین، نقاطی وجود دارند که قلب زمین هستند و مفهوم «هارت لند» هم از اینجا ایجاد شد.

وی با بیان اینکه در تمدن اسلامی و دینی ما مهمترین هدف خلقت، تحقق اهداف فرهنگی یعنی رسیدن به عبودیت و معرفت و رشد و کمال است، تصریح کرد: خداوند مهمترین سرمایه و نیروهای فرهنگی و معنوی خود را در مناطقی چون مصر و عراق و فلسطین و بین النهرین، ایران و طوس، قم، شیراز و ... قرار داده است لذا ما به عنوان پیروان این تمدن باید برای خودمان نقاط فرهنگی راهبردی و به تعبیری هارتلند فرهنگی و دینی داشته باشیم که مراقد و مقابر بزرگان دینی اعم از انبیاء و اولیاء است.

دشتی با بیان اینکه خداوند این نقاط را برای رسالت انبیاء و ائمه، انتخاب کرده است افزود: این بزرگان پرچم دین خدا را در این مناطق به اهتزاز درآورند و خون و مال و جان دادند تا این نقاط باقی بماند.

خیمه‌های تمدنی و فرهنگی

دشتی با بیان اینکه این حرم‌ها، سکوی پرش فرهنگی و تمدنی است، تصریح کرد: این اماکن نقطه مرکزی برای برپاکردن خیمه فرهنگی در جهان هستند؛ ما معتقدیم که امام رضا(ع) باید پرچم مکتب علوی را در طوس و حضرت معصومه(س) پرچم ولایت را در قم برافراشته کنند و این کار اتفاقی نبوده است؛ کارکرد فرهنگی این بزرگان منجر به این نتیجه شده است که انقلاب اسلامی از این منطقه جهان شروع شود و امام زمان(عج) هم وقتی از مکه ظهور می‌کنند و در کوفه مستقر خواهند شد جهان را از عدالت پر خواهند کرد.

دشتی با بیان اینکه جغرافی‌دانان مسلمان از قدیم بر این هارتلندهای دینی حساس بودند و برای آنان تبدیل به مسئله  شده بود، اظهار کرد: بر همین اساس دو مکتب جغرافیانگاری عراقی و بلخی در تاریخ اسلام شکل گرفت. مکتب نخست معتقد است که مرکز  فرهنگی و تمدنی جهان، عراق و بغداد است ولی مکتب بلخی معتقد است که مرکز تمدنی جهان، حجاز و مکه است. این دو مکتب جغرافیانگاری متاسفانه به نظر بنده به درستی در قرآن، تامل نکرده‌اند.

دشتی افزود: اگر ما به درستی در قرآن و روایات تامل کنیم خواهیم دید هارتلند فرهنگی اسلام نه تنها در حجاز و عراق، بلکه از مصر تا طوس و یمن و قفقاز است و با این نگاه باید به حرمین شریفین امام رضا(ع) و خواهر بزرگوارشان نگاه کنیم. این دو حرم از منظر فرهنگی، دو مرکز راهبردی با کارکردی بی‌نظیر و راهبردی است.

کارکرد مستقیم فرهنگی امام رضا(ع) و حضرت معصومه(س)

عضو هیئت علمی جامعه المصطفی با طرح این پرسش که کارکرد این دو نقطه فرهنگی و تمدنی مرکزی چیست، گفت: این دو بزرگوار به این مناطق آمده‌اند تا کار فرهنگی انجام دهند و چنین هم کردند. کارکرد فرهنگی مستقیم این دو شخصیت نشر معارف دینی و ولوی بوده است؛ در گفتار و سیره ایشان و کراماتی که از آنها سراغ داریم کارکرد مستقیم فرهنگی هویدا و مشهود است و این کارکرد روز به روز هم بیشتر شده است و امروز شاهدیم علوم دینی از عراق به قم و مشهد منتقل شده است.

دشتی اضافه کرد: حیات مادی امام رضا(ع) و بعدا حرم امام رضا(ع) بعد از شهادتشان کارکرد فرهنگی و تمدنی دینی داشته است و دارد و خواهد داشت؛ حاکم نیشابوری که فردی سنی مذهب و 200 سال بعد از امام رضا زندگی کرده است در تاریخ نیشابور خود آورده است که بهترین احادیث پیامبر(ص) در خراسان روایاتی است که به «بریده» (که شاگرد امام رضا(ع) و راوی احادیث ایشان است) ختم می‌شود. وی گفته است از مفاخر نیشابور این است که مولا علی بن موسی الرضا در آنجا مستقر شد، در آنجا قناتی وجود داشت که سال‌ها خشکیده بود و به برکت ایشان آب آن قنات احیاء شد و راه افتاد.  این کرامات را وی 200 سال بعد از شهادت امام(ع) بیان می‌کند.

 عضو هیئت علمی جامعه المصطفی با بیان اینکه حاکم گفته است از مفاخر نیشابور این است که مردم از هر جایی به این منطقه آمده‌ و غسل می‌کنند و به زیارت امام رضا(ع) می‌روند، اظهار کرد: همچنین وی بیان کرده است که از افتخارات نیشابور این است که خانه‌ای که قبله آن توسط امام رضا(ع) تعیین شده است هنور مورد توجه مردم است و این خانه همچنان می‌درخشد و همچنین از مفاخر نیشابور این است که حضرت، شترشان را رها کردند و شتر به منزل آقای پسندیده رفت. در این منزل، هسته بادامی را کاشتند و همان سال به بار نشست و میوه داد و مردم برای شفاگرفتن از آن استفاده می‌کردند؛ برخی بعد از این که دیدند مردم از همه جا برای تبرک و تیمن به اینجا می‌آیند این درخت را قطع کردند ولی فردی که قطع کرده بود همان سال فوت کرد.

کرامات امام رضا(ع)

وی افزود: امام چند ماهی  در این شهر مستقر شده و زندگی کردند و چون مامون، از حضور امام در این شهر احساس خطر کرد نگذاشتند اینجا بمانند و ایشان را به مرو بردند. وقتی امام خواستند از نیشابور بروند نقل شده است که صبح تا ظهر طول کشید تا شتر حضرت از منزلشان تا بیرون شهر برود و در اینجا بود که روایت معروف سلسلة الذهبیه را بیان فرمودند.

دشتی تصریح کرد: نقل شده است که مامون نزد امام(ع) آمد و با اشاره به برخی آیات مانند «ضالا فهدی» «و عصی آدم ربه فغوی» و ... گفت شما که می‌گویید انبیاء معصوم هستند پس این آیات چیست؟ امام تک تک به این پرسش‌ها و شبهات پاسخ دادند و چنان قاطع و قانع‌کنده بود که مامون گفت اگر احدی جز شما بود نمی‌توانست به این سخنان پاسخ دهد. بنابراین ثقل اکبر باید  در کنار ثقل اصغر باشد تا مردم را از گمراهی نجات دهد وگرنه عده زیادی گرفتار گمراهی خواهند شد.