«والریا پوروخووا»، از ترجمه قرآن به روسی تا مقابله با کلیشه‌های ضد اسلامی
«والریا پوروخووا» صاحب مشهورترین و بهترین ترجمه قرآن کریم به زبان روسی بود و سازمان‌های دینی روسیه، آسیای میانه و الازهر آن را بهترین ترجمه روسی قرآن می‌دانند.
به گزارش ایکنا به نقل از transteceg.com، «والریا پوروخووا» یا «ایمان والریا پوروخووا»، نویسنده، ادیب و مترجم فقید روسی، صاحب مشهورترین و بهترین ترجمه روسی قرآن کریم بود که در 14 می 1940 در روسیه دیده به جهان گشود.
سازمان‌های دینی روسیه، آسیای میانه و الازهر ترجمه قرآن او را بهترین ترجمه قرآن به روسی می‌دانند و به اذعان بسیاری از ادبا و مترجمین روس نیز این ترجمه در زمره بهترین ترجمه‌ها و کامل‌ترین ترجمه قرآن به روسی در قرن بیستم بوده است.
والریا در خانواده‌ای مسیحی که از ترس ظلم و ستم «ژوزف استالین»(سیاست‌مدار کمونیست و رهبر شوروی) پس از انقلاب روسیه از این کشور مهاجرت کردند، متولد شد. او در دانشکده فلسفه دانشگاه مسکو و مرکز زبان‌های مسکو به تحصیل پرداخت و بسیاری از ترجمه‌های قرآن به زبان روسی را خواند و ایمان کامل را در اسلام دید، وی می‌گوید: «احساس می‌کردم در طول زندگی مسلمان بوده‌ام؛ زمانی که قرآن را خواندم، به بسیاری از سؤالاتی که در زندگی داشتم، رسیدم، در حالی که از اسلام چیزی نمی‌دانستم».
والریا پوروخووا با محمد سعید الرشد، مبلغ مسلمان سوری در روسیه ازدواج کرد، الرشد در آن زمان مدیر مرکز اسلامی روسیه بود و والریا به دست او اسلام آورد و نامش را به «ایمان» تغییر داد، والریا یک پسر به نام «خالد الرشد» داشت که مجری برنامه «رحلة فی الذاکرة: سفری به خاطرات» در سوریه شد.
ازدواج با مبلغ مسلمان و ترجمه قرآن
والریا پس از ازدواج با دکتر الرشد، شروع به خواندن ترجمه‌های قرآن کرد و از تعداد بالای ترجمه‌های قرآن از عربی به انگلیسی که به 106 ترجمه می‌رسید، شگفت‌زده شد؛ در حالی که ترجمه‌های روسی فقط هشت ترجمه بود.
ایمان والریا پوروخوا درباره تجربه خود در ترجمه قرآن گفته است: «همسرم دکتر محمد الرشد، عرب و از شهر «دیر عطیه» در «ریف دمشق» بود، من هم بیش از 10 سال بین دمشق و ریف دمشق زندگی و این ایام را با خانواده برای خدمت به کتاب خدا صرف کردم و بهترین و زیباترین روزهای عمرمان بود.
او در سال 1981 با همسرش به دمشق سفر کرد و با کمک همسرش و گروهی از علمای دین توانست در سال 1991، قرآن را ترجمه کند و پس از پایان این ترجمه به الازهر رفت تا آن را تأیید کند، «جاد الحق علی جاد الحق»، شیخ وقت الازهر کمیته‌ای از کارشناسان روس و عرب برای بازنگری در ترجمه وی تشکیل داد و این ترجمه مورد تحسین این کمیته واقع شد و مرحوم شیخ «زاید آل نهیان»، رئیس دولت امارات پس از اطمینان از تأیید ترجمه والریا از سوی الازهر، 25 هزار نسخه از آن را به چاپ رساند.
این اثر که ترجمه توضیحی قرآن نام گرفت، مورد توجه و شگفتی بزرگ‌ترین مترجمان روسیه و جهان قرار گرفت و تمرکز بر معانی و مفاهیم عمیق قرآن از نظر معنوی از ویژگی‌های آن بود و این نوع ترجمه لغوی یا لفظ به لفظ نبود و والریا ترجمه قرآن «ایگناتی یولیانوویچ کراچکوفسکی»(شرق‌شناس و زبان‌شناس مشهور دانشگاه سن پترزبورگ) را که رواج زیادی یافته بود، به دلیل تحت‌اللفظی بودن دارای اشکال می‌دانست.
با توجه به این ویژگی‌ها او ترجمه قرآنش را ترجمه معانی قرآن و بیانگر زیبایی الهی آیات قرآن و موسیقی آسمانی برشمرد و مرکز «آمازون» نیز درباره آن اعلام کرد: «این اثر، ترجمه‌ای شاعرانه از قرآن است که با توجه ویژه والریا پوروخووا انجام گرفته؛ به گونه‌ای که زیبایی و متانت قرآن در آن حفظ شده و چنین ترجمه‌ای که معانی و محتوای فرهنگی قرآن در آن در اولویت باشد، کم نظیر است».
این بانوی روس معتقد بود که در ترجمه قرآن نباید تنها بر شناخت زبان تکیه کرد، بلکه محیط زبانی نیز مهم است و به همین دلیل بود که در سوریه زندگی کرد تا از نزدیک با روح زبان آشنا شود و همین امر سبب شد از افتادن در دام ترجمه تحت‌اللفظی در امان بماند.
نقش والریا در نشر اسلام
ایمان والریا پوروخووا در از بین‌بردن مفاهیم اشتباه درباره اسلام سهیم بود و برای نشر ارزش‌های مسالمت‌آمیز این دین مبین به‌ویژه در شرایطی که جامعه آن زمان شاهد انحلال اخلاق و ارزش‌ها بود، تلاش زیادی انجام داد، او می‌خواست با احیای ارزش‌های اخلاقی، یک بار دیگر اسلام جایگاه درخشان خود را بازیابد.
ترجمه قرآن والریا در سال 1998 جایزه بهترین کتاب را از آن خود کرد و به اذعان برجسته‌ترین نویسندگان و مترجمان روس، این ترجمه بیشترین نقش را در آشنایی با ترجمه به شیوه‌ای روان و شیوا داشت و همین سبب شد که این اثر در روسیه به موفقیت بزرگی دست یابد؛ چرا که در انتقال اعجاز علمی قرآن به مخاطب نیز موفق عمل کرد و ترجمه‌ای دقیق بود و مترجم آن به خوبی انجلیل و کلمات آن را می‌شناخت و می‌دانست که باید با تطبیق و مقایسه در انتقال واژگان دچار سوء فهم نشود.
این بانوی تازه‌مسلمان با همسرش الراشد، با سخنرانی در بسیاری از نشست‌ها و سمینارهای مراکز فرهنگی و محافل روسیه و کشورهای آسیای میانه، از اسلام دفاع کرد و آن را دینی صلح‌آمیز توصیف کرد که برای کشتار نیامده است و به جنگ تصاویر کلیشه‌ای از اسلام به ویژه در مسائل مربوط به زنان و حقوق آنان رفت و تلاش کرد که درباره جوهره اسلام واقعی روشنگری کند و از بین‌بردن درک نادرست از این دین را از اولویت‌هایش قرار داد.
ایمان والریا پوروخووا در دوم سپتامبر 2019 در 79 سالگی دیده از جهان فروبست؛ در حالی که قلبش آکنده از ایمان بود و اثری بزرگ در میراث اسلامی از خود به یادگار گذاشت که ترجمه شیوا، روان و قابل فهمش از قرآن بود، او در ترجمه درست و حقیقی آیات و انتقال معانی والا و نهفته در کلام وحی موفق عمل کرد و این وظیفه را به خوبی انجام داد.
درگذشت این بانوی قرآنی در اوکراین و محافل اسلامی روس‌زبان بازتاب فراوانی داشت و میخائیل یعقوبوویچ، مترجم نخستین تفسیر قرآن به زبان اوکراینی در فیس‌بوک درباره او نوشت: «ترجمه پوروخووا مانند شراره آتشی بود که اهتمام به قرآن در همه مناطق روسیه پس از اتحاد جماهیر شوروی، از آن شعله گرفت، ایمان والریا الگوی بسیاری از افراد و تنها زنی بود که قرآن را به زبان اسلاوی(روسی؛ یک زبان اسلاوی شرقی) ترجمه کرد.»
