دوره مجازی آموزش سبک زندگی و تفسیر قرآن کریم، به همت حجتالاسلام والمسلمین عبدالامیر سلطانی به بیان نکات تفسیری و سبک زندگی آیات قرآن به ترتیب صفحات قرآن میپردازد. آنچه در ادامه میخوانید نکات سبک زندگی و تفسیری صفحه سی و دوم قرآن کریم است:
وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ يَشْرِي نَفْسَهُ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللَّهِ وَ اللَّهُ رَؤُفٌ بِالْعِبادِ (سوره بقره، 207)
فداكارى بزرگ امام علی(ع) برای کسب خشنودی خداوند
مفسر معروف اهل تسنن، ثعلبى مىگويد: هنگامى كه پيغمبر اسلام(ص) تصميم گرفتند مهاجرت كنند براى اداى دينهاى خود و تحويل دادن امانتهايى كه نزد ایشان بود، على(ع) را به جاى خويش قرار دادند و شب هنگام كه مىخواستند به سوى غار «ثور» بروند و مشركان اطراف خانه ایشان را براى حمله محاصره كرده بودند دستور دادند على(ع) در بستر ایشان بخوابد و پارچه سبز رنگى (برد حضرمى) كه مخصوص خود پيغمبر(ص) بود روى خود بكشد. در اين هنگام خداوند به جبرئيل و ميكائيل وحى فرستاد كه من بين شما برادرى ايجاد كردم و عمر يكى از شما را طولانىتر قرار دادم كدام يك از شما حاضر است ايثار به نفس كند و زندگى ديگرى را بر خود مقدم دارد هيچكدام حاضر نشدند. به آنها وحى شد اكنون على(ع) در بستر پيغمبر(ص) خوابيده و آماده شده جان خويش را فداى ایشان سازد به زمين برويد و حافظ و نگهبان او باشيد.
هنگامى كه جبرئيل بالاى سر و ميكائيل پايين پاى على(ع) نشسته بودند، جبرئيل مىگفت: آفرين بر تو اى على! خداوند بواسطه تو بر فرشتگان مباهات مىكند.
در اين هنگام آيه فوق نازل شد و به همين دليل آن شب تاريخى به نام «ليلة المبيت» ناميده شده است.
ابن عباس مىگويد اين آيه هنگامى كه پيغمبر(ص) از مشركان كناره گرفته بود و با ابوبكر به سوى غار مىرفت درباره على(ع) كه در بستر پيغمبر خوابيده بود نازل شد.
آیه مىفرمايد: «از ميان مردم كسانى هستند كه جان خود را در برابر خشنودى خدا مىفروشند، و خداوند نسبت به بندگانش مهربان است».
گروهی از مردمى خودخواه و خودپسند و لجوج و معاند بودند كه از راه نفاق در بين مردم آبرويى كسب مىكردند، و در ظاهر خود را مؤمن و خيرخواه نشان مىدادند، اما كردارشان پرده از روى گفتارشان بر مىداشت، چرا كه جز فساد در زمين و نابود كردن کشت و نسل كار ديگرى نداشتند. ولى اين گروه تنها با خدا معامله مىكنند و هر چه دارند حتى جان خود را به او مىفروشند و جز رضا و خشنودى او چيزى خريدار نيستند و با فداكارى و ايثار آنهاست كه امر دين و دنيا اصلاح و حق زنده و پايدار مىشود و زندگى انسان گوارا و درخت اسلام بارور مىشود.
جمله «وَ اللَّهُ رَؤُفٌ بِالْعِبادِ» ممكن است اشاره به اين باشد كه خداوند در عين اينكه بخشنده جان به انسان است، همان را خريدارى مىكند و بالاترين بها را كه همان خشنودى خويش است به انسان مىپردازد.
در موارد ديگرى بهاى اينگونه معاملات را بهشت جاويدان و نجات از دوزخ ذكر كرده است. مثلاً مىفرمايد: «إِنَّ اللَّهَ اشْتَرى مِنَ الْمُؤْمِنِينَ أَنْفُسَهُمْ وَ أَمْوالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ يُقاتِلُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَيَقْتُلُونَ وَ يُقْتَلُونَ»(سوره توبه، آيه 111): خدا از مؤمنان جانها و مالهايشان را خريدارى مىكند كه بهشت از آن آنها باشد، در راه خدا پيكار مىكنند، مىكشند و كشته مىشوند.
شايد به همين جهت است كه آيه مورد بحث با كلمه «من» تبعيضيه (وَ مِنَ النَّاسِ) شروع شده يعنى تنها بعضى از مردم هستند كه قادرند به اين كار فوقالعاده دست زنند و تنها بهايى را كه براى ايثار جان طالب باشند، همان خشنودى خدا بوده باشد، ولى در آيه 111 سوره توبه كه در بالا آورديم همه مؤمنان به معامله با خدا، در برابر بهشت جاويدان دعوت شدهاند.
اين احتمال نيز در تفسير جمله «وَ اللَّهُ رَؤُفٌ بِالْعِبادِ» و تناسب آن با آغاز آيه وجود دارد كه مىخواهد اين حقيقت را روشن سازد كه وجود اين چنين افراد وفادار و ايثارگر در ميان مردم، از رأفت و مهربانى خدا نسبت به بندگانش سرچشمه گرفته، زيرا اگر چنين انسانهاى از خود گذشته در جوامع انسانى وجود نداشته باشند، اركان دين و اجتماع فرو مىريزد، ولى خداوند مهربان با اين دوستان ايثارگر خود، جلوی خرابكارى دشمنان را مىگيرد.(1)
منابع
1. مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج2، ص78و 87.
انتهای پیام