چگونه عدالت علوی را در جامعه نهادینه کنیم
استاد حوزه علمیه گفت: امیرالمؤمنین(ع) در تعریف عدالت خدا می‌فرماید که التَّوْحِيدُ أَلَّا تَتَوَهَّمَهُ، وَ الْعَدْلُ أَلَّا تَتَّهِمَه یعنی توحید این است که خدا را به وهم خود نیاوری و عدل این است که خداوند را متهم نکنید. کاری که عقلای عالم زشت می‌دانند ترک کنیم و اگر انجام ندادن کاری نیز موجب سرزنش می‌شود، انجام دهیم.
حجت‌الاسلام کریم مؤمنی، پژوهشگر و استاد حوزه علمیه در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا از قم به مناسبت میلاد امام علی(ع) در پاسخ به این سؤال که حضرت امیرالمؤمنین(ع) چه خدماتی به جهان اسلام ارائه داد، اظهار کرد: اصل اسلام مدیون وجود امام علی(ع) است و شواهد این امر در منابع تاریخی و مسلم تمام جهان اسلام وجود دارد، زمانی‌که یاری امیرالمؤمنین(ع) در صحنه‌هایی که پیامبر(ص) بیان می‌کنند، اگر این لشکر شکست بخورد، خدای سبحان در زمین عبادت نمی‌شود.
وی با بیان اینکه دلاوری‌های حضرت علی(ع) اساس اسلام است، افزود: در جنگ احزاب دلاوری گفت اگر مسلمانی وجود دارد من مرد میدان شما هستم که امیرالمؤمنین(ع) وقتی وارد شد پیامبر(ص) فرمود تمام اسلام در برابر تمام کفر قرار گرفته است.
استاد حوزه بیان کرد: اقدامات خیرینی که از روی عقیده و ایمان، پدران سرپرست خانوار را که در زندان به دلیل بدهی هستند را با پرداخت بدهی آزاد و یا افرادی که به نیازمندان کمک و دلاورمردانی که از امنیت مردم دفاع می‌کنند تا اکثر مردم در آرامش باشند، ناشی از اعتقاد به اسلام و ایمان واقعی است.
امامت و ولایت؛ مهم‌ترین وصیت امام علی(ع)
وی در پاسخ به این سؤال که مهم‌ترین وصیت امیرالمؤمنین(ع) چه بوده است، افزود: تشخیص مهم‌ترین وصیت‌ها براساس مبانی، متفاوت است اما براساس تخصص بنده در بحث امامت، مهم‌ترین وصیت امیرالمؤمنین(ع) در زمینه امامت و ولایت بوده است و حضرت با توصیه به پذیرش امامت امام حسن مجتبی(ع) بر امامت و ولایت وصیت میکند و در امتداد این وصیت باید از امام عصر(عج) در عصر حاضر تبعیت کرد.
مؤمنی بیان کرد: مهم‌ترین میراث امیرالمؤمنین(ع) پندها، نصیحت‌ها و حکمت‌هاست تا انسان براساس آن‌ها دنیا و آخرت خود را نجات دهد و نهج‌البلاغه درس زندگی و سیاست علوی است که باید علاوه بر مطالعه آن، بر پندها و اندرزها نیز عمل کرد، نهج‌البلاغه نه تنها زندگی فردی بلکه جامعه را می‌تواند آباد کند.
وی گفت: پیامبر اکرم(ص) فرمود: اگر تمام درختان قلم شوند و درياها مركب شوند و تمام جن نويسنده شوند و تمام بشر حساب‌گر شوند، باز هم نمی توانند فضائل علی را بشمارند که زیباترین گفتار در وصف امیرالمؤمنین(ع) است.
استاد حوزه در پاسخ به اینکه چگونه می توان عدالت علی بن ابیطالب(ع) را در جامعه نهادینه کرد، افزود: اگر کسی بخواهد مانند امیرالمؤمنین(ع) شود، امکان‌پذیر نیست زیرا لازمه‌اش این است که علم و ایمان و عصمت فرد مانند امام علی(ع) باشد اما امیرالمؤمنین(ع) در تعریف عدالت خدا می‌فرماید که التَّوْحِيدُ أَلَّا تَتَوَهَّمَهُ، وَ الْعَدْلُ أَلَّا تَتَّهِمَه یعنی توحید این است که خدا را به وهم خود نیاوری و عدل این است که خداوند را متهم نکنید و مفسران در تعریف تتهمه می‌گویند یعنی آنچه را که در صورت انجام، عقلا انسان را متهم می‌کنند، به خداوند نسبت ندهید یعنی کاری که عقلای عالم زشت می‌دانند ترک کنیم و اگر انجام ندادن کاری نیز موجب سرزنش می‌شود، انجام دهیم.
اعلمیت و افضلیت امام علی(ع) از نگاه صحابه
وی در پاسخ به این سؤال که اعلمیت و افضلیت امام علی(ع) از نگاه صحابه چگونه بوده است، تصریح کرد: علوم امیرالمؤمنین(ع) زبانزد خاص و عام است و کسی نتوانسته در طول تاریخ علوم ایشان را انکار کند و به ایشان لقب ابوالعجائب را داده اند،
اینکه پیامبر اکرم(ص) می‌فرماید: که أنا مدینة العلم و علىّ بابها فمن اراد العلم فلیأت الباب» یعنی من شهر علمم و على دروازه آن است. پس هر کس اراده آن شهر را کرده است باید از دروازه آن وارد شود، نشان‌دهنده این مسئله است.
مؤمنی بیان کرد: در عمل تعبیری در کتب تاریخ بیان شده که تنها مربوط به شیعیان نیست و آن عبارت است از اینکه احتیاج همگان به علم او و عدم احتیاج امیرالمؤمنین(ع) به علم دیگران است. امام علی(ع) بالای منبر بیان میکند: هر چه می‌خواهید از من بپرسید قبل از اینکه از دنیا بروم، در سینه من علومی نهفته است که ای کاش حمل کننده‌‌ای پیدا می‌کردم، هیچ اتفاقی نیست که تا قیامت اتفاق افتد، من به شما اطلاع می‌دهم، از اسرار قرآن از من سؤال کنید که من اسرار قرآن را می‌‌دانم، هیچ آیه‌ای از کتاب خدا نیست که من ندانم در شب نازل شده یا در روز که این امر در کتب اهل سنت هم نوشته شده است.
وی گفت: حضرت علی(ع) از نحوه کشته شدن میثم تمار، حبیب بن مظاهر و قیام آینده مختار خبر می دهد، یارانی از حضرت که تنها کمی از اسرار را به مردم می‌گفتند ، مردم اطراف آن‌ها را می‌گرفتند، که این‌ها به دلیل علم به علوم الهی بوده است. حضرت علی(ع) وقتی مشاهده می‌کرد که حکمی از احکام اسلام وارونه بیان می‌شود، ورود می‌کرد و مردم را از علوم خود با خبر می ساخت.
مؤمنی اظهار کرد: امیرالمؤمنین(ع) کسی است که طبق روایات صاحب علم کتاب است همانگونه که در قرآن آمده وَ يَقُولُ الَّذِينَ كَفَرُوا لَسْتَ مُرْسَلاً قُلْ كَفَى بِاللهِ شَهِيداً بَيْنِي وَ بَيْنَكُمْ وَ مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْكِتَابِ و کسی که مقداری علم الکتاب داشت سفیر حضرت سلیمان، آصف بن برخيا بوده است اما علی بن ابیطالب(ع) تمام علم الکتاب را داشته است.
وی در پایان گفت: از معیارهای افضلیت امام علی(ع) براساس آیه قرآن، یکی علم امام علی(ع) و دیگری جهاد در راه و مجاهدین بوده است بنابرین تمامی موارد افضلیت را ایشان دارد.
گفت‌وگو از الهام حلاجیان
انتهای پیام
