یکی از سجایای اخلاقی امام جواد(ع) جود و بخشودگی حضرت بوده که در سیره ایشان بسیار دیده شده و درباره سخاوت آن حضرت داستانهایی نقل است.
تاریخنگاران آوردهاند: «احمد بن حدید به همراه جمعی از یاران خود عازم حج شد. در میان راه، راهزنان بر آنان یورش آورده، تمام داراییشان را به غارت بردند. چون احمد و یارانش به مدینه رسیدند، احمد به دیدار امام جواد(ع) رفت و ماجرایی که در میان راه بر آنان رفته بود برای حضرت جواد(ع) باز گفت. امام(ع) فرمان داد تا برای احمد تنپوشی آورده و دینارهایی به او داد تا میان همراهان خود تقسیم کند. [پس از آنکه دینارها میان کاروانیان تقسیم شد] دیدند به همان اندازهای است که از آنان به یغما رفته است.»
امام جواد(ع) با عطای سخاوتمندانه خود، آنان را از گرفتاریشان رهانید و اموال از دست رفتهشان را به ایشان بازگرداند، بنا به گواهی تاریخ، سخاوت و عنایت امام جواد(ع) تنها به انسانها، دوست و حتی دشمن محدود نبود، بلکه جانوران نیز از عنایت و بخشندگی آن حضرت بهرهمند بودند.
از «محمد بن ولید کرمانی» روایت شده است که گفت: «بر خوان نعمت ابو جعفر ثانی(ع) نشسته بودم و غذا میخوردم. چون از خوردن دست کشیدم و خوان برداشته شد، غلام حضرت خواست تکههای خوراک افتاده بر زمین را برچیند. امام جواد(ع) به او فرمود: آنچه از خوان در صحرا بریزد، برنگیر و آن را واگذار اگرچه ران گوسفندی باشد، اما اگر چیزی از طعام در خانه بر زمین ریخت، آن را بگیر»، روشن است که امام جواد(ع) از آن رو غلام خود را از برداشتن غذای پراکنده شده بر زمین بازداشت تا خوراک پرندگان و جانوران گرسنه شود.
اگر میخواهیم رضای الهی را به دست بیاوریم با تأسی به این رهنمود امام جواد(ع) زودتر به مقصد میرسیم: «انسان با داشتن سه خصلت پسندیده میتواند به مقام رضوان و خشنودى الهى برسد: زیاد طلب آمرزش کردن، نرمخویى و مدارا با مردم و زیاد صدقهدادن» (ثَلَاثٌ یبْلُغْنَ بِالْعَبْدِ رِضْوَانَ اللَّهِ کَثْرَةُ الِاسْتِغْفَارِ وَ خَفْضُ الْجَانِبِ وَ کَثْرَةُ الصَّدَقَة (کشف الغمّة، ج۲، ص۳۴۹)).
اگر میخواهیم این عبارت زیارت امینالله در مورد ما تحقق یابد: «اللَّهُمَّ فَاجْعَلْ نَفْسِی... مَحْبُوبَةً فِی أَرْضِکَ وَ سَمَائِکَ»، این فرمایش حضرت بسیار راهگشا است: «سه خصلت جلب محبت میکند: انصاف در معاشرت با مردم، همدردی در مشکلات آنها، برخورداری از قلب سلیم» (ثَلَاثُ خِصَالٍ تَجْتَلِبُ بِهِنَّ الْمَحَبَّةَ الْإِنْصَافُ فِی الْمُعَاشَرَةِ وَ الْمُوَاسَاةُ فِی الشِّدَّةِ وَ الِانْطِوَاعُ وَ الرُّجُوعُ إِلَى قَلْبٍ سَلِیمٍ (کشف الغمّه، ج۲، ص۳۴۳)).
اگر میخواهیم بهشتی شویم، راه بهشتیشدن به فرمایش امام جواد(ع)، ادب است: «انسان به وسیله ادب به کمالات اخلاقی در دنیا و آخرت میرسد و با رعایت ادب نیل به بهشت مییابد» (بِالاْدَبِ یَبْلُغُ الرَّجُلُ الْمَکارِمَ الاْخْلاقِ فِی الدُّنْیا وَ الاْخِرَةِ، وَ یَصِلُ بِهِ اِلَی الْجَنَّةِ (ارشاد القلوب، ص۱۶۰)).
حجتالاسلام حسن صمدزاده، استاد حوزه علمیه
انتهای پیام