حضرت زینب (س) دارای مقامات توحیدی بود

علی درزی، استاد دانشگاه ادیان و مذاهب در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا از قم در پاسخ به اینکه نقش حضرت زینب(س) در واقعه عاشورا و در کنار برادرش امام حسین(ع) چه بود، اظهار کرد: زینب کبری(س) در دفاع از امام زمانش منحصر به‌فرد عمل کرد، زیرا در زمان جنگ و پیکار روز عاشورا هنگامی که امام حسین(ع) با مصائب بزرگ مواجه شد، حضرت زینب(س) به کمک برادر شتافت.

وی گفت: زمانی که شهدای کربلا، اصحاب و یاران امام حسین(ع) بر زمین افتادند و جز اهل بیت(ع) باقی نماندند، نخستین فردی که پا به زمین نبرد گذاشت، حضرت علی‌اکبر(ع) بود که بعد از مبارزه‌ای تماشایی با تیر دشمنان به شهادت رسید و پس از آن امام حسین(ع) خود را بر بالین فرزند رساند و فرمود: «ای فرزندم خدا بکشد مردمی را که تو را کشتند، چقدر اين مردم بر خدا و هتک حرمت رسولش گستاخند، پس از تو خاک بر سر این دنیا» و در همین حال حضرت زینب(س) خود را به امام حسین(ع) رساندند و سعی کردند ایشان را دلداری دهند تا این مصیبت بیش از این بر امام حسین(ع) فشار نیاورد.

حضرت زینب(س)؛ مدافع و همراه همیشگی امام زمان خویش

استاد دانشگاه ادیان و مذاهب بیان کرد: شهادت برادرزاده امام حسین(ع) یعنی قاسم بن حسن برای امام بسیار ناگوار بود و زمانی که ایشان بر زمین افتاد و امام حسین(ع) را صدا زد، امام بر پیکر قاسم حاضر شدند و حضرت زینب(س) نیز در کنار امام حسین(ع) تسلی خاطر ایشان بودند. در میان شهدای کربلا برخی فرزندان حضرت زینب(س) بودند و حضرت زینب(س) برای کمک به امام حسین(ع) فرزندش را به یاری ایشان فرستاد.

وی گفت: هنگامی که تمام یاران و اصحاب امام حسین(ع) به شهادت رسیدند و تنها امام سجاد(ع) حضور داشت که بیمار بود، حضرت زینب(س) باز هم برای دفاع از امام زمانش به میدان رفت و به عمر سعد نهیب زد که «آیا اباعبدالله را می‌کشند و تو نگاه می‌کنی؟» که با سرزنش زینب کبری، اشک از چشمان عمر سعد جاری شد و لحظه‌ای به خودش آمد، اما باز هم دست از جنایاتش برنداشت.

درزی با بیان اینکه با شهادت امام حسین(ع) مصیبت‌های حضرت زینب(س) به اوج خود رسید، افزود: حضرت زینب(س) تا آخرین لحظات زندگی امام حسین(ع) در کنار برادر بود و پس از شهادت امام حسین(ع)، هنگامی که امام سجاد(ع) در بستر بیماری بود، وظیفه سر و سامان دادن و دلداری به فرزندان و بانوان اهل بیت(ع) را بر عهده داشت، امام حسین(ع) نیز به حضرت زینب(س) مأموریت داده بودند احکام دینی را تا بهبودی امام سجاد(ع) برای اهل بیت(ع) بازگو کنند.

وی بیان کرد: حضرت زینب(س) هنگامی که پیکرهای شهدای کربلا را بر زمین گرم کربلا مشاهده کرد در مقابل دشمن هیچ ناتوانی از خود بروز نداد زیرا می‌دانست دشمنان منتظر مشاهده ضعف اهل بیت(ع) هستند و هنگامی که به پیکر امام حسین(ع) رسید به خداوند گفت: «خداوندا این قربانی را از ما قبول بفرما.»

استاد حوزه و دانشگاه گفت: سینه امام سجاد(ع) با مشاهده این صحنه‌ها و پیکرهای شهدا به تنگ آمده بود و حضرت زینب(س) وظیفه داشت از امام جوان بیمار نیز دفاع و پرستاری کند، بنابراین به امام سجاد(ع) فرمود این چه حال و روزی است که در تو می‌بینم، امام سجاد(ع) پاسخ داد که پیکرهای شهدای ما را در خاک و خون رها کرده‌اند و حضرت زینب(س) پاسخ داد این پیمانی است از جانب خدا با جدت و عمویت و پدرت، مردمی از امت که فرعون‌های زمین آن‌ها را نمی‌شناسند اما فرشتگان آن‌ها را می‌شناسند این پیکرهای خونین را جمع می‌کنند.

بانویی که همه چیز را در راستای بندگی خدا می‌دید

وی در پاسخ به نحوه بندگی حضرت زینب(س) افزود: جمله معروف حضرت زینب(س) که هنگام شهادت امام حسین(ع) بر بالین ایشان حاضر شدند و در بارگاه الهی فرمودند: «اللهم تقبل هذا القربان.» نشان‌دهنده بصیرت و نگاه توحیدی این بانوی بزرگ است که همه چیز را در راستای بندگی خداوند می‌دید، یکی دیگر از فرازهای مناجات حضرت زینب(س) این است که می‌فرماید: «ای پناهگاه کسی که جز تو پناهی ندارد، ای تکیه‌گاه آن که جز تو پشتوانه‌ای نمی‌شناسد، ای خدایی که سیاهی شب و سفیدی روز و صدای آرام درخت و آب بر تو سجده می‌کنند، ای خداوند، ای خداوند، ای خداوند.»

درزی بیان کرد: پس از حرکت کاروان اهل بیت(ع) به‌سوی کوفه بخشی دیگر از مسئولیت حضرت زینب(س) آغاز شد که بیداری مردم و تبیین وقایع روز عاشورا بود و هنگام رسیدن کاروان به کوفه ایشان پس از ستایش خداوند، رو به مردم کوفه که برخی شاد و برخی غمگین بودند خطبه‌ای خواندند و گفتند ای مردم کوفه، ای مردم فریبکار، بگریید که همیشه دیده‌هایتان گریان و سینه‌هایتان بریان باد، پیمان‌های شما دروغ است و چراغ ایمانتان بی‌فروغ، مردمی هستید لاف‌زن، خودنما، دوست‌کُش و دشمن‌نواز.

وی ادامه داد: حضرت زینب(س) در ادامه فرمود می‌دانید چگونه جگر رسول خدا(ص) را مجروح کردید و حرمت او را شکستید و چه خونی بر زمین ریختید و چه خاکی بر سر ریختید، زشت و نابخردانه کاری کردید که زمین و آسمان از شر آن لبریز است و شگفت مدارید که چشم فلک خونریز است، همانا عذاب آخرت سخت‌تر است و زیانکاران را یار و یاوری نیست.

خطبه‌های حضرت زینب(س) نقش کوفیان و ماهیت عاشورا را روشن کرد

استاد دانشگاه ادیان و مذاهب در پاسخ به اینکه حضرت زینب(س) با خطابه‌هایش چه نقشی ایفا کرد، بیان کرد: بشیر بن حذیم اسدی می‌گوید در آن روز به زینب نگاه می‌کردم و تاکنون بانوی بزرگ‌منش و سخنوری مانند او ندیده بودم و انگار زبان حضرت علی(ع) در کام اوست که به جای ایشان سخن می‌گویند.

وی گفت: حضرت زینب(س) در خطبه‌هایی که در کوفه ایراد کردند نقش کوفیان را بیشتر روشن کردند اگر چه یزید دستور داده و ابن زیاد فرماندهی و عمر سعد اجرا کرده بود، اما کوفیان در این پیشامد نقش اساسی داشتند، چراکه اگر مردم کوفه از خود ضعف نشان نمی‌دادند و پیمان نمی‌شکستند چگونه عبید الله بن زياد می‌توانست لشکری بزرگ فراهم کند.

درزی موقعیت دیگر حضرت زینب(س) را تبیین ماهیت و واقعیت عاشورا دانست که بیانگر مقامات توحیدی ایشان است و افزود: ابن زیاد برای اینکه به شهدای کربلا و اهل بیت(ع) توهین کند می‌گوید سپاس خداوندی که شما را کشت، اما حضرت زینب(س) فرمود جز زیبایی ندیدم و شهادت برای آن‌ها مقدر شده بود و به‌زودی خداوند آنان و تو را فراهم می‌آورد و در پیشگاه خداوند داوری می‌شوید و ببین در آن روز رستگاری برای کیست.

وی بیان کرد: یزید هنگامی که اهل بیت امام در مجلسش حاضر شدند و سرهای شهدای کربلا را آوردند شعری خواند و گفت کاش پیران قبیله من که در جنگ بدر کشته شدند می‌دیدند قبیله خزرج نیز به زاری افتادند ‌و از شادمانی هلهله می‌کردند، به تلافی جنگ بدر بزرگان آن‌ها را کشتیم و حساب‌مان با آنان تسویه شد. نه خبری از آسمان آمد و نه وحی نازل شد؛ این سخنان کفرآمیز یزید موجب شد حضرت زینب(س) بفرماید که سپاس خدا را که پروردگار هر دو جهان است و درود او بر سالار رسولان، خداوند راست گفت که عاقبت کسانی که مرتکب کارهای بد شدند ناگوار‌تر بود زیرا اینان آیات خدا را دروغ پنداشتند و آن‌ها را به مسخره گرفتند، یزید گمان می‌کنی اکنون که زمین و آسمان بر ما تنگ است؛ در پیشگاه خدا بر ما ننگ وجود دارد و بر تو بزرگواری است، به خود می‌بالی و از کرده خود خوشحالی که جهان به کام توست در حالی که این شادی تو را عذاب و این مهلت برای تو بلاست.

ترس یزید از خطابه‌های حضرت زینب(س)

وی گفت: سخنان حضرت‌ زینب(س) و امام سجاد(ع) در تبیین واقعیت جریان کربلا چنان مؤثر بود که یزید ترسید و برای حفظ جایگاه خود شروع به بدنام کردن عبیدالله بن زياد کرد و گفت لعنت خدا بر عبیدالله بن زياد، حال هر نیازی دارید برای من بنویسید تا من انجام دهم که از سخنان یزید و بازگشت او از حالت غرور و سرمستی از شهادت اهل بیت(ع)، یک گردش کامل ایجاد کرد تا چهره پلید خود را مخفی نگه دارد و تمام جنایات را بر عهده عبیدالله بن زياد بیندازد که این امر نشان‌دهنده نقش تبیین است.

استاد حوزه و دانشگاه اظهار کرد: همچنان که از قیام امام حسین(ع) درس آزادگی آموختیم، باید از پیام‌آور کربلا حصرت زینب(س) نیز درس صبر، توحید و تبیین بگیریم، امروز با دستگاه بسیار قدرتمند تبلیغات دشمن مواجه هستیم که سعی در تحریف واقعیت دارد و وظیفه هر عالم این است که در جامعه با الگو‌گیری از حضرت زینب(س) آن را تبیین کند.

گفت‌وگو از الهام حلاجیان