تأثیر رویداد ۱۳ آبان در پویایی انقلاب اسلامی ایران

علی اکبری‌معلم، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی طی یادداشتی که به‌مناسبت ۱۳ آبان و روز مبارزه با استکبار در اختیار ایکنای قم قرار داده است، نوشت: استکبار در لغت به معنای طلب کِبر و خودخواهی و خودداری از پذیرش حق است و در اصطلاح به حالتی اطلاق می‌شود که براساس آن، مستکبر خود را بالاتر از دیگران می‌بیند. طبق آموزه‌های اسلامی، داشتن روحیه استکباری و خودبزرگ‌بینی از رذایل اخلاقی است. روحیه استکباری در مقابل روحیه عدالت‌خواهی قرار دارد.

از نشانه‌های مستکبران را می‌توان قدرت‌طلبی، پیمان‌شکنی، مخالفت با حق و عدالت، لجاجت، اغواگری و فریب نام برد که آمریکا و اسرائیل در عصر حاضر از مظاهر آن هستند. 

آمریکا و رژیم صهیونیستی مصادیق بارز استکبار هستند

مطابق آموزه‌های قرآنی، فرعون و آل فرعون و کافران و در عصر حاضر، دولت آمریکا از مصادیق بارز استکبار و ظلم و ستم به مستضعفان هستند. رژیم صهیونی اسرائیل با پشتیبانی همه‌جانبه و آشکارای دولت آمریکا و دولت‌های اروپایی در حال ظلم و ستم بی‌حد و مرز علیه مردم مظلوم فلسطین و مستضعفان منطقه غرب آسیا هستند.

عدم تسلیم مردم مسلمان ایران و جهان در برابر فشار و تحمیل استکبار گران و دفاع از خویش و ایستادگی جبهه مقاومت علیه ظلم و ستم آشکار مستکبران، همان مظهر عدالت‌خواهی، هویت‌خواهی و استقلال‌طلبی است که امروزه به وضوح قابل مشاهده است.

براساس اندیشه قرآنی و مطابق اندیشه امام خمینی(ره) همه وظیفه دارند در مقابل ظلم و بیدادگری ظالمان و مستکبران، همواره ایستادگی کرده و برای تحقق عدالت قیام کنند. 

سه رویداد مهم تاریخ انقلاب اسلامی

در این جا لازم است به سه رویداد مهم تاریخ انقلاب اسلامی ایران که مظهر مبارزه با استکبار جهانی و مقابله با استبداد داخلی است در نکوداشت 13 آبان به طور مختصر اشاره شود.

رویداد اول، تبعید امام خمینی(ره)، رهبر کبیر انقلاب اسلامی به کشور ترکیه در ۱۳ آبان ۱۳۴۳ است. رژیم مستبد پهلوی به‌دلیل استمرار مخالفت حضرت امام خمینی(ره) با ستمگری‌های شاه و وابستگی رژیم پهلوی به آمریکا به‌ویژه در مخالفت شدید با تصویب کاپیتولاسیون در ایران، وی را دستگیر و به ترکیه تبعید کرد.

می‌دانید که کاپیتولاسیون، قانون و حق قضاوت کنسولی است که کشورهای استعمارگر به کشورهای ضعیف و تحت سلطه خود تحمیل می‌کنند و در سال ۱۳۴۳ رژیم پهلوی این حق را به اتباع آمریکایی در ایران داده بود؛ تا آنان از شمول قوانین کشور ایران مصون باشند و این اقدام شاه مظهر کامل وابستگی رژیم پهلوی به آمریکا بود که موجب خروش امام خمینی(ره) و طرفداران وی علیه شاه و آمریکا شد. این رویداد در واقع، به شکل‌گیری و تحکیم جریان انقلاب اسلامی کمک شایانی کرد.

اما رویداد دوم، مربوط به کشتار بی‌رحمانه دانش‌آموزان و دانشجویان در ۱۳ آبان ۱۳۵۷ در دانشگاه تهران است. دانش‌آموزان تهرانی در حمایت از جریان انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی(ره) و در واکنش به رفتار استبدادی نظام شاهنشاهی و وابستگی رژیم پهلوی به بیگانگان، با تجمع در دانشگاه تهران در آبان ماه 57 به ابراز مخالفت با نظام حاکم می‌پرداختند. نیروهای نظامی رژیم در ۱۳ آبان ۵۷ در زمان دولت آشتی ملی شریف امامی به روی تجمع‌کنندگان آتش گشودند و صدها نفر را شهید و زخمی کردند.

نظام جمهوری اسلامی ایران به پاس تجلیل از فداکاری دانش‌آموزان در جریان انقلاب اسلامی به‌ویژه در گرامیداشت این روز بزرگ، ۱۳ آبان را روز دانش‌آموز نامگذاری کرد. این رویداد سبب شکست دولت آشتی ملی و روی کار آمدن دولت نظامی شد و جریان انقلاب اسلامی را تقویت کرد.

و اما رویداد سوم، تسخیر سفارت آمریکا توسط دانشجویان پیرو خط امام در ۱۳ آبان ۱۳۵۸ است. آمریکا به‌عنوان مظهر استکبار در عصر حاضر در دوره پهلوی دوم به‌ویژه از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، سلطه خود را بر ایران تحکیم بخشید و در همه شئون مملکت نفوذ پیدا کرد و منافع ملت را به غارت می‌برد.

ضمن آنکه سفارت آمریکا در ایران به تعبیر حضرت امام خمینی(ره)، مرکز و لانه فساد بود. چون علیه ملت و نظام نوپای جمهوری اسلامی توطئه می‌کرد و به سازماندهی و حمایت گروه‌های ضد انقلاب علیه جمهوری اسلامی می‌پرداخت. در واقع، دانشجویان، لانه جاسوسی آمریکا را با هدف مخالفت با رفتار سلطه‌جویانه آمریکا و وادار کردن آمریکا به آزاد کردن دارایی‌های ایران در آمریکا و تحویل شاه به ایران، تسخیر کردند.

این حرکت انقلابی دانشجویان با حمایت حضرت امام(ره) همراه شد و امام آن را انقلاب دوم نامید، چراکه این حرکت، ابهت آمریکای مستکبر را در جهان شکست و سیلی محکمی بود که حرکت انقلاب اسلامی به چهره استکباری آمریکا نواخت. شاید از دلایل نامگذاری ۱۳ آبان به روز ملی مبارزه با استکبار، همین حرکت مهم و مؤثر دانشجویان بوده باشد.

این سه رویداد مهم، ضعف استبداد و استعمار را آشکار کرد و سبب پویایی حرکت انقلاب اسلامی ایران شد. نکته دیگر اینکه روح و اصل حاکم بر این سه رویداد مهم، مبارزه با ظلم و ستم رژیم پهلوی و رفتار استکباری آمریکا و ظهور روحیه عدالت‌خواهی، هویت‌خواهی و استقلال‌طلبی مردم ایران بوده است؛ به همین خاطر، از دل همین رویدادها، خواسته اصلی مردم در انقلاب اسلامی به نام «استقلال، آزادی و جمهوری اسلامی» ظهور و بروز یافت. بنابراین، توصیه می‌شود سه رویداد مذکور در ۱۳ آبان هر سال به نحو شایسته گرامی داشته شود.