حجتالاسلام والمسلمین مصطفی رضایی، پژوهشگر حوزه مهدویت در گفتوگو با ایکنا از قم، در هشتمین شماره از سلسله گفتوگوهای «معرفتافزایی مهدوی» بیان کرد: قرآن کریم بنابر روایات متعدد دارای ظاهر و باطن است و برای باطن قرآن کریم نیز سطوح و مراتب مختلفی وجود دارد و ظاهر آیات باطن آن را نفی نمیکند و باطن هم ظاهر را نفی نمیکند همانطور که هیچکدام از سطوح باطنی آیات نفیکننده یکدیگر نیستند.
وی با اشاره به فرازی از زیارت جامعه کبیره مبنی بر «وَ حَمَلَةِ كِتابِ الله» افزود: گاهی اوقات تعبیر «امام حامل کتاب خداست» را بهمعنای حافظ یا مفسر قرآن بودن تلقی میکنند که این اشتباه است. این عبارت معنای عمیقتری دارد که نسبت وجود امام با کتاب خدا را کاملاً از دیگران جدا میکند.
بیشتر بخوانید:
رضایی با اشاره به آیه 49 سوره عنکبوت مبنی بر« بَلْ هُوَ آيَاتٌ بَيِّنَاتٌ فِي صُدُورِ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ وَمَا يَجْحَدُ بِآيَاتِنَا إِلَّا الظَّالِمُونَ؛ بلكه [قرآن] آياتى روشن در سينههاى كسانى است كه علم [الهى] يافتهاند و جز ستمگران منكر آيات ما نمىشوند»، اظهار کرد: یکی از روایات مطرحشده ذیل این آیه در کتاب بصائرالدرجات آمده است که امام فرمود: «من عسی ان یکون غیرنا(بصائر الدرجات، ص205)؛ چه کسانی غیر از ما میتوانند مصداق اوتوالعلم باشند؟» و این تعبیر نشان میدهد که جز امام هیچکس دیگری نمیتواند حامل قرآن باشد.
وی با بیان اینکه این آیات و تفسیر آن در سینه کسانی قرار دارد که علم به آنان اعطا شده است، ادامه داد: قرآن کریم یک حقیقت بیرونی از وجود امام نیست، برای درک بهتر این مطلب باید گفت زمانی که یک شخص حافظ یا مفسر قرآن میشود، وجود او در یک سمت و قرآن در سمت دیگر قرار دارد و شخص تلاش میکند تا با روشهای مختلف آیات را در ذهن خود تثبیت کند یا مفسر براساس اصول و قواعد مشخصی آیات را تفسیر میکند اما وجود مقدس امام متفاوت است.
رضایی با بیان اینکه حقیقت قرآن کریم در سینه امام معصوم قرار دارد و با ایشان عجین شده بنابراین امر خارج از وجود امام بهشمار نمیرود، گفت: براساس روایات موجود، زمانی که ائمه اطهار(ع) قصد دارند نسبت خود را با قرآن برای مردم تشریح کنند فرمودند: امام شخصی است که علم به تأویل و تفسیر قرآن، ناسخ و منسوخ، محکم و متشابه، خاص و عام آن دارد.(تحف العقول، ص196) این تعابیر همگی در راستای القای این بینش است که قرآن با وجود امام عجین است و امام برای راهیابی به آن نیاز به تحصیل آن از بیرون ندارد.
وی با اشاره به اینکه حدیث ثقلین از پیامبر(ص) نیز ناظر به همین جداییناپذیر بودن وجود امام و قرآن است، ادامه داد: روایتی در کتاب اصول کافی آمده است که امام صادق(ع) فرمود: «واللّه ِ، إنّي لَأعلَمُ كتابَ اللّه ِ مِن أوّلِهِ إلى آخِرهِ كأنّهُ في كَفِّي؛ به خدا سوگند من كتاب خدا را، از آغاز تا پايانش، چنان مىدانم كه گويى در مشت من است.»(کافی، ج1، ص229) این روایت بیانگر شدت اتصال امام با قرآن کریم است.
پژوهشگر مهدویت با اشاره به اینکه علم امام نسبت به قرآن کریم علم حضوری است نه حصولی، گفت: در حالیکه برخی از مدعیان مهدویت همانند احمد اسماعیل بصری اشتباهات فاحشی در قرائت و روخوانی قرآن کریم دارد. کسی که خود را امام معرفی میکند، اولیات ارتباط با کتاب خدا را نمیتواند به جا بیاورد، این حالات چگونه با تعبیر «وَ حَمَلَةِ كِتابِ الله» میتواند سازگاری داشته باشد.
وی ادامه داد: مضاف بر این دسترسی و ارتباط با این شخص به شکل آفلاین و غیرحضوری است. درواقع پیروان او در فضای مجازی پرسشهای خود را درباره تفسیر او از آیات مطرح میکنند و او به شکل آفلاین و با فاصله زمانی به آنان پاسخ میدهد. او در بین پیروانش حضور فیزیکی ندارد که هرکس میخواهد شبهات دینیاش را از او بپرسد، درحالیکه ائمه اطهار(ع) در مناظرات و بهصورت حضوری علم تفسیرشان از قرآن کریم را برای مردم بازگو میکردند و اگر شبههای نسبت به این تفسیر وجود داشت امام بهسرعت آن را پاسخ میدادند. در واقع این سبک از تفسیر را می توان به سادگی با یک لجنه علمی و گروهی که از علم تفسیر اطلاع دارند ارائه داد.
رضایی با اشاره به اینکه علم امام نسبت به قرآن کریم از سنخ سرقت از منابع مفسرین نیست، تصریح کرد: در فرقههای انحرافی مهدویت گاهی شاهد ادعای تولید علم تفسیر هستیم اما گفتمان آنان بریدههای کنارهم قرار داده شده از کتب تفسیری متعدد است که شخص با شکل ظاهری جذاب و متفاوت به مخاطبانش ارائه میدهد.
وی با بیان اینکه سبک مناظره امام معصوم همانطور که در عیونالاخبار آمده است به این شیوه بوده که امام(ع)، پاسخهای قانعکننده برای شبهات پرسشگران مطرح میکند، افزود: استناد امام در تفسیر آیات برای مخاطبین قابل قبول است و حداقل امر این بوده که نخبگان در آن جلسه تفاسیر دقیق امام را درک میکردند اما امروزه در فرق انحرافی مهدویت طیفی از تفسیر باطنی در حال ترویج شدن است که مخاطب هیچ بهرهای از فهم آن ندارد و صرفاً با این جمله که او امام و ولی خداوند است و علم و فهم ما توان درک جملات او را ندارد خود را قانع میکنند که به دنبال خلطهای متعدد تفسیری در کلام آن مدعی نرود. لذا این نکته اساسی است که امام در تفسیر کتاب خدا، جملات قابل فهم برای مخاطب خود ارائه میدهد همانطور که در مجالس ایشان علمای طیف مخالف بارها به فضیلت ایشان و علمشان به کتاب خدا اقرار کردند.
پژوهشگر مهدویت با بیان اینکه تأویلها و تفاسیر مدعیان دروغین مهدویت معمولاً با ظاهر آیات همخوانی ندارد، تصریح کرد: خلط وسیع ظاهر و باطن آیات و نفی هرکدام در تفسیر فرقههای دروغین مهدویت یکی دیگر از آسیبهای جدی آنان است و از این طریق می توان مدعی را تشخیص داد. مدعی نیازمند مطالعه و تجمیع گفتارهای دیگران در تفسیر آیات است و نه تنها احاطه بر قرآن کریم و حقایق آن ندارد بلکه کثیراً بین ظاهر و باطن آیه نمی تواند تفکیک کند و در موارد متعددی نیز الفاظ را به اشتباه معنا می کند.
گفتوگو از محدثه نعیمیفرد
انتهای پیام