اهانت به قرآن می‌تواند منجر به فتنه جهانی شود

به گزارش ایکنا، آیت‎‌الله احمد مبلغی، استاد درس خارج حوزه و عضو مجلس خبرگان رهبری، دوم مردادماه در هم‌اندیشی واکاوی ابعاد فقهی، حقوقی و سیاسی حکم رهبر انقلاب در محکومیت آتش‌سوزی قرآن که از سوی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شد، گفت: موضوع اهانت به قرآن مسئله سرنوشت‌سازی برای هویت و حفظ کیان امت اسلامی است و باید متراکم‌تر از این، همایش و برنامه علمی مرتبط برای آن وجود داشته باشد.

وی با بیان اینکه در آتش‌سوزی قرآن نباید در بحث موضوع‌شناسی کم بگذاریم و به سرعت از آن عبور کنیم زیرا موضوع مهم و ابعاد مختلفی دارد، افزود: گاهی هسته اصلی یک موضوع اجتماعی و یا پزشکی و یا دینی است ولی ابعاد مختلف دیگری را در پی دارد بنابراین عمدتاً موضوعات امروزین، ذوابعاد و میان‌رشته‌ای هستند؛ در اینجا اهانت به دین، موضوع مرکزی بحث است ولی ابعاد نسلی و فرانسلی و جهانی و بین‌المللی و فرادینی دارد.

مبلغی تصریح کرد: اساساً آتش‌سوزی قرآن مبارزه با هویت دینی است زیرا وقتی امری تکرار می‌شود آن هم با وجود اعتراضات زیاد نشان‌دهنده ردیابی نوعی هجوم به پیروان یک ادیان و کتاب الهی آنان است تا مسلمانان هویت خود را از دست بدهند و در برابر آن منفعل شوند.

مبلغی تصریح کرد: چرا نسبت به قرآن اهانت شده است؟ زیرا قرآن کلام خداوند است و شیرینی و حلاوت و آرامش و اطمینانی در این کلام  وجود دارد که وقتی با ادبیات امروزی ارائه شود، نفوذ عجیب و زیادی دارد و هر قدر زمانه به پیش برود، این حلاوت و شیرینی بیشتر خواهد شد.

عضو مجلس خبرگان رهبری اضافه کرد: خداوند برای استماع قرآن کریم حساب ویژه باز کرده و فرموده است: وَإِنْ أَحَدٌ مِنَ الْمُشْرِكِينَ اسْتَجَارَكَ فَأَجِرْهُ حَتَّىٰ يَسْمَعَ كَلَامَ اللَّهِ ثُمَّ أَبْلِغْهُ مَأْمَنَهُ ۚ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لَا يَعْلَمُونَ؛ و اگر یکی از مشرکان به تو پناه آورد (که از دین آگاه شود) بدو پناه ده تا کلام خدا بشنود و پس از شنیدن سخن خدا او را به مأمن و منزلش برسان، زیرا که این مشرکان مردمی نادانند. یعنی بستر شنیدن کلام خدا را در هاله امنیت و برخورد اخلاقی مطرح فرموده است زیرا کلام خدا وقتی شنیده شود، تأثیر عجیبی دارد.

نفوذ قرآن باعث اهانت شده است

وی تصریح کرد: خارج کردن فضا از امنیت و آرامش، راهی است که می‌تواند مانع شنیدن کلام خداوند شود و به همین دلیل غرب به این کار رو آورده است؛ لطیف‌ترین مسائل اخلاقی و فطری و اجتماعی، سیاسی و آرمان‌خواهانه با زیباترین شیوه در قرآن بیان شده است و کلام قرآن در حال نفوذ در بین بشریت است لذا دنبال آلوده‌کردن فضا و ایجاد خصومت تصنعی هستند تا این بستر از بین برود و هم هویت اسلامی تضعیف و هم زمینه عرضه کلام خدا از بین برود.

عضو مجلس خبرگان رهبری با بیان اینکه ایجاد تفرقه بین ادیان و تضعیف هویت دینی جرم اندکی نیست ولی در کنار این، متولیان امور قرآنی باید کلام خدا را در فضای امنی به بشر برسانند، اظهار کرد: عنصر دیگر در این ماجرا، هجوم به آزادی بیان است، زیرا هر کسی که ضرورت استیلای منطق و وحدت ادیان را می‌فهمد این کارها را آزادی بیان نمی‌داند بلکه برخی پشت آزادی بیان سپر گرفته‌اند تا به قرآنی که بیان است حمله کنند لذا این کار هجمه به آزادی بیان است.

هجوم به قرآن هجمه به انسان است

وی تأکید کرد: هجوم به قرآن هجوم به منطق، دین، ارزش‌ها و انسانیت است زیرا انسان زیرساخت تفکرات دینی و الهی انسان است؛ قرآن با انسان سر و کار دارد و بر قابلیات و انرژی نهفته و مکنونات و قوای انسانی کار دارد.

استاد حوزه علمیه گفت: نکته دیگر در موضوع‌شناسی این مسئله آن است که مگر همه مدعی صلح نیستند؟ چه کتابی بیش از قرآن درباره صلح مفاهیم زیادی بیان کرده و بر تعارف اجتماع انسانی تمرکز کرده است و اختلاف انسان‌ها را مایه تعارف و نه تفاخر و تعارض برشمرده است؟ چه کتابی حتی  دشمنی برخی افراد را مسبب و توجیهی برای دورشدن از رفتار عادلانه ندانسته است؟ چه کتابی مساجد را در کنار بیع و صوامع قرار داده است؟

فقه‌التقدیس در حوزه ایجاد شود

وی افزود: پیشنهاد بنده این است که فقه‌التقدیس را در حوزه علمیه ایجاد کنیم زیرا هجوم به زیرساخت‌های مسلمین زیاد شده است و لازم است که مسلمانان اعم از شیعه و سنی بر این مسئله توافق کنند و ما به دانشگاه‌ها، مراکز فقهی و  همه حوزه‌ها این پیشنهاد را می‌دهیم. برخی برگزاری همایش بین‌المللی و ایجاد کمیته فقهی حقوقی را هم برای این مسئله پیشنهاد داده‌اند. درهر صورت ابتدا باید موضوع به درستی شناخته شود تا موضع‌گیری‌ها هم بهتر انجام شود و صرف به یکی دوبار محکومیت محدود و منحصر نشود.

همچنین محمود حکمت‌نیا، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با اشاره به تحلیل حقوقی از آتش‌سوزی قرآن کریم گفت: گاهی ما از منظر درون‌دینی و درون‌فقهی و به عنوان یک سرزمین اسلامی از این ماجرا بحث می‌کنیم که موضوع چندان پیچیده نیست ولی این مسئله در بیرون از مرزهای اسلامی رخ داده است و آن‌ها تحت قوانین ما نیستند.

وی با بیان اینکه این اهانت به بهانه آزادی بیان انجام می‌شود، گفت: در غرب وقتی از آزادی بیان سخن گفته شود در چارچوب اینکه چه گفته شود و چگونه بگوید قابل بررسی است؛ از منظر دیگران(غرب) محتوای بیان دچار توسعه آزادی است یعنی محتوا را می‌توان مورد سؤال و پرسش قرار داد. ما در صدر اسلام و دوره‌های بعد گفت‌وگوهای انتقادی بسیار زیادی در مورد مباحث معرفتی دینی داشته‌ایم و الان هم این اقدامات مثلاً برای نقد قرآن کریم است.

حکمت‌نیا با اشاره به شیوه نقد و بیان، اظهار کرد: چه در محتوا و چه در بیان اگر کسی از شیوه توهین استفاده کند به خصوص مقدسات طرف مقابل نیازمند این بحث نظری است که آیا این نوع کارها، بیان است؟ سه واژه مهم قول، بیان و صوت در قرآن کریم وجود دارد؛ صوت ممکن است بر ناراحتی و هیجان و احساسات دلالت کند ولی بر مفاد دلالت ندارد؛ در سوره لقمان، ایشان به فرزندش وصیت کرده است که صوتش را پایین بیاورد و به لحاظ حقوقی احکام صوت با احکام بیان فرق دارد.

توهین به قرآن با آزادی بیان در تعارض است

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با بیان اینکه توهین به قرآن با فلسفه آزادی بیان در تعارض است، افزود: سخن و بیانی که شرم‌آور و از حالت انسانی خارج است احکام بیان بر آن مترتب نیست و حالت صوت خواهد داشت و اگر حتی مصداق بیان باشد باز با مبانی نظری بیان منطبق نیست زیرا در تویهن، حقیقت پنهان می‌شود و تبیین نخواهد شد و حقایق در پرده کینه و نفرت باقی خواهد ماند.

حکمت‌نیا بیان کرد: به فرض اینکه باز این نوع توهین‌ها را موضوع آزادی بیان بدانیم باز باید از منظر عوامل تحدیدکننده آزادی بیان مورد بررسی و نقد قرار بگیرد. در ادبیات حقوقی دو مسیر کلی پیگیری می‌شود؛ ایذاء و اضرار. در این ماجرا، قرآن، آتش نگرفته است بلکه قرآن را آتش زده‌اند یعنی یک رفتار عمدی است. گاهی فردی برای ایذاء یک فرد مسلمان، قرآن را جلوی منزل او آتش می‌زنند که بحث آن خیلی روشن است ولی اگر بحث با رفتار خود احساس دومیلیارد مسلمان را به سخره بگیرد ایذاء است یا تاذی؟

وی افزود: بحث دیگر حمایت از حقوق هویتی یک جمعیت است؛ حتی در فرانسه مسئله دفاع از هویت سرزمینی مطرح شده است؛ در جوامع اسلامی مقدسات جزء هویت انسانی و اسلامی آنان است و ادبیات حقوقی از این منظر می‌تواند با این نوع جریانات مقابله کند.

حکمت‌نیا اضافه کرد: صرف نظر از انسان و هویت انسانی، آیا برای مقدسات دینی هم می‌توان وجهه حقوقی از منظر اسناد بین‌المللی بیابیم و اینجا محل نزاع است. اینکه آیا سازمان‌های بین‌اللمللی از جهت حقوقی می‌توانند از مقدسات دینی و ارزش‌های الهی حمایت کنند؟ قطعنامه‌هایی در این حوزه صادر  شده ولی با مخالفت‌هایی روبرو شده است.

وی بیان کرد: بعد سومی که در پیام رهبری مطرح شد، حمله به هویت دینی مسلمانان به لحاظ تکلیفی موضوع‌ساز برای رفتارهای غیرقابل پیش‌بینی است لذا بعد امنیتی هم پیدا می‌کند زیرا این رفتارها باعث تغییر در نظم حقوقی و همزیستی انسانی و منجر به فتنه مذهبی می‌شود.