قالب «سه‌گانی» در تقابل با اشعار هایکوی ژاپنی در ایران ابداع شد
مبدع شعر سه‌گانی تصریح کرد: شعر سه‌گانی بر هفت اصل کشف و اتفاق شاعرانه، برخورد میان عاطفه و تفکر، برابری صورت و معنی، بهره‌گیری از شگردهای ویژه مانند امثال و حکم و کاریکاماتور و گزین‌گویه، تناقض، ایجاز مضاعف و زبان ساده استوار است.
به گزارش ایکنا از قم، علیرضا فولادی، مبدع شعر سه‌گانی در سومین نشست ادبی کانون نویسندگان قم با موضوع «سه‌گانی، شعر ایرانی، حکمت جهانی» که امروز 17 خردادماه در مؤسسه آموزش عالی طلوع مهر حضور جمعی از شاعران و نویسندگان استان برگزار شد، بیان کرد: سه‌گانی از خردادماه سال ۱۳۸۹ به صورت رسمی به عرص شعر گام نهاد و تاکنون هم رشد کمی و کیفی چشمگیری داشته و هم توجه شاعران و مخاطبان فراوانی را برانگیخته است.
مبدع سه‌گانی با بیان اینکه در کتاب بوطیقای سه‌گانی و مسائل آن نکات مهم این نوع شعر را به رشته تحریر در آورده‌است، تصریح کرد: سه‌گانی قالبی شعری است که از سه مصراع یا سه سطر پدید می‌آید و در پایان آن ضربه ذهنی می‌خورد و در سه شاخه کلاسیک و نیمایی و سپید ارائه می‌شود.
وی افزود: به عبارت فنی‌تر سه‌گانی نوعی شعر با فرم بیرونی و کلی «کوتاه» و «سه‌لختی» و فرم درونی و کلی «بسته» و «کوبشی» است. از میان ویژگی‌های بنیادین سه‌گانی، دو ویژگی «کوتاه» بودن و «سه‌لختی» بودن به ترتیب کمیّت هندسی و عددی سه‌گانی را می‌سازند و با یکدیگر بنیاد «فرم مکانیک» آن را شکل می‌دهند.
فولادی اظهار کرد: همچنین دو ویژگی «بسته» و «کوبشی» بودن، به ترتیب کیفیت هارمونیک و ریتمیک سه‌گانی را می‌سازند و با هم بنیاد «فرم ارگانیک» آن را شکل می‌دهند. در یک سه‌گانی وجود همه این چهار ویژگی به طور هم‌زمان ضرورت دارد و این بدان معنا است که تنها وجود ویژگی «سه‌لختی» بودن، سه‌گانی پدید نمی‌آورد.
مبدع شعر سه‌گانی تصریح کرد: شعر سه‌گانی بر هفت اصل کشف و اتفاق شاعرانه، برخورد میان عاطفه و تفکر، برابری صورت و معنی، بهره‌گیری از شگردهای ویژه مانند امثال و حکم و کاریکاماتور و گزین‌گویه، تناقض، ایجاز مضاعف و زبان ساده استوار است.
وی اظهار کرد: سه‌گانی در سه شاخه کلاسیک و نیمایی و سپید پدید می‌آید اما از زمره ساخت‌شکنی‌های پسانیمایی در شعر معاصر فارسی است، ساخت‌شکنی اصلی آن اینجا است که ضمن پاسداشت پیشینه‌ها، دیالکتیک زوج و فرد را در کنار دیالکتیک‌های حی و حاضر شعر فارسی، یعنی دیالکتیک «تساوی و عدم تساوی» نیما و دیالکتیک «وزن و موسیقی» شاملو بر کرسی می‌نشاند.
وی سپس به بیان مآخذ سه‌گانی، پرداخت و گفت: اولین مآخذ سه‌گانی متون سه سطری بودند از نمونه‌های متون اشعار هایکوی ژاپنی است که غربی‌ها آن را مورد توجه قرار دادند و از غرب به ایران آمد و سه‌گانی در تقابل با هایکو و مطابق ساختار ذهن و زبان ایرانیان ابداع شد.
فولادی بیان کرد: نظر ما در ابتدا به نمونه‌های سه‌سطری دیگر مانند امثال و حکم سه سطری و حتی سوره کوثر قرآن بود و تا آن زمان متونی دیگری را که از آنها نام می‌برند، ندیده بودیم و اساساً همین دوری از تقلید باعث موفقیت آن بود؛ مهمترین مآخذ سه‌گانی، قالب کاملاً ایرانی، رباعی است و ما روند زمینه و ضربه را از رباعی گرفته‌ایم.
وی با بیان اینکه شعر سعدی از دیگر مآخذ سه‌گانی است زیرا اشعار سعدی سهل و ممتنع است، یعنی در عین سادگی دارای معانی مهمی است و سه‌گانی نیز چنین است، تصریح کرد: از دیگر مآخذ شعر سه‌گانی غزلیات حافظ است که دارای حکمت است، حکمت به معنای اعم یعنی تجربه‌های انسانی که برای زندگی سودمندند و شعر حافظ سرشار از این دست حکمت‌هاست و در سه‌گانی نیز وجود جهان‌بینی حکمی اهمیت اساسی دارد.
وی از دیگر مآخذ سه‌گانی را شعر سبک هندی دانست و افزود: مضمون‌یابی یا همان کشف و اتفاق شاعرانه از آنجا به سه‌گانی راه یافته است؛ سه‌گانی یک شعر ایرانی با تمام تجربه‌های موفق میراث شعر فارسی است. همچنین شعر نیمایی و شعر سپید به عنوان دیگر مآخذ سه‌گانی به‌شمار می‌روند.
یادآور می‌شود، در پایان این جلسه عباس فرساد شاعر قمی با گویش قمی و جمعی دیگر از شاعران حاضر در این محفل، به شعرخوانی پرداختند.
انتهای پیام
