امر واجب پله پله انسان‌تر شدن / گام نخست؛ درک نقش مردم در تعالی فردی
پژوهشگر و کارشناس دینی کشورمان با تأکید بر اینکه برای هر فرد مسلمانی، پله پله انسان متعالی‌تری شدن یک امر واجب است، گفت: برای این تعالی باید ابتدا نقش و اهمیت دیگران را در تعالی فردی درک کرد و به اصلاح روابط اجتماعی پرداخت.
در حالی متفاوت‌ترین ماه رمضان سال‌ها و حتی دهه‌های اخیر را سپری می‌کنیم که شرایط سخت زندگی، نگاه جامعه را به برخی از آموزه‌های دینی سطحی و کمرنگ و برخی افراد را دچار غفلت کرده است؛ آموزه‌هایی که اجرای صحیح آنها در سبک زندگی تغییری مثبت و راه‌گشا خواهد داشت. بر همین اساس ایکنا طی رمضان سال جاری با نگاهی نقادانه در تلاش برای غبارروبی از چهره برخی آموزه‌های دینی، کمک به بهبود شرایط اجتماعی و تمرین سبک زندگی اسلامی است
حجت‌الاسلام مهدی خداجویان، پژوهشگر و کارشناس دینی، در گفت‌وگو با ایکنا، به بررسی نقش ارتقای تعاملات اجتماعی افراد که منجر به تعالی فردی و جمعی جامعه مسلمانان می‌شود پرداخت و با تأکید بر اینکه رسیدن به تعالی و طی کردن پله‌های رشد انسانی وظیفه هر فرد مسلمانی است، گفت: هر کدام از ما انسان‌ها وظیفه داریم که زمینه‌های رشد و تعالی خودمان و سایر افراد را فراهم کنیم.
خداجویان تصریح کرد: نوع بشر به وجود آمده تا به کمک سبک زندگی دینی، عبادت و بندگی، پلکان ترقی را طی کند، اما بسیاری از ما انسان‌ها در مسائل دنیوی و مادی، رشد، پیشرفت و توسعه را می‌توانیم لمس کنیم و بفهمیم، مثلاً وقتی وارد پروسه تحصیل می‌شویم، گام به گام و ترم به ترم جلو می‌رویم و رشد و پیشرفت خود را به وضوح می‌بینیم و یا برای تربیت بدنیمان، ورزش می‌کنیم و متوجه بهبود وضعیت جسمی خود می‌شویم و این رشد را مشهود درک می‌کنیم، به نحوی که حتی می‌توانیم در تحصیل و ورزش و سایر مباحث مادی این رشد را به مسابقه بگذاریم اما در کل ماجرای زندگی گاهی فراموش می‌کنیم که باید مراحلی را برای پیشرفت و تعالی خودمان داشته باشیم و به ذات انسان بودن، گام به گام متعالی‌تر شویم.
وی که در حوزه سبک زندگی فعالیت می‌کند، ادامه داد: وقتی زندگی پیامبران الهی را بررسی می‌کنیم، درمی‌یابیم که آنها مرحله به مرحله و با پشت سر گذاشتن امتحان‌ها و ابتلاهای الهی متعالی‌تر شده و به مقام‌هایی رسیدهاند که قرآن به خوبی به آن پرداخته، مثلاً مطرح شده است که حضرت ابراهیم(ع) پس از پشت سر گذاشتن امتحانات الهی به مقام امامت رسید. یعنی مراحل رشد نبی خدا به عنوان الگو و نمونه مطرح شده است و ما نیز در طول زندگیمان باید این گام به گام‌ها و مرحله به مرحله‌های رشد و پیشرفت را در نظر داشته باشیم و تمام اموری را که موجب می‌شود به انسان بهتری تبدیل شویم، از توجه به معنویات و عبادت‌ها گرفته تا اصلاح رفتار فردی و اجتماعی، در نظر گیریم.
حجت‌الاسلام خداجویان با مطرح کردن این سؤال که اگر بخواهیم به عنوان یک انسان، در طول زندگی گام‌هایی را پشت سر هم برداریم و هر روز و هر سال نسبت به روز و سال قبل بهتر شویم باید مراقب چه مسائلی باشیم و چه اصولی را رعایت کنیم؟ گفت: اینکه صرفاً نماز بخوانیم، روزه بگیریم و عبادت‌های فردی را انجام دهیم کافی نیست.
عبادت‌های فردی؛ نقطه اتصال فرد با جامعه
وی تشریح کرد: ما مسلمانان با انجام عبادت‌های فردی به نکته مهمی می‌رسیم که ما را به سایر افراد جامعه متصل و مربوط می‌کند. مثلاً یکی از عبادت‌ها پرداخت خمس است. وقتی خمس پرداخت می‌کنیم مال ما پاک می‌شود اما این پول را به دیگران پرداخت می‌کنیم. وقتی امر به معروف می‌کنیم، وظیفه دینی خودمان را انجام می‌دهیم، اما موجب برقراری ارتباط با دیگران و اصلاح جامعه می‌شویم.
این کارشناس سبک زندگی اسلامی اظهار کرد: حتی اسلام برای اقامه نماز فردی هم تأکید به جماعت کرده و برخی عبادت‌ها مانند نماز جمعه را اصولاً بر مبنای اقامه جمعی قرار داده است که در آن فرد مسلمان از یک تعالی فردی به سمت تعالی جمعی سوق داده می‌شود. سایر عبادت‌ها نیز اینگونه است مثلاً روزه می‌گیریم که عبادتی فردی است اما در نهایت باید فطریه پرداخت کنیم تا عبادت فردی‌مان تکمیل شود؛ برای پرداخت نیز باید نیازمندان را بشناسیم و برای رفع نیاز آنها گام برداریم.
مردم به تعالی یکدیگر کمک کنند
وی افزود: پس می‌بینیم که در فردی‌ترین حالات عبادی ما که بین بنده و خالق رخ می‌دهد، دیگران نیز حضور دارند؛ پس تعالی و رشد هر مسلمانی و انجام تکالیفی که باعث رشد، تعالی و عاقبت به خیری و ساخت یک زندگی ابدی جاودانه برای ما خواهد شد، فقط با انجام مسائل فردی محقق نمی‌شود و برای تعالی فردی باید دیگران را در رشد خودمان سهیم کنیم.
این پژوهشگر دینی گفت: پس حال که قرار است دیگران هم در تعالی من حضور داشته باشند، باید به آنان در همه امور شخصی توجه کنیم و این توجه بدون اصلاح ارتباطات فردی و اجتماعی محقق نمی‌شود. بر همین اساس در هنگام عمل به حق‌الله، حق‌الناس مطرح می‌شود که باید مراقب حق و حقوق دیگران باشیم. از این جهت که این حقوق را ضایع نکنیم و کمک کنیم که با هم به پیشرفت و تعالی برسیم.
وی تصریح کرد: همه اعضای جامعه باید در کنش و واکنش در برابر یکدیگر، جامعه ایمانی را ایجاد کنند تا هم دنیا و هم آخرت متعالی را به وجود بیاورند. اگر بتوانیم جامعه ایمانی داشته باشیم، بهشتی در زمین ایجاد خواهد شد. برای تحقق این امر در کارهای همدیگر دخالت نمی‌کنیم، بلکه با اصلاح رفتار اجتماعی نسبت به یکدیگر به هم کمک می‌کنیم و ایجاد چنین رابطه‌ای بین مردم برای کمک به تعالی همدیگر جزء آرزوهای ماست که با ظهور امام زمان(عج) چنین جامعه‌ای محقق خواهد شد. در این جامعه ارتباطات انسان‌ها به حدی پیشرفت می‌کند که مردم به هم در تعالی خود و جامعه کمک می‌کنند.
حجت‌الاسلام خداجویان در پاسخ به این سؤال که راهکار عملی اصلاح روابط اجتماعی برای رسیدن به تعالی فردی و اجتماعی چیست؟ گفت: اگر دستورات اسلام را در مباحث دینی رعایت کنیم، به بهبود روابط اجتماعی و اصلاح روابط اجتماعی کمک می‌کند. تأکید جدی اسلام بر روابط اجتماعی است و اسلام دوستدار اجتماع و انجام حرکت‌های جمعی است؛ حتی در هنگام دعا در شب‌های قدر نیز به حضور در کنار هم و دعای جمعی توصیه شده است؛ یعنی رابطه‌ای که بین خدا و بنده در حال برقراری است و در عین حال که کاملاً فردی است آن را جمعی برگزار کنیم. خداوند می‌فرماید که دوست دارم در فردی‌ترین عبادتتان با هم حضور داشته باشید.
وی افزود: بر این اساس در هر عبادت فردی باید جنبه، تأثیر و حضور اجتماعی سایر مردم نیز در نظر گرفته شود. پس گام اول تعالی فردی توجه به اهمیت نقش دیگران است. وقتی گام اول را برداشتیم و متوجه شدیم که مردم در تعالی ما مهم هستند، با انجام صحیح دستورات اسلام مثل برگزاری نماز جماعت، دعا در حق یکدیگر(که منجر به این می‌شود که به فکر هم باشیم و دغدغه همدیگر را داشته باشیم)، احسان در حق هم، بخشش در حق هم، خیرات در حق هم، امر به معروف در حق هم و ... روابط اجتماعی بین خودمان را اصلاح می‌کنیم و موجب بهتر شدن خود، دیگران و جامعه می‌شویم.
حجت‌الاسلام خداجویان در پایان گفت: با حرکت‌های جمعی، رسیدگی به همدیگر و صدقه دادن، بلاها از مردم دور می‌شود و با دعا در حق دیگران استجابت دعا در حق خود فرد محقق می‌شود؛ خداوند می‌فرماید که شما حواستان به بقیه باشد، من حواسم به شما هست.
انتهای پیام
