بصیرت؛ ضرورت و راز برتری منتظران در عصر غیبت

حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی راغبی، عضو هیئت علمی دانشگاه قم در یادداشتی که در اختیار ایکنا قرار داده است، نوشت: دوران غیبت امام عصر(عج) سخت‌ترین دوران آزمایش برای منتظران است، در این عصر، پیروان حضرت نه تنها از دیدار مستقیم محرومند، بلکه در معرض طوفان شبهات، فتنه‌های فکری و هجوم تبلیغات انحرافی قرار دارند. در چنین فضایی، بصیرت و آگاهی از مسیر حق و باطل، نه تنها یک فضیلت، بلکه ضرورتی حیاتی است.

تنها سلاح مؤمن در این دوران، «بصیرت» است؛ نوری که راه را از چاه نشان می‌دهد و ایمان را در تاریکی‌های غیبت استوار می‌سازد.

بیشتر بخوانید:

• تربیت اجتماعی در پرتو‌ فرهنگ مهدوی
• صبر و مقاومت؛ مهم‌ترین شاخصه فرهنگ انتظار
• عدالت‌طلبی؛ فصل مشترک فرهنگ انتظار و اربعین حسینی
• عدالت‌گستری؛ وعده قطعی قیام حضرت مهدی(عج)
• زمینه‌سازی اخلاقی منتظران برای ظهور حضرت ولی عصر(عج)
• آزمون‌های سخت منتظران در عصر غیبت کبری

ابوحمزه ثمالی از امام سجاد(ع) روایت می‌کند که حضرت به ابو خالد کابلی فرمودند: «یَا أَبَا خَالِدٍ، إِنَّ أَهْلَ زَمَانِ غَیْبَتِهِ الْقَائِلُونَ بِإِمَامَتِهِ الْمُنْتَظِرُونَ لِظُهُورِهِ، أَفْضَلُ أَهْلِ کُلِّ زَمَانٍ; لِأَنَّ اللَّهَ تَعَالَی ذِکْرُهُ أَعْطَاهُمْ مِنَ الْعُقُولِ وَ الْأَفْهَامِ وَ الْمَعْرِفَةِ، مَا صَارَتْ بِهِ الْغَیْبَةُ عِنْدَهُمْ بِمَنْزِلَةِ الْمُشَاهَدَةِ، وَ جَعَلَهُمْ فِی ذَلِکَ الزَّمَانِ بِمَنْزِلَةِ الْمُجَاهِدِینَ بَیْنَ یَدَیْ رَسُولِ اللَّهِ (ص) بِالسَّیْفِ. أُولَئِکَ الْمُخْلَصُونَ حَقّاً، وَ شِیعَتُنَا صِدْقاً، وَ الدُّعَاةُ إِلَی دِینِ اللَّهِ سِرّاً وَ جَهْراً؛ ای اباخالد! به راستی که مردم زمان غیبت او، که معتقد به امامتش و منتظر ظهورش هستند، برترین مردم همه اعصارند؛ زیرا خدای متعال به آنان از عقل‌ها، فهم‌ها و معرفتی عطا کرده که غیبت [امام]نزد آنها به منزله مشاهده و حضور است؛ و آنان را در آن زمان، هم‌پایه مجاهدان با شمشیر در پیشگاه رسول الله(ص) قرار داده است. آنان به حقیقت، مخلصان راستین و شیعیان واقعی ما و دعوت‌کنندگان به دین خدا در پنهان و آشکارند.»(بحارالأنوار، علامه مجلسی، ج ۵۲، ص ۱۲۲).

این روایت، عمق ضرورت بصیرت را آشکار می‌کند: امام، منتظران بصیر را «افضل اهل کل زمان» معرفی می‌کند؛ زیرا در سخت‌ترین شرایط فتنه پایدار می‌مانند.

خداوند به آنان «عقول، افهام و معرفت» می‌بخشد؛ سه رکن بصیرت که توان تشخیص حق از باطل را به آنان می‌دهد.

 ثمره‌ این بصیرت آن است که غیبت برایشان همانند حضور می‌شود؛ و با تبعیت از ولی فقیه و نایب او، امام را با چشم دل می‌بینند و رفتارشان را تحت نظارت او می‌دانند.

 جایگاه اینان هم‌سنگ مجاهدان در رکاب پیامبر(ص) است؛ زیرا جهاد تبیینی، علمی و فرهنگی در عصر غیبت، هم‌ارزش جهاد نظامی در زمان حضور است.

آنان «مخلصان راستین، شیعیان واقعی و دعوت‌کنندگان به دین خدا» هستند که آشکارا و پنهان پرچم هدایت را برافراشته نگاه می‌دارند.

مقام معظم رهبری نیز درباره اهمیت بصیرت می‌فرمایند: «در خودتان بصیرت ایجاد کنید. قدرت تحلیل در خودتان ایجاد کنید؛ قدرتی که بتوانید از واقعیت‌های جامعه یک جمع‌بندی ذهنی برای خودتان به‌وجود آورید و چیزی را بشناسید. این قدرت تحلیل خیلی مهمّ است. هر ضربه‌ای که در طول تاریخ ما مسلمانان خوردیم، از ضعف قدرت تحلیل بود.» (۱۳۷۷/۱۱/۱۳).

نکته بنیادین روایت و سخنان مقام معظم رهبری این است که منتظران واقعی تنها با بصیرت عقلی و معرفتی می‌توانند دوران غیبت را همچون حضور تجربه کنند. آنان با بصیرت خود در صف مجاهدان راه حق جای می‌گیرند و نقش «مخلصان و داعیان به دین خدا» را بر عهده دارند. تا زمانی که این بصیرت و تلاش برای تحقق حکومت حق برقرار نباشد، اعمال فردی، اثر اجتماعی و تربیتی کامل خود را نخواهد داشت.

بنابراین، بصیرت ستون اصلی اخلاق مهدوی است. جامعه‌ای که نخبگان و دانشمندان آن به زدودن شبهات و تبیین معارف می‌پردازند، و مردمش با آگاهی راه امام خویش را دنبال می‌کنند، در برابر فتنه‌ها سرگردان نمی‌شود، بلکه چراغ هدایت را برای دیگران نیز روشن نگاه می‌دارد.