برکات حضور حضرت فاطمه معصومه(س) در قم

هجرت حضرت فاطمه معصومه(س) به شهر قم نقطه عطفی در تاریخ تشیع و فرهنگ اسلامی به‌شمار می‌آید. این بانوی بزرگوار نه‌تنها با حضور کوتاه‌مدت خود، قم را به مأمن اهل بیت(ع) و پناهگاه شیعیان تبدیل کردند، بلکه ماندگارترین برکات علمی، معنوی اجتماعی را در این سرزمین به یادگار گذاشتند.

حضرت فاطمه معصومه(س) پیام‌آور فرهنگ و معارف اهل بیت(ع) و مدافع مظلومیت امامان شیعه و تداوم بخش راه پدر بزرگوارش در مبارزه با طاغوت‌های زمان بود. خبرنگار ایکنا از قم در گفت‌و‌گو با حجت‌الاسلام والمسلمین اصغر تقی‌نسب، مدرس تفسیر مؤسسه آموزش عالی ائمه اطهار(ع) به تبیین برکات ورود حضرت معصومه(س) به قم پرداخت. مشروح این گفت‌و‌گو را در ادامه می‌خوانیم:

ایکنا- یکی از برکات ورود حضرت معصومه(س) به قم تربیت عالمان و فقیهان برجسته بود، به چند مورد شاخص از فقهای تربیت‌یافته مکتب حضرت معصومه(س) اشاره کنید.

یکی از برکات این بانوی بزرگوار، شکل‌گیری حوزه علمیه قم و تبدیل شدن آن به یکی از کانون‌های مهم علمی جهان اسلام است. حوزه علمیه قم بیش از هزار سال است که پس از ورود ایشان، علمای بزرگی به خود دیده و اکنون مهم‌ترین مرکز تحصیل علوم آل محمد(ص) است. و در حوزه علمیه عالمان و فقیهان برجسته‌ای رشد و پرورش یافتند که همگی به برکت حضور حضرت معصومه(س) است.

تربیت علما، فقها و راویان برجسته در شهر قم یکی از برکات ورود حضرت معصومه(س) به قم است که به برخی از آنان اشاره می‌کنیم: محمد بن علی بن بابویه، مشهور به شیخ صدوق که از فقها و راویان بزرگ شیعه بود.

زکریا بن آدم از اصحاب امام رضا(ع) که در عمر شریف خود سه امام را درک کرده بود. خواجه نصیرالدین طوسی که از بزرگان فلسفه اسلامی بود. صدرالمتالهین شیرازی که آثار فلسفی وی از آثار گران‌بها و ماندگار در فلسفه اسلامی است. میرزای قمی، صاحب کتاب معروف قوانین و فقیه  بزرگ از دیگر افراد برجسته بود.

ایکنا- چگونه ورود حضرت معصومه(س) به قم این شهر را به یک پایتخت مذهبی تبدیل کرد؟

مورد توجه بودن و گسترش این شهر از دیگر برکات ورود حضرت معصومه(س) بود. پس از ورود حضرت به مرور زمان، شهر قم هم به لحاظ مساحت و همچنین به لحاظ آبادانی، رشد چشمگیری پیدا کرد و در مدت کوتاهی مورد توجه مردم مختلف و حاکمان قرار گرفت.

تبدیل شدن شهر قم به پایتخت مذهبی و معنوی ایران یکی از مهم‌ترین برکات وجود حضرت در این شهر است که در سال‌های اخیر بیشتر به چشم می‌خورد.

مرحوم آیت‌الله مصباح یزدی می‌فرمود: اگر مردم قدر حضرت معصومه‌(س) را می‌شناختند، دور حرم ایشان یک خندق حفر می‌شد؛ یعنی بیشتر برای عرض ارادت و زیارت مشرف می‌شدند و خاک‌های اطراف ایشان را برمی‌داشت و یک خندق دور حرم پدید می‌آمد. نمی‌دانند این خاک چقدر ارزش دارد.

ایکنا- علت هجرت حضرت معصومه(س) به قم چه بود؟

اگر بخواهیم عوامل هجرت حضرت را بررسی کنیم، باید شرایط سیاسی و اجتماعی دوران عباسیان را درنظر بگیریم. باتوجه به این مهم نکاتی را می‌توان به‌عنوان علت هجرت حضرت مطرح کرد. علل هجرت حضرت موارد زیادی دارد که در این گفتار به چند علت، به‌صورت خلاصه اشاره می‌شود.

نخست اینکه حضرت معصومه(س) در میان خاندان اهل بیت(ع) به فاطمه کبری اشتهار یافته و برتری ایشان بر دیگر فرزندان اهل بیت(ع) مخفی نبود؛ ایشان به‌عنوان اعتراض بر حاکمان نامشروع آن زمان، هجرت را برگزیدند که هجرت ایشان برای همگان سؤال مهمی را مطرح می‌کرد که چرا ایشان خانواده و زادگاه خود را ترک کرده‌اند؟

یکی دیگر از عوامل هجرت حضرت که در گذشته نیز میان علویان مرسوم بود، نشر و تبلیغ دین پیامبر اکرم(ص) و دوری از هرگونه ظلم و ستم بود. نمایان کردن چهره نفاق عباسیان و مظلومیت خاندان اهل بیت(ع) نیز، اهمیت این مسئله را دو چندان می‌کند.

یکی دیگر از علل هجرت حضرت، عشق و علاقه ایشان به امام رضا(ع) بود؛ طبق روایات ایشان و امام رضا(ع) از یک مادر متولد شده‌اند.

ایکنا- چگونه هجرت حضرت معصومه(س) به قم سبب افزایش محبت مردم این شهر به خاندان اهل بیت(ع) شد؟

مهاجرت علویان به کشور ایران تأثیرات مهمی بر مردم گذاشت، چراکه با حضور در میان مردم و حسن معاشرت با آنان در مدت کمی توانستند افکار عمومی را جلب کرده و خوی علوی را در میان مردم گسترش دهند، همچنین در مدت کوتاهی توانستند با کسب اعتماد مردم، رهبری را نیز به دست بگیرند.

حضور حضرت معصومه(س) نیز موجب شد مردم قم، محبتشان به علویان و خاندان اهل بیت(ع) بسیار زیاد شود و علاوه‌بر آن موجب ایجاد جایگاه بسیار والایی برای علمای شیعی و رهبران شیعی شد.

گفت‌وگو از الهام حلاجیان