نحسی ایام یا اعمال

به گزارش ایکنا از قم، حجت‌الاسلام والمسلمین احمدحسین شریفی، رئیس دانشگاه قم در یادداشتی که در اختیار ایکنا قم قرار داده است، نوشت:

«یکی از امور رسوخ‌یافته در فرهنگ عامه مردمان این است که بسیاری از امور نامطلوب و نامطبوع را بر گردن چرخ و فلک و روزگار و ایام و ساعات می‌اندازند.

شاید ریشه چنین فرهنگی و دلیل عمومیت آن در میان مردمان اعصار و امصار مختلف، روحیه فرافکنی باشد. آدمیان به سادگی حاضر نیستند خطاهای خود را بپذیرند، سعی می‌کنند دیگران را علت ناکامی خود معرفی کنند و در جایی که فرد یا افرادی را نتوانند به عنوان مقصر پیدا کنند، سعی می‌کنند گناه ناکامی را بر گردن‌ ایام و لیالی بیندازند. شاید یکی از دلایل نحس دانستن ایام و لیالی خاصی، همین مسأله باشد.

پیامبر اکرم(ص) و سایر ائمه اطهار(ع)، همواره با چنین فرهنگ غلطی مبارزه کرده‌اند. در حدیثی از پیامبر اکرم(ص) می‌خوانیم:

«لَا تَسُبُّوا الرِّيَاحَ فَإِنَّهَا مَأْمُورَةٌ وَ لَا الْجِبَالَ وَ لَا السَّاعَاتِ وَ لَا الْأَيَّامَ وَ لَا اللَّيَالِيَ فَتَأْثَمُوا وَ يَرْجِعَ إِلَيْكُمْ؛ به بادها ناسزا مگوييد كه آنها (از جانب خداوند) مأمورند، و كوه‌ها و لحظه‌ها و روزها و شب‌ها را ناسزا نگوييد كه گنهكار می‌شويد و به خودتان بر می‌گردد.»

یکی از یاران امام هادی(ع) به نام حسن بن مسعود (یا حسن بن سعید) می‌گوید روزی می‌خواستم خدمت امام(ع) برسم که در مسیر حرکت به سوی خانه امام سه حادثه شوم برایم پیش آمد: انگشت پایم زخمی شد؛ سواره‌ای که از کنار من می‌گذشت ناخواسته به من خورد و کتفم آسیب دید و به هنگام عبور از مسیر به دلیل ازدحام جمعیت، لباسم پاره شد.

خدمت امام هادی(ع) رسیدم و گفتم: «عجب روز شومی! خداوند شرّ این روز را از سر من کم کند.»؛ آن حضرت، با شنیدن این سخن و ملاحظه چنین بینش و نگاهی در من، با تعجب فرمود: «هَذَا وَ أَنْتَ تَغْشَانَا تَرْمِي بِذَنْبِكَ مَنْ لَا ذَنْبَ لَهُ؛ تو و چنین حرف‌هایی؟ در حالیکه با ما در ارتباط هستی، گناه و اشتباه خود را به گردن کسی می‌اندازی که هیچ تقصیری ندارد».

حسن بن مسعود می‌گوید، همین جمله امام کافی بود که قدری تعقل کنم و متوجه خطای خودم بشوم. و از امام بابت چنین نگاه غلط و خطایی عذرخواهی کنم.

سپس امام هادی(ع) فرمود: «مَا ذَنْبُ الْأَيَّامِ حَتَّى صِرْتُمْ تَتَشَأَّمُونَ بِهَا إِذَا جُوزِيتُمْ بِأَعْمَالِكُمْ فِيهَا؛ ایام چه گناهی کرده‌اند؟ این امور ناخوشایند نتیجه اعمال و کردار خود شما است، چرا آن را به ایام نسبت می‌دهید».حسن بن مسعود عرض کرد: «آقا جان اشتباه کردم و هرگز چنین سخنی را تکرار نخواهم کرد.»

سپس امام هادی(ع) فرمودند: «وَ اللَّهِ مَا يَنْفَعُكُمْ وَ لَكِنَّ اللَّهَ يُعَاقِبُكُمْ بِذَمِّهَا عَلَى مَا لَا ذَمَّ عَلَيْهَا فِيهِ؛ بدگویی به ایام، نه تنها برای شما فایده‌ای ندارد؛ بلکه خداوند به دلیل چنین سخنانی و به دلیل مقصر دانستن کسی یا چیزی که هیچ گناه و خطایی مرتکب نشده است، شما را عقاب خواهد کرد.»

و در ادامه فرمود: «أَ مَا عَلِمْتَ يَا حَسَنُ أَنَّ اللَّهَ هُوَ الْمُثِيبُ وَ الْمُعَاقِبُ وَ الْمُجَازِي بِالْأَعْمَالِ عَاجِلًا وَ آجِلًا، لَا تَعُدْ وَ لَا تَجْعَلْ لِلْأَيَّامِ صُنْعاً فِي حُكْمِ اللَّهِ؛ مگر نمی‌دانی که ثواب و عقاب، و مکافات عمل در دنیا و آخرت به دست خداست پس دیگر تکرار نکن. و برای روزها نقشی در حکم خدا قائل مشو».