تجلی اقتدارآفرینی هوشمند تا شبهه‌افکنی دشمنان در اربعین
نخستین پیش‌نشست همایش بین‌المللی «اربعین، معنویت و اقتدار اسلامی» در سالن جلسات حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت قم برگزار شد و سخنرانان جلسه درخصوص نقش اربعین در اقتدارآفرینی هوشمند، ضرورت بهره‌مندی از ظرفیت‌های اربعین، مقابله دشمنان با گسترش زیارت اربعین با بهره‌مندی از شگرد‌های تبلیغاتی ازجمله برخورد‌های فیزیکی و امنیتی و القای شبهات اربعینی گفت‌وگو کردند.
به گزارش ایکنا از قم، نخستین پیش‌نشست همایش بین‌المللی «اربعین، معنویت و اقتدار اسلامی»، امروز، ۱۱ خردادماه به‌صورت حضوری در سالن جلسات حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت قم و به‌صورت مجازی از شبکه اینترنتی عبرات برگزار شد.
همایش بین‌المللی اربعین، معنویت و اقتدار اسلامی به همت ستاد مرکزی اربعین با همکاری جمعی از نهادها و دانشگاه‌های کشور، ۲۵ تیرماه سال جاری در استان مازندران برگزار می‌شود و قبل از برگزاری همایش اصلی، پیش‌همایش‌هایی در ۲۶ تیرماه در شهر ساری و ۱۹ مردادماه سال جاری در کربلای معلی برگزار می‌شود و نخستین پیش‌نشست آن امروز، 11 خردادماه با حضور جمعی از مسئولان سازمان حج و زیارت استان قم، اساتید و حوزویان از استان مازندران، بابل و ساری برگزار شد که در ادامه مشروح آن از نظر می‌گذرد:
مردمی بودن اربعین را از آن نگیریم
حجت‌الاسلام والمسلمین سیداحمد رضوی، عضو جامعه روحانیت پاکستان در ابتدای این جلسه ضمن قدردانی از دست‌اندرکاران این همایش بیان کرد: کشور پاکستان از همان ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی یکی از حامیان و شیفتگان انقلاب بوده است و باتوجه به نزدیک بودن شعائر دینی این دو کشور در همه عرصه‌ها پیبشگام بوده است.
وی افزود: اربعین حسینی به‌عنوان یکی از اجتماع‌های بزرگ دینی ظرفیت بی‌بدیل در امت‌سازی اسلامی دارد و با حضور میلیون‌ها زائر از ده‌ها کشور به نمایش اقتدار نرم تشیع، شبکه‌سازی اجتماعی و فرهنگی میان شیعیان تبدیل شده است و در فضایی که بسیاری از ارتباطات بین‌المللی براساس قدرت‌های سخت شکل می‌گیرد، اربعین الگوی متفاوتی از تعامل را ارائه داده است، بنابراین اربعین یک ابزاری برای دیپلماسی فرهنگی است که با مدیریت هوشمندانه می‌تواند نقش راهبری در سطح بین‌المللی ایفا کند.
رضوی اظهار کرد: اربعین به یک اجتماع جهانی تبدیل شده است و این اجتماع مردمی و خودجوش وابسته به هیچ ارگان و نهادی نیست و یک ابرپدیده است و مفاهیم عدالت، آزادی‌خواهی و کرامت انسانی موجود در آن از مرز‌های جغرافیایی فراتر می‌رود و مسیر پیاده‌روی اربعین به همکاری و همزیستی همه شیعیان و محبان اهل بیت(ع) تبدیل شده است.
وی با بیان اینکه یکی از امور ضروری توجه به رسانه قوی و فضای مجازی درباره اربعین است، ادامه داد: نهادی‌سازی و مردمی بودن اربعین و اینکه مردمی بودن اربعین را از آن نگیریم، تقویت دیپلماسی شیعی و غیردولتی بین مسلمانان، شبکه‌سازی نخبگانی و علمی، استفاده از ظرفیت رسانه‌ای و بین‌المللی، تقویت اقتدار نرم منطقه‌ای، بهره‌گیری از مشارکت مردمی و ارتباطات چهره به چهره مردم، ابعاد ظرفیت‌ساز اربعین برای تعاملات بین‌المللی، تشکیل دبیرخانه بین‌المللی اربعین، ایجاد اتاق‌های فکر نخبگانی، گسترش رسانه‌های چند زبانه اربعینی، تقویت همایش‌ها و گفتمان بین‌المللی و راه‌اندازی شبکه‌نهاد‌های اربعین از راهکار‌های بهره‌مندی از ظرفیت اربعین است.
گره اصلی کمرنگ شدن تعامل مردم با روحانیت
آیت‌الله سیدصادق پیش‌نمازی، نماینده استان مازندران در مجلس خبرگان رهبری در ادامه نیز بیان کرد: علت اینکه مردم به شیعه روی آوردند، اعمال بود اما امروزه استان مازندران درگیر معضل کمرنگ شدن رابطه مردم با دین و روحانیت شده و استقبال از طلبگی نیز کاهش پیدا کرده است، گره اصلی نحوه تعامل با مردم است.
وی افزود: مباحث همایش‌ها کار ارزشمندی در بعد نظریه‌پردازی حائز اهمیت است، اما مهم کاربرد‌ها و تأثیر این نظریه‌پردازی‌های علمی و پژوهشی در سطح جامعه است و اگر این همایش به این سمت حرکت کند، به اهداف مطلوب خود خواهد رسید، بازدهی و خروجی همایش باید مشخص و تعیین شود و در شرایط فعلی که نگاه جوانان دچار تردید شده است و سال‌ها پیش مقام معظم رهبری درباره شبیخون فرهنگی سخن گفته‌اند.
نماینده استان مازندران در مجلس خبرگان رهبری اظهار کرد: ما برای اینکه فضای اربعین پررنگ‌تر شود باید اربعین را میدانی نگاه کنیم، اگر ما بتوانیم به ابعاد کاربردی این همایش بنگریم و در بعد نظری ماندگار نشود، می‌توان گفت به سمت اهداف مطلوب همایش درحال حرکت هستیم.
حجت‌الاسلام والمسلمین واردی، دبیر اجرایی همایش بین‌المللی «اربعین، معنویت و اقتدار اسلامی» در ادامه این نشست بیان کرد: از اواخر محرم سال گذشته برای برگزاری همایش علمی در مازندران، دیار علویان برنامه‌ریزی‌های لازم را انجام دادیم، سه نهاد اصلی پیشنهاددهنده دفتر آیت‌الله محمدی لائینی، انجمن اهل قلم و ستاد مرکزی اربعین بودند و بعد‌ها نهاد‌های حاکمیتی و دانشگاهی و حوزوی بر این جمع افزوده شدند و طی چندماه اخیر جلسات متعددی با آنان در استان قم و شهر ساری برگزار شد.
وی افزود: در ابتدا بنابر برگزاری همایش در سه سطح استانی، ملی و بین‌المللی بود، اما به امر نماینده مقام معظم رهبری، آیت‌الله محمدی‌نائینی، به سمت همایش بین‌المللی و در تراز حرکت کردیم و این همایش باید در شأن استان و اتفاق ویژه اربعین باشد، بنابراین از تمام توانمندی‌های صاحب‌نظران این عرصه بهره‌مند خواهیم شد.
واردی با بیان اینکه شش کمیته تخصصی ویژه این همایش تشکیل شده است، گفت: از اهداف اصلی این همایش، پی بردن به منظومه فکری مقام معظم رهبری و بررسی افق‌های بلند اندیشه‌های معظم‌له است که آن را مغناطیس حسینی نامیده و مقدمه‌ای برای تمدن نوین اسلامی و زمینه‌ساز قیام امام زمان(عج) است.
وی ادامه داد: از اهداف دیگر برگزاری این همایش آن است که جنبه‌های عاطفی و احساسی پیاده‌روی اربعین روز به روز تقویت شود و اگر همراه با جنبه‌های علمی باشد، مؤثرتر است، همچنین استان مازندران خاستگاه تشیع و در تمام پدیده‌های تاریخ تشیع پیشتاز بوده است و برپایی این همایش در این استان از دیگر اهداف بود.
واردی اظهار کرد: استان مازندران ظرفیت‌های عظیمی در تربیت شاگردان مکتب تشیع دارد و در طی تاریخ تشیع شاگردان بسیاری از مازندران در ترویج مکتب اهل بیت(ع) نقش‌آفرین بودند و معرفی آنان در این همایش از دیگر اهداف آن به‌شمار می‌رود.
نقش اربعین در اقتدارآفرینی هوشمند
آیت‌الله سیداحمد میرعمادی، نماینده بعثه معظم رهبری در بنیاد مسکن قم نیز در این نشست بیان کرد: امام احیاگر مکتب اهل بیت(ع) و تحول‌آفرین در ایران بوده است و هرآنچه از اسلام ناب و مکتب اهل بیت(ع) داریم به‌واسطه مجاهدت‌های امام خمینی(ره) به دست ما رسیده است.
وی افزود: خروجی این همایش بسیار حائز اهمیت است و نباید این مباحث در جمع عالمان محصور شود و برای تحقق این امر باید پوشش رسانه‌ای این همایش در فضای مجازی و رسانه‌ها بسیار قوی باشد. همچنین نکته دیگر آن است که مسائل مربوط به اربعین و مبانی قرآنی و حدیثی اربعین را استخراج کنیم تا آنچه که در میدان رقم می‌خورد و آنچه را که در منابع اصلی ما وجود دارد مطابقت داشته باشد تا انحرافی درگیر آن نشود.
میرعمادی اظهار کرد: باید نقش اربعین را در اقتدارآفرینی هوشنمند مشاهده کنیم؛ درواقع اقتدارآفرینی اگر به‌درستی استفاده نشود ممکن است درگیر انحراف شود که با آموزه‌های اهل بیت(ع) مطابقت نداشته باشد، اینکه تنها برای امام حسین(ع) اربعین است و برای سایر اهل بیت(ع) اربعین وجود ندارد گواه حائز اهمیت بودن اربعین و تکیه بر امامت و شناخت امامت است.
تجلی ۵ عامل اقتدارآفرینی از منظر قرآن در اربعین
وی ادامه داد: در بعد اقتدارآفرینی براساس قرآن کریم پنج منبع بزرگ وجود دارد که این پنج عامل در اربعین حسینی آشکار است، اولین عامل ایمان و معنویت است، ایمان نیروی درونی است که ایجاد انگیزه می‌کند و به انسان قدرت تحمل و پشتکار می‌هد، قرآن در سوره انفال آیه ۶۵ فرمود: «يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ حَرِّضِ الْمُؤْمِنِينَ عَلَى الْقِتَالِ إِنْ يَكُنْ مِنْكُمْ عِشْرُونَ صَابِرُونَ يَغْلِبُوا مِائَتَيْنِ وَإِنْ يَكُنْ مِنْكُمْ مِائَةٌ يَغْلِبُوا أَلْفًا مِنَ الَّذِينَ كَفَرُوا بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لَا يَفْقَهُونَ؛ ای پیامبر! مؤمنان را به جنگ برانگیز که اگر از شما 20 نفر صابر باشند بر 200 نفر چیره می‌شوند، و اگر از شما صد نفر (صابر) باشند بر هزار نفر از کافران چیره می‌شوند زیرا آنان گروهی هستند که حقایق توحید و قدرت خدا را نمی فهمند.»، براساس این آیه، قدرت ناشی از ایمان و معنویت است، اربعین یک حرکت ایمانی و معنوی است.
میرعمادی گفت: دومین عامل اتحاد و همبستگی است که قرآن در سوره انفال آیه ۴۶ فرمود: «وَأَطِیعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَا تَنَازَعُوا فَتَفْشَلُوا وَتَذْهَبَ رِیحُکُمْ وَاصْبِرُوا إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرِینَ؛ و همه پیرو فرمان خدا و رسول باشید و هرگز راه اختلاف و تنازع نپویید که در اثر تفرقه ترسناک و ضعیف شده و قدرت و عظمت شما نابود خواهد شد، بلکه همه باید یکدل، پایدار و صبور باشید، که خدا همیشه با صابران است.»، اربعین نماد وحدت امت اسلامی است؛ اسغفار، ذکر و یاد خدا منبع قدرت دیگری است که در قرآن کریم و داستان حضرت نوح(ع) به آن اشاره شده است که ذکر خدا، نصرت الهی را به‌دنبال دارد، ذکر و یاد خدا اگر در راهپیمایی عظیم اربعین جریان پیدا کند منجر به صفای باطنی و درونی می‌شود.
وی ادامه داد: اجتماع و جمعیت عامل چهارم قدرت و اقتدار است که قرآن در سوره یوسف آیات ۱۴ و ۸ به آن اشاره کرده است، اجتماع قدرت‌آفرین است و مبانی حرکت عظیم اربعین و منظومه فکری مقام معظم رهبری درباره اربعین از آموزه‌های قرآن و احادیث دریافت کنیم.
میرعمادی با اشاره به ضرورت بهره‌مندی از ظرفیت‌های اربعین تصریح کرد: معنویت، ذکر، استغفار، وحدت، همبستگی و اجتماع در اربعین است، اما این قدرت باید هوشمند باشد و در راستای ولایتمداری، ظلم‌ستیزی، عدالت‌طبی و تحقق تمدن نوین اسلامی باشد و دشمن به‌دنبال انحراف ایجاد کردن در این مسیر است؛ اگر بتوانیم به‌صورت مبانی و ریشه‌ای حرکت عظیم اربعین را مورد بررسی قرار دهیم و شبهات مردم را پاسخ دهیم، بدون شک می‌توان به اهداف والای این پدیده عظیم دست یافت.
سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین شیخ عدنان حسین از عراق به زبان عربی و پخش کلیپ از سخنرانی مقام معظم رهبری درخصوص اربعین حسینی، از بخش‌های دیگر این پیش‌نشست بود.
آیت‌الله محمدی لائینی، نماینده ولی فقیه در استان مازندران بیان کرد: امروز، مازندران در خطر است و باید معنویت و اقتدار اربعین حسینی از مازندران به‌معنای واقعی آغاز شود، مازندرانی که در ایام عید قریب به ۱۲ میلیون مسافر دارد و در ورودی چهاراه این استان به‌عنوان دیار علویان هیچ‌گونه تبلیغات مذهبی وجود ندارد، بنابراین باید مازندران به‌معنای واقعی کلمه دیار علویان باشد.
شبهه‌افکنی؛ شگرد تبلیغاتی دشمنان برای مقابله با گسترش اربعین
در ادامه این پیش‌نشست، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدحسین شفیعی‌دارابی، استاد حوزه و دانشگاه و امام جمعه موقت شهرستان ساری با بیان اینکه محور اصلی سخنان کتاب «پاسخ‌های راهبردی به شبهات اربعین» است، بیان کرد: زیارت اربعین از زمان شکل‌گیری تاکنون موردتوجه دوستان اهل بیت(ع) و دشمنان آنان بود و محبان تلاش کردند که با سابقه عملی، تشویقی و شیوه‌های دیگر زیارت اربعین تقویت کنند، اما دشمن ساکت نمی‌شنیند و پا به پای اهل بیت(ع) و گاهی شدیدتر و با تلاش بیشتری وارد عرصه شدند.
وی افزود: دشمن برای مقابله با گسترش زیارت اربعین شگرد‌های تبلیغاتی از جمله برخورد‌های فیزیکی و امنیتی و القای شبهات اربعینی را در طول تاریخ به‌کار گرفتند، در دهه‌های اخیر القای شبهات بیش از بقیه و گاهی توسط خودی‌ها هم اتفاق افتاده است و امروز شاهد سخنان و شبهه‌پراکنی‌های برخی از طلاب در فضای مجازی هستیم.
شفیعی‌دارابی اظهار کرد: شبهات اربعین، شش دسته اعتقادی، اقتصادی، فقهی، امنیتی و دفاعی، سیاسی و اخلاقی را شامل می‌شود، آنچه که قرار است در همایش به آن پرداخته شود، پاسخ‌های راهبردی و مبتنی بر تحلیل است، همچنین پاسخ به شبهات دارای رویکرد هدفمند در اغنای مخاطبان و دفاع از هویت اصیل اربعین است.
وی ادامه داد: شبهه شمشیر دو لبه است که اگر از آن غافل شویم، دین را از بین می‌برد، اما اگر از آن به‌درستی استفاده کنیم کمک‌کننده است، در خطبه ۳۸ نهج‌البلاغه آمده است: «و إنّما سمّیت الشّبهه شبهه لأنّها تشبه الحقّ: فأمّا أولیاء اللّه فضیاؤهم فی‌ها الیقین و دلیلهم سمت الهدی و أمّا أعداء اللّه فدعاؤهم فی‌ها الضّلال و دلیلهم العمی فما ینجو من الموت من خافه، و لا یعطی البقاء من أحبّه؛ شبهه، تنها از این جهت شبهه نامیده شده است که شباهتی به حق دارد، اما دوستان خدا در برابر شبهات، نور و چراغ راهشان یقین است و دلیل راهنمای آن‌ها سمت و مسیر هدایت و، اما دشمنان خدا، دعوت‌کننده آنان در شبهات، همان ضلالت و راهنمای آن‌ها، کوردلی است، آن کس که از مرگ بترسد، (هرگز به‌خاطر این ترس) از مرگ رهایی نمی‌یابد و آن کس که بقا را دوست دارد، به او بقا نمی‌دهند.»
اهداف اصلی همایش «اربعین، معنویت و اقتدار اسلامی»
حجت‌الاسلام والمسلمین سیدحسین حسینی، دبیر علمی همایش «اربعین، معنویت و اقتدار اسلامی» و مسئول دفتر مقام معظم رهبری در دانشگاه علوم پزشکی ساری نیز در این نشست بیان کرد: کمیته همایش حدود هفت ماه پیش با ۲۰ اساتید حوزه و دانشگاه تشکیل شد و یکی از اهداف اصلی این همایش، مقاومت و جبهه مقاومت، حفظ و حراست از شبهات و جلوگیری از انحرافات است.
وی افزود: دو نوع نگرش در میان اندیشمندان دنیا درباره معنویت وجود دارد، نگرش وحیانی به معنویت و نگرش سکولاریسم. در این همایش قرار نیست درباره اقتدار و معنویت به‌تنهایی صحبت شود بلکه به‌دنبال نقش اربعین در موضوع اقتدار و معنویت هستیم.
حسینی با اشاره به هفت عنصر معنویت وحیانی اظهار کرد: معنویت وحیانی، توحیدی و الهی و متکی به قرآن و اهل بیت(ع) است، سومین عنصر معنویت وحیانی، تکلیف‌محور بودن آن است یعنی آزادی صرف را برای افراد به ارمغان نمی‌آورد بلکه آزادی را در چارچوب شریعت مطرح می‌کند.
وی ادامه داد: جمع‌گرایی، با هدف قرب و رضایت الهی، معنویت ظلم‌ستیز و حماسه‌ساز براساس سخنان مقام معظم رهبری و معنویت خدمت‌محور که در هیچ‌جا نظیر آن را نمی‌بینیم از عناصر دیگر معنویت وحیانی به‌شمار می‌رود و امیدواریم با این رویکرد و عناصر مقالات این همایش را مورد بررسی قرار بدهیم.
اربعین در کلام اندیشمندان جهان
در ادامه نیز، حجت‌الاسلام والمسلمین ابراهیمیان، استاد حوزه و دانشگاه و امام جمعه موقت شهرستان بابل درباره اینکه چرا اربعین در فرهنگ شیعی از چنین جایگاه والایی برخوردار است و این‌گونه جاودان تاریخ شد، بیان کرد: اربعین به علت ورود اهل بیت(ع) به کربلا، ورود جابر بن حیان انصاری و اینکه واژه اربعین و عدد ۴۰ در فرهنگ اسلامی ما از جایگاه والایی برخوردار است، نزد شیعیان دارای جایگاه ویژه‌ای است.
وی افزود: عباراتی مانند «راهپیمایی اربعین بزرگ‌ترین مانور شیعی که هویت تاریخی تمدن شیعی را شکل می‌دهد»، «باشکوه‌ترین میتینگ جهانی و تجمع جهانی شیعیان در اربعین شکل می‌گیرد»، «بزرگ‌ترین راهپیمایی تاریخ تشیع که به گفتمان منجی ختم خواهد شد و نباید از خطر اقتدارگرایانه این مانور عظیم شیعی غافل باشیم»، همگی از اظهارات دانشمندان غربی درباره اربعین است.
ابراهیمیان با بیان اینکه در طول تاریخ شیعه، هجوم‌های وحشیانه به حرکت عظیم اربعین نشان از بزرگی و عظمت این حرکت تمدنی است، اظهار کرد: پیاده‌روی اربعین در سیره علمی و عملی بزرگان مشهود است، همان‌طور که در کلام بسیاری از مراجع عظام تقلید و بزرگان نیز مکرراً مطرح شده است و تمام برکات عمر خویش را از پیاده‌وری اربعین می‌دانند.
زیارت؛ استمرار جریان پذیرش عهد امامت است
در ادامه نیز، حجت‌الاسلام والمسلیمن جوادی آملی، رئیس بنیاد بین‌المللی اسراء بیان کرد: امام رضا(ع) در حدیثی فرمود: «ِانَّ لِکُلِّ إِمَامٍ عَهْداً فِی عُنُقِ أَوْلِیَائِهِ وَ شِیعَتِهِ وَ إِنَّ مِنْ تَمَامِ اَلْوَفَاءِ بِالْعَهْدِ وَ حُسْنِ اَلْأَدَاءِ زِیَارَةَ قُبُورِهِمْ فَمَنْ زَارَهُمْ رَغْبَةً فِی زِیَارَتِهِمْ وَ تَصْدِیقاً بِمَا رَغِبُوا فِیهِ کَانَ أَئِمَّتُهُمْ شُفَعَاءَهُمْ یَوْمَ اَلْقِیَامَةِ؛ براى هر امامى بر عهده اولیا و شیعیاش پیمانى است و از تمام و کامل بودن وفاى به عهد و بهتر ادا کردن آن زیارت قبور آن بزرگواران است، پس هرکس با میل و رغبت آن‌ها را زیارت کند و مواردى را که آن‌ها رغبت دارند قبول کند ائمه ایشان در روز قیامت شفیعانشان خواهند بود.»
وی افزود: اگرچه یک باور عمومی درباره زیارت داریم، اما این موضوع فراتر از آن چیزی است که در فضای ذهنی ما می‌گذرد و زیارت در حوزه باور و اعقاد ماست و اگر ما این موضوع توحید، رسالت، ولایت و امامت را در اصول اعتقادی خود جای می‌دهیم، این جریان هم در باور و اعتقاد ما جا دارد و زیارت تنها یک دستور نیست بلکه این همان استمرار جریان پذیرش عهد امامت و پیروان اهل بیت(ع) است.
جوادی آملی اظهار کرد: اگر بخواهیم جریان زیارت را درک کنیم باید در ابتدا به درک مواجهه با صاحبان این جریان زیارتی برسیم؛ فقرات زیارت جامعه ریشه در قرآن دارد و تک تک آن از منابع وحیانی مستقیم قرآنی استخراج شده است و این زیارت درحقیقت روح قرآنی و حقیقت توحیدی دارد و به این نوع معرفت در زیارت نیازمند هستیم که در کتاب آیت‌الله جوادی آملی به خوبی به نگارش درآمده است.
وی گفت: شناخت این‌گونه از حقایق در متن زیارت باید جایگاه اصلی پیدا کند و اگر چنین معرفتی حاصل شود و عهد و پیمانی بین ما و امام بسته شود تردیدی در آن راه ندارد و اعتقاد و باور نسبت به آن وجود داشته باشد، زیارت مورد انتظار رقم می‌خورد؛ نادیده‌انگاشتن حضور خیل جمعیت در پیاده‌روی اربعین و عدم تقویت ابعاد رسانه‌ای آن ممکن است فرصت طلایی زیارت اربعین را به تهدید تبدیل کند؛ بنابراین باید از ظرفیت این زیارت عظیم بهره‌مند شویم؛ کتاب تفسیر تسنیم ۴۰ سال به طول انجامید که بسیاری از شبهات را از جمله عدم وابستگی شیعه و قرآنی ذاتاً کنار می‌زند و این کتاب نشان از موقعیت قرآن در میان پیروان اهل بیت(ع) دارد.
25 تیرماه؛ تاریخ برگزاری همایش بین‌المللی «اربعین، معنویت و اقتدار اسلامی»
در این نشست نیز، حجت‌الاسلام والمسلمین حمید احمدی، رئیس کمیته فرهنگی و آموزشی اربعین بیان کرد: پاسخگویی به شبهات، ترویج و توسعه معنویت، توجه به اقتدار ایمانی ازجمله اهداف این همایش به‌شمار می‌رود و قدردان زحمات دست‌اندرکاران هستیم.
بازدید از موزه سازمان حج و زیارت استان قم از دیگر بخش‌های نخستین پیش‌نشست این همایش و برنامه‌های ویژه میهمانان حاضر در نشست بود.
خبرنگار: محدثه نعیمی‌فرد
انتهای پیام
