طرح مالکیت بر نطفه و رحم جایگزین خلاف کرامت انسانی است
رئیس مؤسسه آموزش عالی اجتهاد با بیان اینکه طرح مالکیت بر نطفه یا رحم خلاف کرامت انسانی است، گفت: مسئله بسیار دقیق و مهم آن است که مسائل ناباروری عمدتاً درخصوص انسان قابل بحث است، برخی افراد خرید تخمک، اسپرم و خرید کلیه را به رحم اجاره‌ای تشبیه کردند که به‌طور کامل آن را نادرست می‌دانیم.
به گزارش ایکنا از قم، آیت‌الله محمدحسین احمدی فقیهی یزدی، رئیس مؤسسه آموزش عالی اجتهاد در اولین همایش ملی «بررسی اخلاقی فقهی و حقوقی درمان ناباروری» که به همت جهاددانشگاهی واحد قم، امروز، ۲۷ فروردین‌ماه در تالار شهید احمدی‌روشن دانشگاه قم برگزار شد، بیان کرد: درباره ابعاد ورود به اصول فقه چند روش توسط بزرگان مطرح شده است، شیخ انصاری می‌فرماید: «تمام احکام ریشه‌اش تکوین است و اصل تکوین و خلقت را درست تشخیص نداده‌ایم، احکام تشریع نیز درست اجرا و بیان نمی‌شود.»
وی اظهار کرد: برای ورود به بحث اصول فقه در ابتدا روش رفتن به معانی را به‌کار خواهیم بست، درواقع مفاهیم باید منطبق بر معانی، و مصادیق منطبق بر معانی باشد.
تشریح احکام وضعی و تکلیفی در درمان ناباروری
رئیس مؤسسه آموزش عالی اجتهاد افزود: اول باید مسائل تکوین و خلقت را به‌طور دقیق ببینیم سپس مسائل تشریع را به‌کار بگیریم، درواقع باید ابتدا موضوع را بشناسیم سپس باید برای آن حکم صادر کنیم؛ در اصول ابتدا ورود به معانی از طریق مفاهیم باید براساس الفاظ باشد.
فقیهی یزدی اظهار کرد: اگر در تکوین درست تشخیص ندهیم احکام الهی که به‌عنوان تشریع از آن یاد می‌شود را درست نمی‌توان شناخت نکته حائز اهمیت دیگر آن است که باید احکام تکلیفی و وضعی را از یکدیگر جدا کرد.
وی ادامه داد: احکام وضعی، احکامی هستند که اثر وضعی دارند، گاهی اوقات ممکن است احکام تکلیفی که شارع معین می‌کند در احکام وضعی نتیجه و حکم دیگری صادر شود، بنابراین شارع برای مسائل وضعی و آثار وضعی برنامه‌ریزی دیگری دارد.
فقیهی یزدی گفت: امروز یکی از مسائل ثابت شده در عرصه درمان ناباروری که در کلام مقام معظم رهبری هم شنیده‌ایم، موضوع رحم اجاره‌ای و قانونی شدن آن است که عالمان بزرگ همچون آیت‌الله صافی گلپایگانی مانعی فی‌نفسه در این عرصه ملاحظه نکردند.
رئیس مؤسسه آموزش عالی اجتهاد افزود: مفهوم و معنا به‌دنبال مصداق است، به‌طور مثال فرزندی که از رحم اجاره‌ای به‌دنیا آمده است، در مصداق یک مادر ژنتیکی و یک مادر معنوی دارد.
وی ادامه داد: قانون اساسی و مسائل قانونی در عرصه درمان ناباروری باید مورد توجه قرار بگیرد، زیرا پشتوانه فقهی دارد و کشورمان در این جهت بسیار به این قانون پایبند است.
فقیهی یزدی بیان کرد: مسئله بسیار دقیق و مهم آن است که مسائل ناباروری عمدتاً درخصوص انسان قابل بحث است، برخی افراد خرید تخمک، اسپرم و خرید کلیه را به رحم اجاره‌ای تشبیه کردند که به‌طور کامل آن را نادرست می‌دانیم.
وی افزود: برخی افراد هم به علت اینکه معانی و مفاهیم را درست درک نکرده مسئله مالکیت را درخصوص رحم اجاره‌ای مطرح کردند؛ درباره رحم اجاره‌ای انسان متولد می‌شود که کرامت انسانی باید مورد توجه قرار بگیرد.
حفظ کرامت انسان؛ محور اصلی رحم جایگزین
رئیس مؤسسه آموزش عالی اجتهاد افزود: کرامت انسانی باید در مسئله رحم اجاره‌ای به‌عنوان امر الهی و انسانی حفظ شود و سخن گفتن از مسائل خرید و فروش و مالکیت درباره نطفه نباید مطرح شود و نادرست است.
وی با اشاره به اینکه به فرموده خداوند بین مرد و زن تفاوتی در کرامت انسانی نیست، ادامه داد: خداوند در قرآن فرمود: «یَا أَیُّهَا النَّاسُإِنَّا خَلَقْنَاکُمْ مِنْ ذَکَرٍ وَأُنْثَى وَجَعَلْنَاکُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاکُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلِیمٌ خَبِیرٌ؛ هان اى مردم همانا ما شما را از یک مرد و یک زن آفریدهایم و شما را به هیئت اقوام و قبایلى در آوردهایم تا با یکدیگر انس و آشنایى یابید، بی‌گمان گرامی‌ترین شما در نزد خداوند پرهیزگارترین شماست، که خداوند داناى آگاه است.» (سوره حجرات/ آیه ۱۳)
فقیهی یزدی تصریح کرد: برای تولیدمثل حیوان و ذبح حیوان دستوراتی در قرآن آمده است، بنابراین خداوند برای انسان و کرامت انسانی اهمیت بیشتری قائل شده است. همچنین خداوند در قرآن فرمود: «هَلْ أَتَى عَلَى الْإِنْسَانِ حِینٌ مِنَ الدَّهْرِ لَمْ یَکُنْ شَیْئًا مَذْکُورًا إِنَّا خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ مِنْ نُطْفَةٍأَمْشَاجٍ نَبْتَلِیهِ فَجَعَلْنَاهُ سَمِیعًا بَصِیرًا؛ آیا زمانى طولانى بر انسان گذشت که چیز قابل ذکرى نبود، ما انسان را از نطفه مختلطى آفریدیم و او را مى‌آزماییم به این جهت او را شنوا و بینا قرار دادیم.» (سوره انسان/ آیات ۱ و ۲)
وی با اشاره به اینکه به فرموده خداوند هیچ‌کس بر کس دیگری ولایت ندارد، افزود: خداوند در آیه 26 سوره ص می‌فرماید: «یَا دَاوُودُ إِنَّا جَعَلْنَاکَخَلِیفَةً فِی الْأَرْضِ فَاحْکُمْ بَیْنَ النَّاسِ بِالْحَقِّ..؛ اى داوود ما تو را در زمین خلیفه و جانشین گردانیدیم پس میان مردم به حق داورى کن.»
نکاح معاطاتی و رحم اجاره‌ای؛ مشروعیت شرعی با رضایت طرفین
استاد حوزه علمیه قم با بیان اینکه تبدل موضوع تبدل حکم به دنبال دارد، گفت: رحم اجاره‌ای و جایگزین منع شرعی ندارد، اما زن شوهردار با اجازه همسرش امکان این کار را دارد.
فقیهی یزدی با اشاره به اینکه آزادی انسان به قدری مهم است که جایگزین ندارد، اظهار کرد: راه تکامل جسم و روح و مسئله مهم آزادی انسان در قرآن کریم آمده است که خداوند فرمود: «إِنَّا هَدَیْنَاهُ السَّبِیلَ إِمَّا شَاکِرًا وَإِمَّا کَفُورًا؛ ما راه را به او نشان دادیم خواه شاکر باشد و پذیرا شود یا ناسپاس.» با استناد به این آیه، انسان در شکرگزاری و ناسپاسی حق آزادی دارد، بنابراین فرزندانمان را باید آزاد تربیت کنیم، چراکه تحمیل جایی ندارد.
وی با بیان اینکه نکاح معاطاتی همان اثر صیغه را دارد، تصریح کرد: در میان فقیهان شیعه، فیض کاشانی از جمله کسانی است که معتقد به کافی‌بودن رضایت طرفین برای شکل‌گیری عقد نکاح بدون گفتن ایجاب و قبول است، بنابراین نکاح معاط برای رحم اجاره‌ای مشروع است.
وی درخصوص زنده‌یاد کاظمی‌آشتیانی گفت: سابقه آشنایی ما با سعید آشتیانی دیرینه است و به حضور در دانشگاه علوم پزشکی ایران برمی‌گردد؛ بدون مبالغه می‌توان گفت وی روح بلند و کم‌نظیر عرفانی و معنوی داشت؛ به همین جهت بود که در دانشگاه ایران کلاس نهج‌البلاغه برگزار کرد و این اقدام را به‌عنوان وظیفه در صدر فعالیت‌های خویش قرار داد تا در معرفی انسان و انسان‌شناسی از نهج‌البلاغه بهره بگیریم. زنده‌یاد کاظمی‌آشتیانی می‌گفت نهج‌البلاغه یک متن درسی قوی است و باید از طریق نهج‌البلاغه، قرآن را بشناسیم.
فقیهی یزدی اضافه کرد: کاظمی‌آشتیانی در تحقیقات علمی رویان از حوزه علمیه نیز بهره می‌گرفت و درواقع اعتقاد به وحدت حوزه و دانشگاه داشت، بنابراین با پیشرفت کار در پژوهشکده رویان، سؤالات علمی دقیق و فقهی پیش می‌آمد و سبب ارتباط و وحدت بیشتر میان حوزه و دانشگاه شد؛ کاظمی‌آشتیانی خبره و مبرز در مباحث درمان ناباروری بود.
انتهای پیام
