تلویزیون از حالا برای رمضان آینده برنامه‌ریزی کند + صوت
یک کارگردان سینما و تلویزیون گفت: تلویزیون قادر است برای رمضان یا محرم آینده برنامه‌ریزی کند تا با استفاده از کارشناسان مجرب دینی، زمان و وقت کافی برای تولید در نظر گرفته شود.
کلیشه به معنای تکرار یک رفتار یا گفتار است که بارها بیان می‌شود اما الزاما کلیشه معنای منفی ندارد زیرا عموماً تکرار برای کارهای خوب رخ می‌دهد ولی ایراد آنجا ایجاد می‌شود که تکرار تنها به یک شکل و قالب رخ دهد. این امر آسیبی رایج در تولیدات مناسبتی سیما است.
پیرامون این موضوع خبرنگار ایکنا با حبیب بهمنی کارگردان سینما و تلویزیون گفت‌وگو شده که در ادامه با آن همراه می‌شویم.
ایکنا – هم‌زمانی نوروز و رمضان شرایطی خاص را برای این ایام فراهم آورده است. در ابتدای بحث پیرامون اشتراکات این دو رویداد، توضیح دهید؟
رمضان و نوروز هر یک برای خود ویژگی‌های خاص خود را دارند. نوروز دارای فضایی مثبت است که شاخصه‌هایش با آموزه‌های ملی گره خورده است. در رمضان ما با آیین دینی رو‌به‌رو هستیم که تمرکز آن روی وظایف شرعی است. هر دوی این مناسبت‌ها برای خود دستاوردهایی دارد که در یکی جهان مادی مدنظر است و در دیگری جهان معنوی، اما در هر دو یک نقطه مشترک وجود دارد آن‌هم اینکه نوروز و رمضان امری واجب هستند که برای تعالی انسان‌ها، مسیر را مهیا می‌کنند.
درباره نوروز می‌توان نکته‌ای را مدنظر قرار داد آن‌هم اینکه زنده شدن طبیعت در بهار انتظار می‌رود به معنای احیای مجدد انسان‌ها تعبیر شود. در این میان تلاش‌های صورت گرفته تا نقاط مشترکی که در آیین‌های ملی و رمضان وجود دارد، شناسایی شود. دعایی که در اول سال می‌خوانیم از امام صادق(ع) نقل شده است. این دعا به نوعی همراهی نوروز را با آموزه‌های دینی نشان می‌دهد. با این توضیح از نوروز تنها نباید تغییر ظاهری را در نظر داشت بلکه این خصیصه را به درونیات هم می‌توان تعمیم داد.
ایکنا – با توجه به مقدمه‌ای که بیان کردید چگونه می‌توان در برنامه‌سازی تلویزیون تعادلی ایجاد کرد تا تولیدات مربوطه به هر دو مناسبت توجه داشته باشند؟
برای رسیدن به این خواسته نیاز است ابتدا اولویت‌سنجی شود. دوم اینکه ارزیابی پیرامون اشتراکات صورت پذیرد. مهم‌ترین اشتراک این دو مناسبت شادی است زیرا رمضان در همه کشورهای اسلامی ماه شادی و مهمانی خداست هرچند جنس شادی شاید کمی با دیگر ایام سال تفاوت داشته باشد. شادی رمضان بار و معنای معنوی دارد ولی این امر تناقضی ایجاد نمی‌کند. شادی زمانی راه خود را گم می‌کند که به سمت ابتذال رفته و به غریزه اتکا کند. برای رسیدن به شادی که در آن معنویت مد نظر است، راهکار وجود دارد. استفاده از کارشنان مذهبی و عالمان دینی در امر نگارش فیلمنامه و متن می‌تواند تا حدودی ما را به سمت خواسته مورد نظر هدایت کند.
برای دستیابی به تولیدات منظور علاوه بر استفاده از کارشناسان مجرب دینی، باید زمان و وقت کافی هم برای فیلم در نظر گرفته شود. در این حوزه نمی‌توان کاری را با تعجیل پیش برد چون وقتی ما دو ماه قبل از آغاز رمضان به فکر تولید سریال این ایام می‌شویم مسلم است کار مربوطه آن‌گونه که باید کیفیت و تأثیرگذاری لازم را ندارد. این اتفاق به نوعی دیگر برای ایام نوروز هم صادق است.
ایکنا – یکی از نقدهایی که همیشه پیرامون تولیدات رمضانی مطرح است پرداختن به مناسک به صورت کلیشه‌ای است. چگونه می‌توان به رویکردی جریانساز در این رابطه دست یافت؟
کلیشه، مفهومی کلی دارد. در کلیشه کارهای از پیش طی شده، مجدد پیموده می‌شود. ولی این تکرار نباید به معنای بد برداشت شود چون وقتی اتفاقی که قبلاً رخ‌داده، مجدد تکرار می‌شود حتماً دلیلش خوب بودن آن است ولی آنجا مشکل پیش می‌آید که ما اتفاق موردنظر را بخواهیم دقیقاً مانند سال گذشته ترسیم کنیم. این امر خستگی تماشاگر را به وجود می‌آورد. نکته بعد اینکه وقتی تکرار، تداوم پیدا می‌کند تنوع سلیقه از بین می‌رود و سلایق جدید مورد توجه قرار نمی‌گیرد. برای نمونه وقتی می‌خواهیم مانند دهه شصت یا هفتاد درباره رمضان، سریال‌سازی کنیم مخاطب دهه نود یا هشتاد را نادیده گرفته‌ایم. این آسیبی جدی است که مخاطب را از کارهای مربوطه دور می‌کند.
برای نوآوری تنها نباید روی سازنده تأکید داشت. برای رسیدن به این خواسته باید مدیران هم این نگرش نواندیشی را داشته باشند. زیرا اگر تمام توقع خود را روی سازنده متمرکز کنیم نتیجه آن چیزی نخواهد بود که انتظار داریم. مدیر وقتی نگرش نواندیش داشته باشد اجازه می‌دهد سازنده راهکارهای جدید را بیازماید وگرنه سعی خواهد کرد آنچه پیش‌تر آزمایش‌شده را ادامه دهد تا کمترین حاشیه برایش ایجاد شود.
ایکنا – بخشی از برنامه‌های نوروز سیما را فیلم‌ها و سریال‌های خارجی شکل می‌دهند. با توجه به هم‌زمانی نوروز و رمضان که سال آینده هم اتفاق می‌افتد تولیدات خارجی سیما چه ویژگی باید داشته باشند؟
به نکته درستی اشاره کردید. زیرا بسیاری از تولیدات خارجی به‌ویژه محصولات غربی همخوانی با فرهنگ ایرانی و اسلامی ندارد. برای همین چنین تولیداتی مناسب پخش در رمضان نیست. متأسفانه برخی مواقع به دلیل آشنایی نامناسب آثاری روی آنتن رسانه ملی رفته که نه تنها همخوانی با فرهنگ ایرانی و اسلامی ندارد بلکه در گاهی مواقع هم در جهت تخریب این مفاهیم قدم برمی‌دارد.
ایکنا – سال پایانی مربوط به سیما می‌شود. عموما انتظارات برای تولیدات رمضانی از تلویزیون است. سینما در این میان چگونه قادر است ایفاگر نقش باشد؟
این امر در سینما هم می‌تواند رخ دهد اما سینما به اندازه تلویزیون تمرکز ندارد تا بتواند مدیریت استراتژیک درازمدت انجام دهد. تلویزیون قادر است برای رمضان یا محرم آینده برنامه‌ریزی کند ولی این امر در هنر هفتم رخ نمی‌دهد زیرا سینما مدیریتی انفعالی دارد.
گفت‌وگو از داوود کنشلو
انتهای پیام
