به گزارش ایکنا، امسال جزو معدود سال‌هایی است که خانه‌تکانی برای عید با غبارروبی و دهه تکریم و تعظیم مساجد همزمان شده است و از فردا شنبه 12 اسفند ماه دهه تکریم و تعظیم مساجد آغاز می‌شود.

به زودی ماه رمضان و عید نوروز فرا می‌رسد و مردم در تب و تاب مهیا کردن خانه‌های خود و خانه‌های خدا برای پذیرایی از مهمانان هستند و در این میان رعایت مسائل بهداشتی هم از سوی مردم و هم از سوی متصدیان مساجد و اماکن مذهبی بسیار اهمیت دارد. بر همین اساس مسئولان و متولیان مساجد موارد زیر را در بهداشت مسجد باید مورد توجه قرار دهند.

مورد اول بهداشت صحن مسجد: سنگفرش کردن صحن مسجد باید با مصالح ساختمانی مقاوم، ساده، زیبا، بدون درز و قابل شستشو انجام شود، صحن مسجد باید روزانه جارو کشیده شده و تی کشیدن با مواد ضدعفونی کننده صورت گیرد، همچنین قراردادن ظرف زباله (در دار) به همراه کیسه زباله در گوشه‌ای از صحن الزامی است.

مورد مهم دوم بهداشت فرش و زیراندازهای مسجد است. جارو کردن روزانه و مستمر(استفاده از جاروبرقی) و حداقل سالی دو بار شستن فرش‌های مسجد ضروری است. بهداشت دستگیره‌ها و نرده‌ها به خصوص به دلیل تداوم آنفولانزا و بیماری‌های ویروسی نیز بسیار مهم است و شست‌وشوی روزانه با مواد ضدعفونی کننده جهت جلوگیری از آلودگی الزامی است.

بهداشت سجاده، مهر، تسبیح و کتاب‌های ادعیه و قرآن نیز از مواردی است که هم متولیان مساجد و هم نمازگزاران باید به آن توجه کنند. البته توصیه اکید این است که نمازگزاران از سجاده، مهر و قرآن شخصی استفاده کنند اما در کنار این مورد، سجاده‌های مساجد هرچند وقت یک بار باید شسته شوند و سطح مهرها با سوهان و یا سمباده تمیز شود. تسبیح‌ها نیز با مواد ضدعفونی کننده باید شسته شوند.

بهداشت وضوخانه از موارد بسیار مهم پاکیزگی مساجد است. البته توصیه اکید این است که نمازگذاران در خانه‌های خود وضو بگیرند و سپس به مسجد بروند اما در کنار این توصیه، در وضوخانه مساجد باید مواد شوینده وجود داشته باشد. همچنین محل‌هایی برای آویختن لباس تعبیه شود. وضوخانه مسجد باید حداقل روزی یک بار ضدعفونی شود و محل‌هایی نیز برای شستن پا در آن تعبیه شده باشد.

به نمازگزاران همچنین باید متذکر شد که در حوض مساجد و اماکن مذهبی نباید وضو بگیرند.

بهداشت آب آشامیدنی نیز از موارد بسیار مهمی است که متولیان مسجد باید به آن توجه کنند و حتماً مخازن آب سردکن‌ها را مرتب شست‌وشو داده و از پُر بودن مخزن لیوان‌های یک بار مصرف مطمئن شوند.

همچنین در آستانه ماه مبارک رمضان متولیان مساجد باید از سالم بودن وسایل گرمایشی و سرمایشی و نیز تهویه مساجد مطمئن شوند.

رعایت بهداشت فردی خادمان و متولیان مساجد نیز بسیار مهم است و در صورت ابتلا به بیماری‌های واگیردار به هیچ وجه نباید خادمان مساجد در جمع نمازگذاران حاضر شوند. این مورد را نمازگذاران نیز باید رعایت کنند و در صورت ابتلا به سرماخوردگی یا آنفولانزا نمازهای خود را به صورت فرادا در خانه‌های خود اقامه کنند.

ایمنی مساجد و تکایا

توجه به ایمنی مساجد و تکایا نیز بسیار مهم است و دهه تکریم و تعظیم مساجد زمان خوبی برای بررسی مسائل ایمنی مساجد است. یکی از موارد مهم در مساجد، راه خروج اضطراری است و البته با توجه به اینکه در مسائل فقهی نیز به بیش از یک درب داشتن مساجد اشاره شده است، این مسئله می‌تواند بسیار مورد اهمیت باشد.
همواره با توجه به جمعیتی که ممکن است در رده‌های سنی در مساجد وارد و خارج شوند، امکان فشردگی جمعیت در هنگام خروج و اذیت شدن افراد به خصوص خردسال و یا کهنسال وجوددارد و اگر قرارباشد در شرایط اضطراری (مانند زلزله، آتش سوزی و ...) خروج آنی مردم از مسجد اتفاق افتد، یقیناً احتمال و شدت بروز خطرات بیشتر می‌شود لذا حتی‌المقدور باید چند در و مسیر خروجی برای هر قسمت زنانه و مردانه پیش بینی شود.

باید پهنای راهروها، شیب رمپ و ارتفاع و عرض و طول کف پله و نرده‌های حفاظتی در پلکان‌های خروجی به نحو ایمن پیش بینی شود تا در هنگام خروج از میزان فشردگی جمعیت، احتمال سقوط و لغزیدن افراد کم شود.

اگرچه با توجه به مصالح ساختمانی جدید، کمتر از مصالح چوبی یا سایر مصالح تند سوز استفاده می‌شود، ولی لازم است که هم مصالح به کار رفته در خروجی‌ها و هم پوشش‌ها و سقف‌های کاذب در این مسیرها از نوع تندسوز یا سریع الاشتعال نباشند.

در ورودی مساجد یا باید به صورت کشویی باشد و یا باید لنگه‌های در به سمت بیرون باز شود تا در هنگام خروج‌های اضطراری نحوه باز شدن در مانع سرعت بازکردن درها نشود. با توجه به اینکه در زمان‌های خروج اضطراری امکان قطع برق زیاد است، لازم است خروجی‌های مساجد اعم از راهرو و پلکان از نور طبیعی و همچنین از نور اضطراری با امکان روشن شدن خودکار در زمان قطع برق استفاده شود.

محل کفش کنی‌ها که معمولاً در محل خروجی مسجد قراردارد، نباید به نحوی ساخته شده باشد که مانع خروج‌های سریع در زمان اضطرار شود.

از موارد دیگری که در هر محیطی می‌تواند خطرساز باشد، خطر برق گرفتگی است. برای پیش‌گیری از این خطر باید کلید و پریزهای و اتصالات برقی در مساجد مدام و بر اساس برنامه‌ای مشخص مورد بررسی قرار گیرند و نباید اصلاح و تعمیر قطعات شکسته منوط به دوره‌های ثابت شود بلکه در هر زمان که هر یک از این قطعات دچار شکستگی یا نقص شد باید فوراً با پوشاندن آن تا تعمیر سریع آن از دسترس مردم و کودکان خارج شود.

تابلوهای برق در مساجد باید در محفظه‌های دربسته و قفل‌دار نگهداری شوند و کلید این تابلوها باید در دسترس افراد خاص و مشخصی که در مراسم و مناسبت‌ها در مساجد حضوردارند قرار داشته باشد و یا در جاهای مشخصی که در دسترس افراد متفرقه و کودکان نباشد گذارده شود. روشن و یا خاموش کردن هر کلید (فیوز) اصلی می‌تواند موجب بروز حادثه شود.

سیستم برقی در مساجد باید مجهز به سیستم ارتینگ (مجهز به چاه ارت) باشند و تمام تجهیزات برقی که در دسترس افراد قرار دارند باید به این سیستم متصل باشند. اهمیت سیستم ارت در این است که در صورت اتصال بدنه، برق مذکور را از بدنه تجهیزات به زمین منتقل می‌کند تا از بدن افراد رد نشود. اهمیت اتصال به سیستم ارتینگ در زمانی که تجهیزات حاوی مایعات باشند بیشتر می‌شود به عنوان مثال کولرهای آبی، آبسرد کن و ... .

استفاده از سیم‌های بلند به عنوان رابط برای وسایل برقی مانند پنکه یا بلندگو می‌تواند خطر لطمه دیدن به سیم‌ها و خطر برق گرفتگی داشته باشد که به همین منظور بهتر است برای جبران این مسئله تعداد پریزهای ثابت متناسب با مصارف مسجد در نظر گرفته شود.

استفاده از لوله‌های فلزی آب یا گاز به عنوان ارت و اتصال سیم‌های ارت تجهیزات برقی به آنها بعضاً به اشتباه از سوی افراد ناآگاه تجویز می‌شود که بسیار خطرناک و حادثه ساز است چرا که معمولاً با توجه به وجود اتصالاتی که در این لوله‌ها وجود دارد و یا با توجه به عبور آب در آنها امکان برقدارشدن آب داخل لوله‌ها و یا برقدار شدن لوله‌های فلزی وجود داشته و امکان برق گرفتگی را در کسانی که از آب مسجد استفاده می‌کنند و یا با لوله‌ها تماس پیدا می‌کنند تقویت می‌کند.

ساخت و نصب ریسه‌های دستی که با برق 220 ولت کار می‌کنند، اگر چه تا حدی منسوخ شده است ولی باید با توجه به خطرات اتصالی دادن و محافظت نشدن در برابر رطوبت و امکان برق گرفتگی ممنوع شود و می‌توان از ریسه‌های آماده که با جریان الکتریکی غیر خطرناک تغذیه می‌شوند استفاده کرد به خصوص که مصرف برق این ریسه‌ها نیز به مراتب کمتر از ریسه‌های حاوی لامپ‌های رشته‌ای و حتی کم مصرف دستی است.

یکی از موارد خطرناک در مساجد استفاده از داربست و یا نردبان‌های بلند برای نصب ریسه، پرچم و بنر و سایر تزیینات است که متأسفانه این کارهای خطرناک معمولاً توسط جوانان و یا نوجوانان کم تجربه و ناآگاه از نحوه کار در ارتفاع صورت می‌گیرد و وسایل مناسب و تجهیزات ایمنی نیز در این امور استفاده نمی‌شود. برای این منظور بهتر است که از افراد ماهر در زمینه کار در ارتفاع یا روی داربست استفاده و از دخالت افراد غیر ماهر در این خصوص جلوگیری شود.

یکی از موارد خطرناک در مساجد تجهیزات گرمایی است که استاندارد بودن این تجهیزات و نحوه نصب و ایمنی اتصالات آنها بسیار مهم است. با توجه به دمای زیاد بخاری‌هایی که در مساجد مورد استفاده قرار می‌گیرند و با توجه به ضربه‌هایی که حین حمل به آنها وارد می‌شود معمولاً شیشه‌های نسوز آسیب دیده و می‌شکنند و این مسئله موجب افزایش احتمال حریق در این بخاری‌ها می‌شود که باید به این مسئله دقت کرد.

نصب تجهیزات اطفای حریق در اکثر مساجد مورد توجه قرار ندارد در صورتی که بایستی از این تجهیزات در محل‌های مناسب و در دسترس بزرگسالان به تعداد مناسب و متناسب با وسعت مسجد، تعداد تابلوهای برق و بخاری‌های مسجد استفاده کرد.

بهترین و ایمن‌ترین شیوه گرم کردن مساجد استفاده از وسایلی است که در آنها شعله مستقیم به کار نرود مانند استفاده از رادیاتور که یقیناً این تجهیزات می‌تواند به راحتی خطرات ناشی از حریق، سوختگی و گاز گرفتگی را به صفر کاهش دهد.

یکی از موارد مهم در مراسم مذهبی خاموش کردن تمام چراغ‌ها است که با توجه به شلوغ بودن مساجد بهتر است نوری برای امکان ترددهای لازم و یا تغییر مکان افراد تأمین شود.

مساجد معمولاً دارای درب و پنجره‌های بزرگ شیشه‌ای هستند تا میزان کسب نور طبیعی در آنها افزایش یابد اما با توجه به آسیب پذیر بودن شیشه‌های بزرگ در هنگام بادهای شدید و یا ضربه به شیشه‌ها و یا زلزله، بهتر است خطر خرد و پراکنده شدن این شیشه‌ها را به خصوص در جاهایی که به اهالی مسجد نزدیکند، با چسب‌های نواری پهن کاهش دهیم.