این روزها صحبت از انتخابات در سراسر کشور به گوش میخورد و مردم در پی انتخاب فردی صالح برای دادن کرسی مجلس به او هستند، مجلسی که امام خمینی(ره) در آن زمان گفته بودند: «در ادارات دولتى، قوانین دست و پاگیرى که در مجالس غیر قانونى رژیم سابق به تصویب رسیده، موجب تعویق و یا تعطیل امور شده و میشود و جامعه را به تنگ آورده است بهطور انقلابى لغو کنید.»
از سخن امام خمینی(ره) اینطور برداشت میشود که مجلس باید گرهگشای کار مردم باشد و اینطور نباشد قوانینی تصویب کند که در کار مردم خلل ایجاد کند؛ مستند وظیفه قانونگذاری مجلس، در فصل ششم قانون اساسی که مربوط به وظایف قوه مقننه است هم آمده، اما سؤالی که پیش میآید این است که ما بهعنوان شهروند چه وظایفی در قبال انتخابات داریم؟ برای پاسخ به این پرسش خبرنگار ایکنا از قم گفتوگویی با حامد روشنچشم، عضو هیئت علمی دانشگاه طلوع مهر انجام داده است که در ادامه میخوانیم:
روشنچشم در خصوص تأثیرگذاری مردم در انتخابات گفت: انتخابات به معنای تعیین تکلیف الگوی نظام حاکمیتی و کارگزاری جامعه است، وقتی نظام سیاسی بر پایه مردمسالاری و جمهوری است، طبیعی است که ساختار قدرت از طریق انتخابات شکل میگیرد، لذا انتخابات میتواند کارگزاران را در منصب قانونگذاری تعیین کند؛ از طرفی اگر قرار است این ساختار شکل بگیرد باید مشارکت در انتخابات صورت بگیرد.
اگر مشارکت پایین باشد اختلال در نظام تعیین کارگزار صورت میگیرد و نمایندگی کل جامعه صورت نخواهد گرفت، بنابراین حضور و مشارکت بالای مردم به معنای نقشآفرینی و تعیینکنندگی جامعه برای الگوها و روندهایی است که قرار است حاکمیت یا کارگزار انجام دهد.
آزادی در انتخابات پیش از اینکه انتخاب خود نماینده باشد، به معنای حق رأی دادن و ندادن خود جامعه است، همین که جامعه میتواند نمایندگان خود را انتخاب کند یعنی آزادی انتخاباتی در کشور وجود دارد، حالا اینکه دایره انتخابات در جامعه به چه صورت باشد در هر کشور سازوکار خاص خود را دارد و با توجه به ساختار جمهوری اسلامی حق رأی برای همه وجود دارد.
دایره انتخاب در جمهوری اسلامی همانند سایر نظامهای دنیا سازوکاری دارد و همچنین وظیفه دارد که افرادی که قابلیت و یا حداقل شرایط را دارند معرفی کند و همچنین کشور ما دارای تجربه تاریخی خوبی است و الگوهای متعدد انتخاباتی را تجربه کرده است و در انتخابات افراد دارای الگوهای منحصر بهفردی است و مردم باید در انتخاب کارگزار افراد متخصص و دارای مهارت را منتخب خود قرار دهند.
در خصوص معیارهای انتخاباتی که مردم میتوانند براساس آن نمایندگان خود را انتخاب کنند میتوان گفت که کارآمدی، توانمندی و تعهد میتواند مهمترین ویژگی فرد باشد و ناگفته نماند که احزاب سیاسی تشکیل میشوند تا بتوانند سازوکار چرخش قدرت را انجام دهد و حزب سیاسی بهوجود آمده که نقش مؤثری در انتخاب کارگزاران داشته باشد، بنابراین الگوهایی که ارائه میدهند براساس الگوهای تخصصی مبنی بر یک سری ویژگیها از جمله ساختار سیاسی است.
انتخابات تضمینکننده امنیت و آزادی ملت است. آزادی به این معناست که مردم میتوانند انتخاب کنند چه کسانی برای آنها قرار است برنامهریزی کشوری داشته باشد، امنیتبخشی از این الگوهای برنامهریزی شده است که به همان برنامههای کشوری برمیگردد، بنابراین انتخاب درست میتواند این مزایا را به بار آورد و عدم انتخاب درست باعث میشود که از ساخت اجتماعی صحیح دور شویم.
با توجه به اینکه وعدههای انتخاباتی از سوی کاندیداها باید قابلیت سنجش داشته باشد و اگر کشور قابلیت اجرایی کردن آن وعدهها را نداشته باشد قطعاً آن وعده تو خالی است. عدم انتخاب صحیح جامعه را به سمت نظام تکحزبی و سلسلهمراتبی میبرد که نظام پادشاهان قدیم به این صورت بوده است و این نظام قطعاً به جامعه نیز توجه نخواهد داشت، از اینرو اگر میخواهیم آزادی جامعه تأمین شود مردم باید فردی را انتخاب کنند که حداکثر میزان توانایی را داشته باشد.
با توجه به اینکه انتخابات مجلس شورای اسلامی بهصورت محلی انجام میشود و تعداد شرکتکنندگان آن هم زیاد است و تبلیغات آنان در محلهای متفاوت با شرایط گوناگون انجام میشود، لازم است کاندیداها بهصورت محلی شناخته شده باشند و ظرفیتها باید در همان استان شناخته شوند و انتظار شناخته شدن کشوری نداشته باشیم، چراکه این حجم نمایندگان را نمیتوانیم در شبکههای صدا وسیما بیاوریم.
مهمترین کاری که میتوان برای برونرفت از مشکلات اقتصادی در حال حاضر کشور انجام داد، تغییر کارگزاران کشوری است، و بخشی از این مشکلات به ناکارآمدی برخی افراد برمیگردد در حالی که انتخابات با چرخش این نخبگان میتواند کارگزاران جدید روی کار آورد که راه برونرفت از این وضعیت را نیز پیریزی کنند.
گفتوگو از مصطفی اعتباری
انتهای پیام