امام هادی(ع) میانه‌روی و پرهیز از افراط را به مردم آموخت
حجت‌الاسلام والمسلمین کریم مؤمنی با بیان اینکه اقدامات فرهنگی امام هادی(ع) در قالب احادیث و ادعیه با مضامین عالی وارد شده است، گفت: آن حضرت میان مردمی بود که برخی در جانب افراط و برخی در جانب تفریط بودند که ایشان با روشنگری و میانه‌روی جماعتی را در حد میانه پرهیز از افراط و تفریط نگهداری می‌کردند.
حجت‌الاسلام والمسلمین کریم مؤمنی، کارشناس پاسخگویی به شبهات و سؤالات عقیدتی مرکز بین‌المللی امامت در گفت‌وگو با ایکنا از قم، در خصوص مبارزات امام هادی(ع) با اهل حدیث اظهار کرد: دولت بنی‌عباس با روحیه‌ای که مأمون عباسی داشت، عقل‌گرا بود و در این زمینه افراط می‌کرد، به‌گونه‌ای که مأمون کتب فلاسفه یونان را که بسیاری از آنها با تعالیم اسلامی سازگار نبود، ترجمه و در جامعه اسلامی ترویج می‌کرد.
وی با بیان اینکه امام هادی(ع) را متوکل به سامرا کشاند و این امام بزرگوار ۲۱ سال در تبعید و حبس خانگی بود، افزود: متوکل حدیث‌گرا بود و به احادیثی که از فیلتر بنی‌امیه می‌گذشت توجه ویژه‌ای داشت؛ اهل حدیث در زمینه قرآن افراط و اختلاف داشتند و برخی قرآن را حادث و برخی قدیم می‌دانستند.
مؤمنی بیان کرد: یکی از فعالیت‌های امام هادی(ع) در این زمینه این بود که به شیعیان توصیه کرد، وارد جدال‌های اهل سنت در زمینه قرآن نشوند، زیرا برای شیعیان بارز بود که قرآن کلام خداست و خداوند به‌واسطه خلق قرآن کتابی آورده که قدیم نبوده و امام هادی(ع) به این طریق جان شیعیان را از دشمنی‌ها و اختلافات میان اهل سنت در این زمینه نجات دادند.
استاد و مدرس مراکز تخصصی کلام و امامت حوزه گفت: ایشان با ارائه صراط مستقیم و حق در مباحث و مسائل علمی فعالیت می‌کرد و برخی مکان‌ها که تشخیص می‌داد فتنه است ورود پیدا نمی‌کرد و در موارد دیگر نیز به حل مسائل می‌پرداخت.
نحوه مبارزه امام هادی(ع) با اهل غلو
وی در خصوص نحوه مبارزه امام هادی(ع) با اهل غلو افزود: در زمان ایشان غالیانی در دل شیعه به‌وجود آمدند که امام هادی(ع) آنها را از بدنه شیعه طرد کردند و به صراحت اسم آنها را آوردند و کاری کردند که از بدنه جامعه طرد شوند تا میراث حدیثی از طریق آنها وارد میراث حدیثی شیعه نشود. بنابراین، حضرت با طرد و رسوا کردن و برملا کردن ماهیت آنها و صدور حکم قتل، آنها را از میراث حدیثی شیعه دور کردند.
مؤمنی بیان کرد: جریانی که امام هادی(ع) در زمینه اهل غلو راه انداخت، مبارزه با آنها بود که بزرگان اهل شیعه نیز این روش را ادامه دادند، از جمله احمد بن محمد بن عیسی قمی که از بزرگان قم قدیم است و ایشان برخی از علما را به‌دلیل اتهام به غلو از قم اخراج کرد و اجازه نداد که آنها حدیثی که از طریق اهل غلو منتشر می‌شود، وارد جریان حدیثی شیعه کنند.
وی در مورد فعالیت‌های فرهنگی امام هادی(ع) افزود: امام میان مردمی بود که برخی در جانب افراط و برخی در جانب تفریط بودند که حضرت با روشنگری و میانه‌روی جماعتی را در حد میانه پرهیز از افراط و تفریط نگهداری می‌کردند.
کارشناس پاسخگویی به شبهات و سؤالات عقیدتی مرکز بین‌المللی امامت بیان کرد: امام هادی(ع) در زمانه‌ای بودند که اهل سنت متعصب بودند، به‌گونه‌ای که با اهل بیت(ع) دشمنی می‌کردند و متوکل در زمان امام هادی(ع) قبر امام حسین(ع) را خراب کرد که این امام در این شرایط به مبارزه فرهنگی پرداختند و در قالب صحبت‌ها، دعا و روشنگری جامعه را به سمت صراط مستقیم هدایت می‌کردند.
زمینه‌سازی امام هادی(ع) برای غیبت
وی در مورد زمینه‌سازی حضرت هادی(ع) برای جریان مهدویت افزود: امام هادی(ع) سیستم وکلا را سازماندهی کردند که ارتباط غیرمستقیم با شیعیان داشته باشند که این یکی از راه‌های زمینه‌سازی برای غیبت حضرت مهدی(عج) بود. مهمترین کسی که زمینه‌سازی عصر غیبت را انجام داد، امام هادی(ع) بود که افرادی در شهرهای مختلف وکیل ایشان بودند و سؤالات و وجوهات شرعی مردم را انجام می‌دادند و سؤالات خود را از طریق نامه به این امام می‌فرستادند و ایشان پاسخ می‌دادند.
مؤمنی گفت: امام هادی(ع) در شهر کاشان وکیلی به نام محمد بن علی کاشانی داشت و وکیل ایشان در قم نیر محمد بن داوود قمی بود، همچنین امام در اهواز نامه‌هایی با مردم اهواز دارد و ایشان از علی بن مهزیار در خواست کرد که یک ساعت شنی برای من بیاور که این روش حضور وکلا در شهرهای مختلف در زمینه‌سازی غیبت صغری نقش مؤثری داشت.
استاد حوزه علمیه اظهار کرد: علاوه بر روایاتی که در زمینه ظهور امام زمان(عج) آمده که شامل روایاتی از حوادث زمان ظهور و اخبار برخی از حوادث آن می‌شود، در بحث زمینه‌سازی مهدویت، انتخاب وکلا یکی از مواردی بود که در زمان غیبت صغری نیز ادامه یافت.
وی گفت: یکی از برنامه‌های فرهنگی دوران امام هادی(ع) ترویج نگارش کتاب‌های حدیثی بود که با ترغیب این امام بزرگوار انجام شد، اصحابی در دوران امام هادی(ع) در زمینه مباحث علمی کتبی نگاشته‌اند که از جمله می‌توان به کتاب قرب‌الاسناد که سؤال‌ها و جواب‌هایی از امام هادی(ع) در آن گرد آمده و کتاب النوادر از احمد بن محمد بن عبیدالله از اصحاب امام هادی(ع) است.
مؤمنی اظهار کرد: امام هادی(ع) به لحاظ روشنگری در جامعه‌ای که در مسائل مختلف درگیر اختلاف بود در مسائل مهم کلامی از جمله تشبیه و تنزیه، حد میانه را بیان کرده و تشبیه را رد کردند. در زمینه رؤیت خدا برخی بحث داشتند، زیرا عد‌ه‌ای از اهل سنت معتقدند که خدا را در قیامت می‌توان دید، اما ایشان با جدیت این مسئله را رد کرد، همچنین در مسئله جبر و اختیار گفته شده که امام هادی(ع) کتابی در این باره نوشته و زمانی که اهل سنت درگیر اختلاف بودند امام مسیر تعادل را طی می‌کردند.
وی بیان کرد: امام هادی(ع) نظریه شیعه را ترویج داد، به این صورت که نه جبر وجود دارد و نه تبعیض و امر بین‌الامرین است و در امور خود مختاریم، اما همان‌گونه که اختیار داریم در سلطه پروردگار هستیم. اقدامات فرهنگی امام هادی(ع) در قالب احادیث و ادعیه با مضامین عالی وارد شده است که در مباحث ادعیه مورد استفاده قرار می‌گیرد، از جمله زیارت جامعه حضرت که یکی از اقدامات فرهنگی ایشان است.
انتهای پیام
