اختلاف در سن حضرت فاطمه(س)؛ 18، 23 یا 29 سال؟

به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام و المسلمین مهدی مسائلی، پژوهشگر دین یادداشتی درباره اختلاف در ولادت و سن حضرت فاطمه(س) نوشته است که متن آن را در ادامه می‌خوانید؛

در میان شیعیان معروف است که حضرت فاطمه زهرا(س) در سال پنجم بعثت به دنیا آمدند، در 9  سالگی ازدواج کردند و در 18 سالگی از دنیا رفتند. این تاریخ برگرفته از دو روایت در کتاب کافی و دلائل‌الامامه است اما در منابع تاریخی درباره‌ سن آن حضرت اختلاف نظر وجود دارد و ولادت ایشان را تا 17 سالT قبل‌تر از این تاریخ نیز گفته‌اند اما در قول معروف تاریخی، ولادت ایشان را 5 سال قبل از بعثت گزارش کرده‌اند که با این احتساب، ایشان در سن ۱۸ سالگی ازدواج نمودند و در سن ۲۸ یا ۲۹ سالگی از دنیا رفتند.

برای هر دو نظر مؤیدات و قرائن دیگری وجود دارد، اما نکته مهم این است که معمولا نظر اول را به شیعه و نظر دوم را به اهل‌ سنت نسبت می‌دهند. ولی برای نظر دوم استنادی به اهل‌بیت(ع) نیز وجود دارد. مسعودی تاریخ‌نویس نزدیک به تشیع- که بسیاری او را شیعه دانسته‌اند- در کتاب التنبیه و الاشراف می‌نویسد: «در سن فاطمه نیز اختلاف هست جمعی گفته‌اند وقت وفات سی‌ و سه سال داشت بعضی دیگر بیست و نه سال گفته‌اند و این گفتار بیشتر اهل‌ بیت و شیعیان آنهاست. کمتر از این نیز گفته‌اند». (التنبیه و الاشراف، ص ۲۸۸ و ترجمه آن، ص۲۶۴.)

از این گذشته در بعضی منابع شیعی نیز ولادت حضرت فاطمه(س) همزمان با بازسازی کعبه گزارش شده است که این سخن مؤیدی بر نظر دوم است، چون این بازسازی پنج سال قبل از بعثت اتفاق افتاده است.

به هر حال، این تاریخ بسیاری از ایرادات عرفی درباره سن حضرت را برطرف می‌کند، در حالی‌که بر اساس نظر اول یعنی سن هجده‌سالگی در هنگام وفات، لازم است بارداری حضرت خدیجه در سن ۵۹ سالگی را توجیه کنیم یا این‌که سن ایشان را پایین بیاوریم. همچنان‌که ازدواج حضرت فاطمه(س) در سن نه سالگی و بارداری‌های ایشان در این سن پایین از شبهات عرفی این قول است.

البته نظری دیگر نیز در اینجا وجود که خالی از قوت نیست و آن ولادت حضرت فاطمه(س) در سال اول یا دوم بعثت است که بر اساس آن، در هنگام ازدواج ایشان حدود ۱۳ سال داشتند و در سن ۲۳ سالگی از دنیا رفتند. این قول شواهد و قرائن متعددی دارد و توسط یعقوبی تاریخ‌نویس شیعی و شیخ مفید در کتاب مسارالشیعه گزارش شده است و نیز مورد اذعان شیخ طوسی و ابن عبدالبر و طبرسی است. ایراداتی همچون تضاد با بعضی از فضائل فاطمه(س) نیز در آن وجود ندارد.