به گزارش ایکنا به نقل از Salam Gateway، تحقیقات نشان میدهد که تقاضا برای تحصیلات در حوزه تأمین مالی اسلامی در سال 2022 ، 12 درصد رشد خواهد کرد. این گزارش به وضعیت آموزش در حوزه تأمین مالی اسلامی در مالزی، پاکستان، ترکیه، شورای همکاری خلیج فارس و بریتانیا میپردازد.
طبق گزارش S&P Global Ratings's Islamic Finance Outlook Edition 2022، تقاضای جهانی برای دورههای آموزش عالی در حوزه تأمین مالی اسلامی با گردش مالی 2.2 تریلیون دلاری که این حوزه دارد حدود 12 درصد برای سال 2022 تخمین زده شده و این میزان در حال رشد است.
عبدالرحیم عبدالرحمان، رئیس شورای بینالمللی مدرسان تأمین مالی اسلامی (ICIFE)، گفت که کاربردهای نظری و عملی آموزش تأمین مالی اسلامی در حال گسترش است.
عبدالرحمان گفت: حوزههای اصلی تجارت، بانکداری اسلامی، بیمه اسلامی (تکافل) و رشد بازار سرمایه اسلامی از جمله رشد انتشار صکوک (اوراق قرضه اسلامی) و بازار سهام اسلامی در سطح جهانی از جمله بخشهایی است که رشد آموزش در آن وجود دارد.
وی افزود: در حال حاضر، آموزش عالی در حوزه تأمین مالی اسلامی بهویژه در مالزی قوی است و به میزان محدودتری در کشورهای شورای همکاری خلیج فارس از جمله امارات متحده عربی، قطر، بحرین و همچنین بریتانیا تدریس میشود.
رضوان مالک، رئیس اجرای استانداردها و تحولات استراتژیک، در سازمان حسابداری و حسابرسی مؤسسات مالی اسلامی(AAOIFI) مستقر در بحرین در این باره گفت: نقش آموزش عالی در امور مالی اسلامی کلید موفقیت این بخش است. این امر به متخصصان امکان میدهد تا دریابند که چگونه اصول قانون شریعت را در امور مالی کشورهای دارای اکثریت مسلمان با بخشهای مالی اسلامی مهم از جمله خاورمیانه (بهویژه شورای همکاری خلیج فارس)، مالزی و اندونزی در جنوب شرقی آسیا و پاکستان و بنگلادش در جنوب آسیا بهکار گیرند. AAOIFI نقش مستقیمی در آموزش مالی اسلامی ایفا میکند و برنامههای صلاحیت حرفهای را برای تبدیل شدن به یک حسابدار حرفهای اسلامی مشاور شرعی و حسابرس خبره ارائه میدهد.
ایروم صبا، دانشیار بانکداری و مالی اسلامی در مؤسسه مدیریت بازرگانی(IBA) کراچی در پاکستان، معتقد است: این یک فرصت رو به رشد برای مؤسسات دانشگاهی است، زیرا آنها میتوانند منابع انسانی آموزش دیده را برای این صنعت رو به رشد فراهم کنند.
گزارش شرکت مالی Refinitiv در مورد توسعه تأمین مالی اسلامی در سال 2021 بیان میکند که در حال حاضر بیش از 1000 ارائهدهنده آموزش مالی اسلامی در سراسر جهان وجود دارد، در حالی که در سال 2020 نزدیک به 3000 مقاله تحقیقاتی و بیش از 2000 مقاله مالی اسلامی بررسی شده بر اساس ارزیابی از 135 کشور منتشر شد.
مالزی بهعنوان کانون اصلی تأمین مالی اسلامی، این موضوع را چنان جدی گرفته است که بانک مرکزی این کشور موسوم به بانک نگارا مالزی، دانشگاه جهانی مالی اسلامی(INCEIF) را در سال 2005 در کوالالامپور، پایتخت تأسیس کرد.
عظمی عمر، رئیس و مدیر عامل INCEIF در این باره گفت که هدف این مؤسسه توسعه سرمایه انسانی و دانش برای صنعت تأمین مالی اسلامی در جهان از طریق ارائه دورههای تحصیلات تکمیلی است. این دورهها شامل دکترا در حوزه تأمین مالی اسلامی، مدرک کارشناسی ارشد در امور مالی اسلامی، مدرک کارشناسی ارشد اجرایی و مدرک حرفهای در امور تأمین مالی اسلامی است. این مؤسسه مدرک لیسانس یا سایر دورههای کارشناسی را ارائه نمیدهد.
عظمی عمر گفت: INCEIF آرزوی مالزی را برای به اشتراک گذاشتن تجربه خود در حوزه تأمین مالی اسلامی و کمک به توسعه استعدادها و مهارتهای فنی در سطح جهانی نشان میدهد، زیرا دریافتهایم که آموزش جزء کلیدی هر اکوسیستم مالی اسلامی است.
بر اساس گزارش بانک مرکزی مالزی در بخش مالی 2022 ـ 2026، مرحله بعدی توسعه مالی مالزی، از جمله تأمین مالی اسلامی، به نیروی کار سازگارتر، چابکتر و با مهارت بالا نیاز دارد.
رئیس و مدیر عامل INCEIF گفت: رئیس بخش مالی همچنان به مشاهده تقاضای سالم برای استعدادهای مدیریت ارشد و میانی ادامه میدهد و فرصتهای شغلی خالی برای مدیران ارشد، میانی و ورودی یا سطوح پایینتر در چند سال اخیر افزایش یافته است که نشان میدهد فرصتهای شغلی در این دستهها در میان تقاضای قابل توجه ولی برآورده نشده باقی میماند.
دانشجویان بینالمللی 40 درصد از پذیرش INCEIF را تشکیل میدهند و از کشورهای اندونزی، پاکستان، نیجریه، ایالات متحده، ازبکستان، بنگلادش، هند و مالدیو هستند که هشت ملیت اول دانشجویان خارج از کشور را تشکیل میدهند.
عظمی گفت: برای موفقیت مالی اسلامی، توسعه استعدادها باید در کنار آموزش تخصص در قوانین شریعت اتفاق میافتاد تا انطباق بیشتر شود. بازوی مستقل آکادمی تحقیقات شریعت بینالمللی(ISRA) که توسط بانک نگارا مالزی در سال 2008 تأسیس شد، به انجام تحقیقات عمیق و کاربردی در مورد شریعت برای کمک به کار INCEIF اختصاص داشت.
این دانشگاه همچنین برنامههای آموزشی سفارشی اجرایی و تحقیقات کاربردی متمرکز بر صنعت را با همکاری ISRA ارائه میدهد.
با این حال، INCEIF تنها دانشگاه مالزی نیست که در حوزه تأمین مالی اسلامی آموزش میدهد. مؤسسات دیگر عبارتند از دانشگاه بینالمللی اسلامی مالزی که مدرک لیسانس تأمین مالی اسلامی و دانشگاه صباح و دانشگاه علوم مالزی که دورههای مشابهی را ارائه میدهند.
مؤسسات مختلفی هم در شورای همکاری خلیج فارس وجود دارد که مدرک و مدرک مالی اسلامی را ارائه میدهند، از جمله مؤسسه بانکداری و مالی بحرین. دانشگاه بحرین؛ دانشگاه حمد بن خلیفه مستقر در قطر و دانشکده بانکداری و مالی عمان.
یروم صبا، دانشیار بانکداری و مالی اسلامی در مؤسسه مدیریت بازرگانی(IBA) از کراچی پاکستان گفت که دانشگاههایی که دورههای آموزشی را در امارات ارائه میکنند شامل مرکز بانکداری و مالی اسلامی دبی واقع در دانشگاه هوشمند حمدان بن محمد است که برنامهها و دورههای تحصیلی را در زمینه بانکداری و تأمین مالی اسلامی ارائه میدهد. همچنین دانشگاه جمیرا مستقر در دبی مدرک لیسانس مدیریت بازرگانی در بانکداری و تأمین مالی اسلامی و مؤسسه مالی اسلامی Ethica مستقر در دبی برنامههای آموزشی و صدور گواهینامه در حوزه تأمین مالی اسلامی را ارائه میدهد.
صبا افزود: در عربستان سعودی برنامههای تأمین مالی اسلامی مهمی از سوی دانشگاه عفت مستقر در جده برگزار میشود که مدرک کارشناسی ارشد در امور مالی با تخصص در حوزه تأمین مالی اسلامی ارائه میدهد و دانشگاه نفت و مواد معدنی ملک فهد مستقر در الظهران (KFUPM) نیز دورههای مالی اسلامی را برای دانشجویان دورههای کارشناسی برگزار میکند.
در ترکیه هم دانشگاه صباحتین زیم (Sabahattin Zaim) استانبول دورههایی را در زمینه اقتصاد اسلامی، بانکداری و دارایی ارائه میدهد، در حالی که مرکز دانشگاه استانبول برای اقتصاد اسلامی و دارایی برنامههای کارشناسی ارشد و دکترا را در زمینه اقتصاد و دارایی اسلامی ارائه میدهد.
پاکستان به عنوان جایی که رشد داراییهای مالی اسلامی زیربنای تقاضا برای مؤسسات مالی اسلامی است، شاهد استقبال از آموزش عالی تأمین مالی اسلامی است.
صبا معتقد است در پاکستان داراییهای اسلامی 30.6 درصد و در بخش سپردهها 24.2 درصد افزایش داشته که رشد مؤسسات مالی اسلامی را تقویت کرده است. این کشور دارای سه مرکز کلیدی برای آموزش مالی اسلامی است، یعنی IBA، دانشگاه علوم مدیریت لاهور و مؤسسه علوم مدیریت مستقر در پیشاور.
با این حال، او گفت که آموزش تأمین مالی اسلامی به سرعت در پاکستان گسترش مییابد و بیش از 20 دانشگاه دارای مدرک کارشناسی ارشد در بانکداری اسلامی یا برنامههای کارشناسی در رشته تأمین مالی اسلامی هستند.
صبا گفت که حتی دانشگاههایی که فاقد مدرک کامل هستند، اغلب یک یا دو دوره در مورد تأمین مالی اسلامی ارائه میدهند.
احمد علی صدیقی، رئیس بخش انطباق شرعی در بانک میزان، بزرگترین بانک اسلامی پاکستان، گفت که این بخش در پاکستان با چالشهای جدی منابع انسانی مواجه است.
او گفت: این صنعت سالانه بین 3000 تا 3500 فارغالتحصیل را استخدام میکند و به متخصصانی نیاز دارد که درک کاملی از مفاهیم و محصولات امور مالی اسلامی داشته باشند.
در بریتانیا فرصت برای گسترش دورههای مالی اسلامی وجود دارد، اما مسائل عملی در بخش جذب دانشجویان با استعداد از کشورهای دارای اکثریت مسلمان وجود دارد.
همایون دار، مدیر کل مؤسسه مالی اسلامی کمبریج، گفت: پتانسیل رشد دورههای آموزش عالی در حوزه تأمین مالی اسلامی در بریتانیا وجود دارد، اما مشکلات عملی برای جذب دانشجویان با استعداد از کشورهای دارای اکثریت مسلمان وجود دارد.
همچنین مدارک مستقلی در حوزه تأمین مالی اسلامی ارائه میشود؛ دانشگاه بیرمنگام سیتی در غرب میدلندز یک نمونه است و دورههای تأمین مالی اسلامی به عنوان بخشی از آموزشهای گستردهتر در مراکز آموزشی مانند کالج کوئین مری دانشگاه لندن هم وجود دارد.
دار تصریح کرد: بریتانیا از مزیت نسبی در ارائه مدارک مبتنی بر پژوهش برخوردار است و از این نظر پیشرو باقی میماند. با این حال، کمبود متقاضیان با کیفیت بالا، حتی برای تحقیقات در سطح دکترا، همچنان یک نقطه ضعف برای توسعه بیشتر آموزش عالی مالی اسلامی در بریتانیا است.
او افزود: در حالی که دانشگاههای بریتانیا دانشجویان بینالمللی را جذب کردهاند، وقتی صحبت از بانکداری و مالی اسلامی میشود، بیشتر دانشجویان از مالزی و شورای همکاری خلیج فارس آمدهاند.
دار به این نکته اشاره کرد که دانشجویان کشورهایی با درآمد سرانه پایین و بیثباتی نرخ ارز (مانند پاکستان) برای تحصیل در دانشگاههای بریتانیا مشکل داشتند مگر اینکه به آنها کمک مالی ارائه شود که بهراحتی در دسترس نیست.
او در پایان هشدار داد: بدون پرداختن به این مسائل عملی، دورههای بانکداری و مالی اسلامی که توسط دانشگاههای بریتانیا ارائه میشود، به پتانسیل حداکثری خود نخواهند رسید و با توجه به قدرت دانش مالی در دانشگاههای بریتانیا، این مایه تأسف است.
ترجمه: محمدحسن گودرزی
انتهای پیام