اکسیری برای حفظ محبت در زندگی مشترک

به گزارش ایکنا از خوزستان، زهره اخوان‌مقدم، دانشیار دانشگاه علوم و معارف قرآن در برنامه «سبک زندگی قرآنی» از تولیدات بنیاد فرهنگی مهدی موعود(عج) دزفول، به بیان نقش محبت در خانواده پرداخت و تصریح کرد: خداوند در آیات سوره روم در 6 مورد می‌فرماید: «وَمِنْ آيَاتِهِ» یعنی نشانه‌های خدا این است. یکی از نشانه‌های خدا که در این سوره مطرح شده این است: «وَمِنْ آيَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْوَاجًا لِتَسْكُنُوا إِلَيْهَا وَجَعَلَ بَيْنَكُمْ مَوَدَّةً وَرَحْمَة» (روم، 21) از جنس خودتان برایتان زوجی آفریدیم». این موضوع یک نکته جالب دارد و آن عبارت «من انفسکم» است.

بیشتر بخوانید:

• قرآن خودآموز نیست / از معلم حقیقی مدد جوییم

وی اظهار کرد: آنچه خدا خواسته و از آیات خدا برمی‌آید این است که از جنس خودتان ـ نه از مَلک یا حیوان ـ برای شما زوج آفریدم. سپس می‌فرماید: «جعل بینکم مَوَدَّةً وَرَحْمَةً». بسیار می‌توان در مورد این آیه بحث کرد ولی اجمالاً می‌توان گفت جعل الهی یعنی خدا چنین قرار می‌دهد و کسی نمی‌تواند مخالف آن عمل کند. مثلاً خداوند چنین قرار داده که تشنگی با آب برطرف شود، نمی‌توان با آنچه خداوند قرار داده است مقابله کرد. خداوند چنین قرار داده که گردش خون چنین باشد، نفس کشیدن چنین باشد یا اعضا و جوارح بدن ما این‌چنین کار کنند اینها همه جعل الهی است و نمی‌توانیم در آن تغییری ایجاد کنیم.

اخوان‌مقدم ادامه داد: کسانی که ازدواج می‌کنند در اوایل نسبت به هم مودت و رحمت دارند. مودت چیست؟ اگر بخواهیم مثالی بزنیم می‌توانیم به آیه «قُلْ لَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى»(شوری، 23) اشاره کنیم؛ من از شما هیچ اجری نمی‌خواهم؛ فقط و فقط مودت فی‌القربی می‌خواهم. این مودت چه جوهر و ویژگی است که پیامبر(ص) فقط آن را می‌خواهند؟ این تأکید به این دلیل این است که مودت در سازندگی تأثیر ویژه دارد، لذا خدا در ازدواج موضوع مودت را مطرح می‌کند. مودت یعنی دلدادگی و علاقه شدید. محبتی که لازم است میان همسران باشد مودت است؛ یعنی به گونه‌ای باشند که از حضور و مصاحبت همدیگر لذت ببرند. خداوند فرموده است من این مودت را ایجاد کرده‌ام. چرا پس میان برخی همسران نیست؟ این یک بحث جداگانه است که چرا مودتی که خدا ایجاد کرد بعداً از بین می‌رود؟ چرا زن و شوهری که بر سر سفره عقد عسل در دهان هم می‌گذارند زندگیشان تلخ‌تر از زهر می‌شود؟ آن همه محبت و دلدادگی چه شد؟

راه رسیدن به خانواده‌ موفق

وی با اشاره به کلمه «رحمه» در آیه ادامه داد: رحمت یعنی مهربانی. مهربانی ضد خشونت است؛ یعنی با زیردستان و با نزدیکان خود خشن نباشید. زندگی که در آن خشونت پیش آید دیگر جایی از جعل الهی در آن باقی نمی‌ماند. خداوند مایه اولیه را در وجود همسران گذاشته است، اما من آن را خراب می‌کنم. مثل این است که کسی خانه تمیز و مرتبی به ما بدهد و ما آن را خراب و کثیف کنیم و به آن رسیدگی نکنیم. پس اگر می‌خواهیم خانواده‌های موفقی داشته باشیم باید روی مودت و رحمت بیشتر کار کنیم. خداوند این مودت و رحمت را در وجود ما قرار داده است. ما باید از این جوهر نگهداری کنیم؛ اگر از آن مراقبت نکنیم؛ از بین می‌رود.

اخوان‌مقدم با طرح این سؤال که چگونه مودت و رحمت را در زندگی حفظ کنیم؟ بیان کرد: یک اکسیر وجود دارد که به حفظ این مودت و رحمت کمک می‌کند و آن این است که در زندگی میل همسرم را به میل خودم ترجیح بدهم. تصور کنید هر دو همسر به این اکسیر عمل کنند چه‌قدر محبت ایجاد می‌شود. هر دو دوست دارند خواسته طرف مقابل را برآورده کنند. با خودمان فکر نکنیم که اگر چنین کنیم همسر (زن یا مرد) زیاده‌روی می‌کند، بلکه با این کار، مودت و رحمت بیشتر و زندگی‌تان شیرین می‌شود. متأسفانه در زندگی‌های خانوادگی دقیقاً برعکس است. زن و مرد هر کدام اصرار دارند خواسته‌های خودشان برآورده شود. طبیعی است که تعارض به وجود می‌آید.

نگاه قرآنی به زن و مرد

وی ادامه داد: نگاه ما به زن و مرد باید قرآنی باشد؛ یعنی بگوییم هر دو انسان هستند، هر دو مخلوق الهی هستند. هر دو کرامت انسانی دارند. در این صورت می‌توان خانواده‌ را نجات داد؛ در غیر این صورت با قدرت‌مداری و زور و تحکم نتیجه مؤثری نمی‌‌بینیم. بنابراین مودت و رحمت عصاره اصلی زندگی همسران است.

اخوان‌مقدم در ادامه به بیان نمونه این مودت و رحمت در زندگی مشترک امام حسین(ع) و حضرت رباب(س) پرداخت و افزود: ایشان شخصیت بسیار والایی داشتند. برخی به ایشان لقب زینب ثانی داده‌اند. این بانو معرفت و محبت بسیاری نسبت به امام زمان خود یعنی حضرت سیدالشهدا(ع) داشتند. نشانه‌های معرفت حضرت رباب نسبت به امام، شعرها و مرثیه‌هایی است که در وصف امام حسین(ع) و عزای ایشان سرودند. حضرت رباب(س) این معرفت را از پدرش امرؤالقیس بن عدی به ارث برد.

وی تصریح کرد: این محبت و مودت برای همگان آشکار بود و در تاریخ ثبت شده است به طوری که ابن جوزی سنی در کتاب خود می‌نویسد «کان‌الحسین(ع) یحبه حباً شدیداً» و ابن‌کثیر نیز می‌نویسد «حسین(ع) آنقدر رباب را دوست داشت که درباره او شعر می‌گفت». حضرت سکینه(س) و علی‌اصغر(ع) فرزندان این بانو هستند. این محبت‌ها نقل شده، یعنی ابراز شده و دیگران آنها را می‌دانستند. پس ابرازکردن محبت در خانواده بسیار امر پسندیده‌ای است و در استحکام بنیان زندگی بسیار مؤثر است.

اخوان‌مقدم در پایان اظهار کرد: محبت حضرت رباب هم به امام زبانزد خاص و عام بود. ایشان بیش از یکسال بعد از واقعه عاشورا زندگی کردند و در این یکسال نقل شده است که زیر سایه نرفتند و می‌فرمودند: چگونه زیر سایه بروم در حالیکه دیدم جسم امام و همسرم بدون سایه زیر آفتاب بود؟ در این یکسال مرثیه می‌خواندند و زن‌ها گریه می‌کردند. این دلبستگی به امام در ذره ذره وجودشان جاری بود. اوج صبوری ایشان را همه دیدند. در عین این محبت شدید هیچ‌کس جزع و فزع و ناشکری از ایشان گزارش نمی‌کند. این قضایای تاریخی باید معرفت ما را افزایش دهد و در رفتار ما با دیگران اثر بگذارد.