تلاش برای لغو تحریم‌ها در دوره کرونا ضروری بود / روابط بین‌الملل در پساکرونا بدون سلطه و زورگویی نیست

سیدجلال ساداتیان، کاردار اسبق ایران در انگلیس و دیپلمات باسابقه کشورمان، در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا، درباره تأثیرات فراگیری جهانی ویروس کرونا بر روابط بین‌الملل و امکان ایجاد نظم جدید جهانی مبتنی بر اخلاق و عدالت گفت: واقعیت این است که ویروس کرونا تأثیراتی بر همه ابعاد زندگی بشر داشته و بسیاری از شخصیت‌های برجسته در حوزه‌های مختلف از جمله فلاسفه، جامعه‌شناسان، روانشناسان ‌و اقتصاددانان در کنار پزشکان درباره این ویروس و تأثیرات آن سخن گفته‌اند.

بیشتر بخوانید:

• تجربه کرونا اثبات تداوم روند قدرت‌محور در روابط بین‌الملل است

• چرا کرونا تأثیری بر حاکمیت اخلاق در روابط بین‌الملل ندارد / فرصت مقابله با اسلام‌هراسی در پساکرونا

وی افزود: کرونا بیماری واگیرداری است که در جهان شیوع پیدا کرده و بر زندگی امروزی بشر علی‌رغم پیشرفت‌های علمی و تکنولوژیک، تأثیر عمیقی گذاشته است. شیوع و فراگیری جهانی این ویروس، که بیش از 200 کشور جهان را درگیر خود کرده، تبعات اقتصادی برای همه جوامع داشته و باعث شده روش‌های مختلفی در مواجهه با این ویروس به کار گرفته شود که شاخص‌ترین آن دو روش است؛ قرنطینه کامل، جلوگیری از رفت و آمد و پرداخت هزینه زندگی مردم توسط دولت برای جلوگیری از شیوع که به طور مشخص این روش در چین اجرا شد و در نهایت دولت چین اعلام کرد که موفق به کنترل و مهار این ویروس شده است.

دو شیوه جهانی مواجهه با کرونا

ساداتیان اظهار کرد: این اتفاق چین را در معرض اتهامات سنگینی از سوی غربی‌ها قرار داد و مطرح شد که چین این ویروس را به طور آزمایشگاهی از آمریکا خریداری کرده و با شیوع آن و نشان دادن خود به مثابه یک قربانی و بعد هم کنترل و مهار آن، قیمت سهام و سرمایه‌گذاری‌های انجام گرفته در چین را به شدت کاهش داده و با ذخایر ارزی فراوانی که دارد همه آن‌ها را خریده که البته چین این کار را هم کرد و سهام بسیاری از شرکت‌های بزرگ دنیا را خریداری کرد و آن را برای جهش از اقتصاد دوم دنیا به اقتصاد اول نیاز داشته است. حال اینکه چنین اتهامی و دلایل ذکر شده قابل قبول است یا نیست نیازمند زمان و شواهد بیشتری است تا اثبات شود. 

کاردار پیشین کشورمان در انگلیس بیان کرد: روش دوم مواجهه این بود که برخی کشورها بنا به دلایلی دیر وارد فاز مقابله شدند تا این ویروس کل کشور را فراگرفت و کشورمان و بسیاری دیگر از کشورها دچار این وضعیت شدند. در ادامه برخی از این کشورها روش چینی‌ها را در دستور کار قرار دادند و به سمت قرنطینه کامل و اعمال مقررات سخت‌گیرانه حرکت کردند. اما ایران به دلیل تحریم‌ها، وضعیت اقتصادی نامطلوب و توان ناکافی دولت برای پرداخت هزینه‌های مردم در دوران قرنطینه به تنهایی و کمک‌های اقتصادی نه چندان مطلوب نهادهای اقتصادی قدرتمند غیر دولتی مانند بنیاد مستضعفان و آستان قدس و امثال این نهادها، شرایط را از هفته گذشته به سمت عادی‌سازی همراه با رعایت پروتکل‌ها و تحت کنترل و نظارت برده است که از روز گذشته نیز در تهران اجرایی شده است.

این کارشناس مسائل بین‌المللی ابراز کرد: هر چند این روش با انتقادات زیادی در کشور مواجه شده و نگرانی‌های زیادی از موج دوم شیوع این ویروس با اتخاذ این راهبرد وجود دارد.

پیش‌بینی تأثیر کرونا بر آینده روابط بین‌الملل زود است

وی یادآور شد: حال در چنین وضعیتی پیش‌بینی اینکه گفته شود جهان در دوره پساکرونا متحول می‌شود و زورگویی و سلطه‌‌گری کاهش پیدا می‌کند، بسیار بعید به نظر می‌رسد. در واقع این ایده‌ها فعلاً در حد نظر است و باید با گذشت زمان بررسی شود و در کوتاه‌مدت نمی‌توان به صحت و سقم آن پی برد.

سادتیان اضافه کرد: قطعاً اثرات اقتصادی آن در سطح داخل کشورها و در عرصه بین‌المللی بسیار زیاد و عمیق است، زیرا بسیاری از فعالیت‌های اقتصادی کاهش یافته و میزان مصرف در سطح جهانی کم شده و قیمت نفت کاهش یافته و به حدود 20 دلار رسیده و این وضعیت در سطح جهانی در چند دهه گذشته بی‌سابقه بوده است.

وظیفه دستگاه دیپلماسی تلاش برای لغو تحریم‌هاست

ساداتیان درباره اقدامات ایران در دوره شیوع کرونا برای لغو تحریم‌های آمریکا و برخی انتقادات از این تلاش‌ها که آنها را ارسال پیام مثبت به آمریکا در خصوص مؤثربودن تحریم‌ها بیان کردند، گفت: ما در آموزه‌های دینی خود داریم که «لیس للانسان الا ما سعی». حاکمیت، دولت و مسئولان دستگاه دیپلماسی باید در حد توان و امکانات خود همه تلاش خود را برای لغو تحریم‌ها انجام می‌دادند و باید درخواست وام از صندوق بین‌المللی پول می‌کردیم و نشان می‌دادیم که آمریکا یک دولت زورگو است که قلدرمآبانه رفتار می‌کند و در دوران بحران کرونا نیز حتی حاضر به لغو تحریم‌ اقلام بهداشتی و درمانی نیست و حتی همه دیدیم در این وضعیت آقای ترامپ کمک‌های آمریکا به سازمان بهداشت جهانی قطع کرد.

بیشتر بخوانید: 

• آمریکا به‌ دنبال تداوم فشار حداکثری بر ایران است

• اثر مهم سیاسی ـ تبلیغاتی افشای ماهیت واقعی تحریم‌ها

وی اظهار کرد: حال اینکه این تلاش‌ها چه میزان اثرگذار است و چقدر می‌تواند به تغییر رفتار ترامپ منجر شود بحث دیگری است. اما ایران باید تلاش خود را انجام می‌داد و به آمریکا اجازه نمی‌داد به اهداف تبلیغاتی خود دست پیدا کند.

این دیپلمات باسابقه کشورمان ابراز کرد: وزیر امور خارجه کشورمان نیز فرد توانمندی است، چون هم زبان انگلیسی‌اش خوب است و هم روابط بین‌الملل را می‌داند و هم از دیپلماسی عمومی به خوبی بهره می‌گیرد و هر جا که امکان داشته با حضور خود در محافل و مجامع مهم جهانی نظرات و سخنان مؤثر خود را بیان کرده و نشانه آن هم محدودیت‌هایی است که آمریکایی‌ها برای آقای ظریف اعمال کردند.

ساداتیان تأکید کرد: اساساً وظیفه دستگاه دیپلماسی این است که از وضعیت موجود با ابزارهایی که دارد در جهت بهره‌برداری حداکثری برای منافع ملی استفاده کند و در مسیر لغو تحریم‌ها تلاش‌های فزاینده‌ای انجام دهد و از این جهت وزارت امور خارجه و شخص وزیر بسیار فعالانه عمل کردند.

وی اظهار کرد: در اثر این تلاش‌ها و برخی اتفاقات دیگر، امروز چهره ترامپ  در نزد جهانیان فروکاسته شده و اگر قبلاً اروپایی‌ها در مقابل قلدرمآبی‌های او کمتر حرفی می‌زدند اما الان این‌گونه نیست و حتی در داخل آمریکا اعتراضات به اقدامات او شدیدتر شده و حتی به درون حزب جمهوری‌خواه نیز کشیده شده است و بسیاری از شخصیت‌ها و روشنفکران آمریکا در این مدت به ترامپ نقدهای گسترده‌ای انجام داده‌اند. در واقع بخشی از این اتفاقات ناشی از آثار اقدامات ایران در راستای افشای چهره واقعی ترامپ و آمریکا بوده است.

گفت‌وگو از مهدی مخبری