نعمت‌های الهی مسئولیت‌آور هستند
گروه معارف- استفاده از نعمت‌ها برای انسان حلال است، ولی شخص مؤمن در برابر استفاده از نعمت‌ها به شکر نعمت می‌پردازد و اگر از نعمت‌های مادی استفاده می‌کند، هدفش آن است که قوت گرفته، بتواند خداوند را عبادت کند، نه اینکه به فساد بپردازد.
به گزارش ایکنا از اصفهان، در آیه 60 سوره بقره آمده است:«وَ إِذِ اسْتَسْقي مُوسي لِقَوْمِهِ فَقُلْنَا اضْرِبْ بِعَصاکَ الْحَجَرَ فَانْفَجَرَتْ مِنْهُ اثْنَتا عَشْرَةَ عَيْناً قَدْ عَلِمَ کُلُّ أُناسٍ مَشْرَبَهُمْ کُلُوا وَ اشْرَبُوا مِنْ رِزْقِ اللَّهِ وَ لا تَعْثَوْا فِي الْأَرْضِ مُفْسِدينَ؛ و {به خاطر بیاور} زمانی را که موسی برای قوم خویش طلب آب کرد، به او دستور دادیم عصای خود را بر سنگ مخصوص بزن، ناگاه دوازده چشمه آب از آن جوشید، به طوری که هر یک {از طوایف دوازده‌گانه بنی‌اسرائیل} چشمه مخصوص خود را می‌شناخت {و گفتیم} از روزی‌های الهی بخورید و بیاشامید و در زمین فساد نکنید و فساد را گسترش ندهید».
در آیات قرآن 42 مرتبه واژه «کلوا» آمده که نشان می‌دهد استفاده نکردن از نعمت‌های الهی مردود است. در بعضی آیات نیز شرایطی را برای خوردن بیان نموده، می‌فرماید:«... کُلُوا مِمَّا فِي الْأَرْضِ حَلالاً طَيِّباً...؛ از آنچه در زمین حلال و پاکیزه است بخورید»(سوره بقره، آیه 168). در بعضی از آیات نیز به وظیفه سنگین انسان در مقابل نعمت‌ها اشاره شده که آیه فوق یکی از این آیات است.
بعد از بیان اینکه خداوند با معجزه، نعمت را بر بنی‌اسرائیل کامل کرده، یک قانون کلی را برای بشر بیان می‌کند:«... کُلُوا وَ اشْرَبُوا مِنْ رِزْقِ اللَّهِ وَ لا تَعْثَوْا فِي الْأَرْضِ مُفْسِدينَ». این فرمان الهی برای همه انسان‌ها و برای همیشه است. در این آیه شریفه، خداوند به حلّیت استفاده از نعمت‌ها اشاره می‌کند؛ ولی در مقابل، مسئولیت آن را برای انسان بیان می‌کند. شخص مؤمن در برابر استفاده از نعمت‌ها، به شکر نعمت می‌پردازد؛ از اعضا و جوارح خود در مسیری که خداوند اجازه داده است، استفاده می‌کند؛ به جایی قدم می‌گذارد که خداوند راضی است؛ به جایی می‌نگرد و به صدایی گوش می‌دهد که خداوند اجازه داده است. اگر از نعمت‌های مادی استفاده می‌کند، هدفش آن است که قوت گرفته، بتواند خداوند را عبادت کند، نه اینکه به فساد بپردازد. خداوند در این آیه به مسئولیت سنگین انسان در برابر نعمت‌ها اشاره می‌کند.
بسیاری از انسان‌ها وقتی شکم‌هایشان سیر و نیازهایشان برطرف می‌شود، خدا را فراموش و در زمین فساد می‌کنند؛ از این رو خداوند می‌فرماید:«... لا تَعْثَوْا». جمله «لا تَعْثَوْا» همان معنای افساد را می‌رساند، ولی با تاکید و شدت بیشتر. البته این احتمال نیز وجود دارد که مجموع جمله «... لا تَعْثَوْا فِي الْأَرْضِ مُفْسِدينَ» به این حقیقت اشاره داشته باشد که فساد از نقطه کوچکی شروع می‌شود و گسترش و شدت می‌یابد. به تعبیر دیگر، «مفسدین» به آغاز برنامه‌های فسادانگیز اشاره دارد و «تعثوا» به ادامه و گسترش آن.
پیام‌ها:
کسی که رهبری جامعه را بر عهده دارد، باید علاوه بر تلاش برای گسترش معنویت در جامعه، به فکر معاش مردم نیز باشد؛ همان‌گونه که پیامبران نیز در فکر تأمین نیازهای مادی مردم بودند.
قوانین طبیعت محکوم اراده خداوند است. او هم سبب‌ساز است و هم سبب‌سوز. آتشی که همیشه می‌سوزاند، به اراده خداوند برای حضرت ابراهیم(ع) باغ می‌شود. اینجا نیز یک عصا در دست یک نفر، یک بار آب را می‌خشکاند و بار دیگر، آب را جاری می‌سازد.
توزیع منظم و عادلانه و حساب شده، مایه امنیت و صفا است و مانع پیدا شدن اختلاف.
خوردن و آشامیدن ممنوع نیست، ولی بهره‌گیری از نعمت‌های الهی نباید زمینه‌ساز فساد شود.
منبع: تفسیر همراه با تلاوت نور(1)؛ گروه تخصصی تفسیر قرآن، ستاد عالی هماهنگی و نظارت بر کانون‌های فرهنگی هنری مساجد کشور.
انتهای پیام
