جامعه عصر ظهور؛ الگوی حرکت به سمت تعالی اجتماعی

حجت‌الاسلام مهدی یوسفیان، معاون پژوهشی مرکز تخصصی مهدویت در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) در خصوص سیمای جامعه پس از ظهور و اهمیت پرداختن به ویژگی‌های آن جامعه گفت: از مؤلفه‌های عصر ظهور که در روایات به آنها اشاره شده، به یک نتایجی می‌رسیم که می‌تواند تصویر شفاف‌تری از عصر ظهور برایمان ترسیم کند؛ یعنی وقتی حاکمیت، الهی شد و قانون حق پیاده شد و امنیت فراگیر شد و مردم در مسیر عبودیت و بندگی قرار گرفتند، طبیعتا فقر ریشه‌کن می‌شود، این خشونت‌هایی که الآن هست از بین می‌رود، بسیاری از بیماری‌ها که به دلیل رفتار ناصواب و حرکت‌های غلط انسانی به وجود آمده از بین می‌رود و در مجموع، این مشکلات زدوده خواهد شد؛ یعنی از نتایج طبیعی این مؤلفه‌ها، رفتار صحیح و یک زندگی توأم با آرامش و آسایش خواهد بود.

پژوهشگر مهدویت در خصوص اهمیت توجه به ویژگی‌های جامعه پس از ظهور تصریح کرد: اینکه چرا باید به این مسئله پرداخت، خیلی روشن است. طرح انسان‌ها برای مدیریت جامعه به این صورت است که سعی می‌کنند الگو بگیرند. به خاطر این که انسان‌ها از نظر علم و دانش، محدودیت دارند و از طرفی نمی‌توانند درست سبک، سنگین بکنند، عموما در فضای کلی زندگی‌شان به دنبال الگو می‌روند.

وی اضافه کرد: حالا الگوهای الهی در قرآن آمده است: «لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِيهِمْ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ (سوره 60 آیه 6). برای شما یک الگوی نیکویی هست. در اینجا انسان می‌تواند به عنوان یک الگوی فردی به منش و روش، برخوردهای محلی و خویشاوندی پیامبر اکرم(ص) بنگرد. آن فضای عبودیت و بندگی پیامبر(ص) می‌تواند برای انسان یک الگو باشد، ولی ما انسان‌ها اجتماعی زندگی می‌کنیم و نیاز به الگوی اجتماعی هم داریم. 

یوسفیان عنوان کرد: خیلی روشن است که اگر ما بتوانیم یک جامعه مطلوبی را پیش چشممان ترسیم بکنیم و از آن جامعه مطلوب بتوانیم الگوبرداری بکنیم، بسیاری از زوایای پنهان جامعه خودمان را می‌توانیم برای خودمان روشن بکنیم و برنامه‌ریزی درستی داشته باشیم. ما وقتی بدانیم در یک جامعه مطلوب که الگو هست، فضای سیاسی و مدیریتی از چه ویژگی‌هایی برخوردار است و چه کسانی باید در فضای حاکمیت قرار بگیرند، می‌توانیم در زندگی اجتماعی فعلی خودمان به همین سمت حرکت کنیم؛ یعنی کسانی در فضای مدیریت قرار بگیرند که انسان‌های وارسته باشند؛ انسان‌هایی که در مسیر خداوند تبارک و تعالی حرکت می‌کنند و ایمان و عمل صالح، حقیقت زندگیشان را تشکیل می‌دهد. 

وی ادامه داد: ما وقتی بدانیم در فضای جامعه مطلوب، عدالت یک اصل است، سعی می‌کنیم در همین جامعه نیز عدالت را در حد توان پیاده بکنیم که در این صورت جلوی بسیاری از ناهنجاری‌ها گرفته می‌شود، حدود و حقوق افراد رعایت می‌شود. پس زندگی مطلوب در این زمان ما بسیار متأثر از جامعه مهدوی است، بنابراین اگر ما یک زندگی مطلوب بخواهیم نیاز به این داریم که جامعه مطلوب را بشناسیم و آن را در زندگی خودمان پیاده کنیم.

معاون پژوهشی مرکز تخصصی مهدویت افزود: یک نکته دیگری هم گاهی اوقات گفته می‌شود و آن بحث روایات است. در خصوص اینکه این روایات که بیانگر ویژگی‌های جامعه پس از ظهور است، چقدر قابل قبول است، باید گفت که گاهی ما یکبار می‌خواهیم یکسری جزئیات را مورد بررسی قرار دهیم که ممکن است عقل انسان در رابطه با آن به فکر فرو رود. مثلا گاهی یک تک روایتی وجود دارد که باید ببینیم از حیث سند و محتوا چگونه است و آیا می‌شود به آن توجه کرد یا نه. اما گاهی شما می‌رسید به یکسری مؤلفه‌هایی که قرآن کریم که کلام خداست به صورت شفاف به این مؤلفه‌ها اشاره کرده است. بعد که به روایات مراجعه می‌کنید می‌بینید حجم وسیعی از روایات، به این نکته اشاره کرده‌اند. 

وی افزود: یعنی دیگر انسان نمی‌تواند احتمال بدهد که این روایتش ضعیف باشد، یا نامعتبر باشد. بعد می‌بینیم این مولفه‌ها همان چیزی است که عقل، فطرت و خواست درونی انسان هم همان را می‌خواهد. دیگر اینجا نمی‌آیند بگویند آیا عدالت، روایاتش درست است یا نه. اگر روایتی هم در این رابطه وجود نداشته باشد، آن چیزی است که قرآن کریم مکرر به آن اشاره کرده است؛ عدالت آن چیزی است که عقل انسان به آن حکم می‌کند که اگر عدالت نباشد جامعه از هم می‌پاشد؛ یعنی خواست درونی انسان است.

یوسفیان در پایان گفت: لذا در فضای بررسی اسناد و دلایل روایی و محتوای روایات، ما زمانی به سراغ بررسی سند می‌رویم که آن روایت، تک روایت باشد یا با سایر آموزه‌های دینی هم‌خوانی نداشته باشد یا عقل و فطرت انسان با آن جمع نشود. در اینصورت می‌گوییم که این روایت درست است یا غلط است تا بخواهیم پیرامون محتوایش اظهار نظر بکنیم. خلاصه صحبت این که از منظر قرآن، از منظر عقل و از منظر دل و خواست درونی انسان، یکسری مؤلفه‌های عمده‌ای برای دوران ظهور است که در آنها بحث اجرایی شدن قانون جامع، امنیت و عدالت، حاکمیت شایسته و عبودیت و بندگی در جامعه انسانی است. این مولفه‌های جامعه دوران ظهور است و پرداختن به این مولفه‌ها باعث می‌شود که ما بتوانیم برای جامعه زندگی الآن خودمان الگوبرداری بکنیم.