ملاک‌های قرآنی درک رمضان چیست؟/ رمضان؛ فرصتی برگشت‌ناپذیر
گروه اندیشه: عضو هیئت علمی جامعةالمصطفی(ص) العالمیه معتقد است که دو ملاک «تفاوت نگاه نسبت به گناه» و «یافتن حس فرقان» از ملاک‌های درک ماه مبارک رمضان هستند.
حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی رستم‌نژاد، عضو هیئت علمی جامعةالمصطفی(ص) العالمیه در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، در پاسخ به پرسشی درباره ملاک‌های ارزیابی موفقیت در ماه رمضان، گفت: هدف از ماه رمضان، روزه، دعا، درک سحر، شب قدر و همه مناسک انجام شده در این ماه، هدایت انسان و رسیدن انسان به تقوا بوده است. هم قرآن و هم روزه برای هدایت انسان آمده است و شب قدر در این ماه مبارک، شب نزول قرآن است.
ملاک‌های ارزیابی ماه رمضان
وی ادامه داد: اگر می‌خواهیم ارزیابی کنیم که آیا ما در این ماه به این اهداف رسیده‌ایم یا نه، باید نگاه کنیم که اگر گناهی قبل از ماه رمضان داشته‌ایم، پس از این ماه از آن بدمان می‌آید یا نه، اگر نسبت به نگاهمان به گناه‌هایمان تغییری بود در این صورت ما به هدف رسیده‌ایم.
رستم‌نژاد افزود: باید فرد به واکاوی و مطالعه درون خود بپردازد. اگر در معرض آلوده شدن به گناه قرار بگیرد آیا حالت همان حال قبل از ماه رمضان است و یا متفاوت شده است، فرد به میزان این تفاوت، رمضان را درک کرده و به اهداف ماه مبارک رمضان رسیده است.
وی تصریح کرد: تاکید می‌کنم بر ویژگی قرآن، قرآن فارق بین حق و باطل و فرقان است و به انسان بینشی می‌دهد تا بتواند راه درست را از راه نادرست تشخیص دهد. از این رو یکی دیگر از ملاک‌های موفقیت در ماه رمضان باید توجه به این ویژگی قرآن باشد.
رستم‌نژاد با بیان این که قرآن محک است، گفت: فرد پس از ماه رمضان باید ببیند آیا فارق بودن برایش اتفاق افتاده است و آیا انسان واقعا بین زشتی و زیبایی فرق می‌گذارد و یا فرق نمی‌گذارد؟ اگر همان حالت ورودی به ماه رمضان را داشته باشد قطعا چیزی گیرش نیامده است.
وی افزود: بنابراین این دو ملاک وجود دارد، اول اینکه اگر در مقابل گناه قرار بگیرد، آیا همان حالت قبل ماه رمضان را دارد و یا نه و دو اینکه آیا در درون خود نورانیتی را حس می‌کند که حق را از ناحق تشخیص بدهد و یا نه. این دو ملاک برای سنجش اعمال خود در ماه رمضان کافی خواهد بود. برای اینکه ببینیم آیا از این ماه بهره‌ای داشته‌ایم باید از این ملاک‌ها استفاده کنیم.
فرصت ماه رمضان تکرار نمی‌شود
رستم نژاد در پاسخ به این که اگر فردی فرصت این ماه را برای رسیدن به این دستاورد‌ها از دست داد می‌تواند در زمان دیگری از سال به آن برسد گفت: در کل سال راه توبه و مغفرت همیشه باز است، اما این به این معنا نیست که فرد بتواند فرصت ماه رمضان را در دیگر ایام سال کسب کند.
وی ادامه داد: راه انابه و توبه و هیچ وقت بسته نیست اما فرصتی چون ماه رمضان هم در بقیه سال نیست و این فرصت را خود خدا جلوی بشر گذاشته است. این طور نیست که در غیر ماه رمضان شبی مانند قدر داشته باشید که عمل در آن بیش از هزار ماه برکت داشته باشد.
رستم‌نژاد افزود: ماه رمضان با آن برکت، خیر و ویژگی‌ها و عنایت ربانی و رحمانی که دارد از ماه‌های دیگر متمایز می‌شود. نتیجه این می‌شود که ما نباید ناامید باشیم، اما باید از ماه رمضان استفاده کنی. در روایات هم داریم که کسانی که در ماه رمضان بخشیده نشوند در غیر ماه رمضان بخشیده نمی‌شوند، البته عرفه نیز می‌تواند زمانی برای بخشش باشد.
وی تصریح کرد: البته مطرح شده است که در عرفه نیز می‌توان بخشوده شد ولی آن نیز دو ماه و ده روز پس از ماه رمضان است. اما عرفه و عرفاتی باید باشد که مقداری خسارتی که انسان با از دست دادن رمضان دیده است را جبران بکند.
رستم‌نژاد در پایان گفت: بنابراین این انتظار که در وقت‌های دیگر باز فرصتی مانند ماه رمضان در سال وجود داشته باشد، درست نیست مگر این که عرفه باشد و یا در شرایطی استثنائی انسانی مانند حر تحول یابد. از این رو فرصت ماه رمضان بازگشت پذیر نیست.
