استقبال از ابزارهای تأمین مالی اسلامی در بازار بورس در مرحله گذار است

حجت‌الاسلام والمسلمین حسن نظری، رئیس پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و عضو کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، با اشاره به 9 ساله شدن قانون اوراق بهادار، به ارزیابی وضعیت ابزارهای تأمین مالی اسلامی در این مدت پرداخت و اظهار کرد: برخی از اوراق بهاداری که سازمان بورس مطرح کرده است موضوعات اسلامی آن قبلا انجام می‌شود و با در نظر گرفتن جنبه‌های اسلامی، آنها را طراحی می‌کنند؛ مثلا اوراق اجاره و استصناع را در این مدت تأسیس کرده‌اند و این اوراق از جنبه‌های اسلامی و فنی مطالعه شده و سپس وارد مراودات مالی می‌شوند.

بازار بورس نیازمند سازماندهی مجدد است

وی ادامه داد: البته این بدان معنا نیست که تمام این اوراق بهادار در بازار بورس دارای هیچ ابهامی نباشند، بلکه واقعیت این است که در برخی از این اوراق، مخصوصا در کاربرد آنها ابهام وجود دارد اما سعی این سازمان بر این است که اوراق جدیدی همانند استصناع، اجاره، اجاره به شرط تملیک و... که در سال‌های  اخیر وارد بازار سرمایه شده‌اند را در بعد از مطالعات لازم وارد مراودات مالی کند.

نظری اظهار کرد: در کل، سازمان بورس ما به‌روز نیست، در حالیکه باید این بازار سرمایه بتواند به اندازه نظام بانکی سهم خود را داشته باشد و نوعی رقابت بین بورس و بانک شکل بگیرد که سرمایه‌گذار بتواند بانک یا بورس را برای سرمایه‌گذاری انتخاب کند اما این حالت انتخاب هنوز برای تقاضا‌کننده سرمایه شکل نگرفته است و در یک  جمله باید گفت که بازار سرمایه ما نیازمند یک سازماندهی مجدد است که بتواند وضعیت عرضه و تقاضای سرمایه را به صورت حساب‌شده مدیریت کند.

ضرورت آشنایی بیشتر مردم با نحوه معاملات در بازار سرمایه

وی در پاسخ به این پرسش که ابزارهای تأمین مالی اسلامی تا چه اندازه در بازار بورس مورد استقبال قرار می‌گیرند؟ اظهار کرد: این امر نیازمند فعالیت فرهنگی است که مردم با مکانیزم معاملات این ابزارهای اسلامی آشنا شوند؛ مثلا در بازار بورس، سهام ایران‌خودرو یا پتروشیمی را می‌خرند، چون توجیه شده‌اند که چه سودی برای آنها دارد؟ مسئولان بازار بورس و تلویزیون باید این را آموزش دهد و مردم  را با وضعیت آشنا کند که مردم هنگامی‌که به دنبال پس‌انداز هستند بدانند کجا برای سرمایه‌گذاری مناسب‌تر است؟ 

رئیس پژوهشگاه حوزه و دانشگاه ادامه داد: در کل، بازار سرمایه ما برای اینکه وجوه مردم را از حالت پراکندگی خارج سازد نیازمند مدیریتی تازه است تا راه درآمدی برای پس‌اندازکنندگان خُرد باشد که هم مطمئن باشند سرمایه آنها هدر نخواهد رفت و هم مطمئن شوند یک سود شرعی نصیب آنان خواهد شد و به زندگی آنان هم کمک خواهد کرد.

نظری افزود: ما در مورد استقبال از ابزارهای تأمین مالی اسلامی، در حالت گذار و تمرین هستیم و به طور میانگین راهی طولانی در پیش داریم اما باید کارهایی که لازم است انجام شود را شروع کنیم. اگر می‌خواهیم بازار سرمایه ما بازاری باشد که موضوع بیکاری، تورم و.... توسط آن حل شود باید به بازار سرمایه سامان دهیم و این وجوه خُردی که مردم به بانک می‌سپارند اما چیزی به آنها تحویل داده نمی‌شود و ناامید می‌شوند، در نتیجه به مصرف دامن می‌زنند توسط این بازار مورد سازماندهی قرار گیرد.

عضو کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار در پاسخ به این پرسش که آیا مسئولان سازمان بورس به توسعه ابزارهای تأمین مالی اسلامی عنایت دارند؟ اظهار کرد: بله. آنها این مشکلات و اینکه بازار سرمایه نیازمند سازماندهی است و اینکه مردم باید آگاه شوند و مدیریت لازم صورت گیرد را درک می‌کنند و در بخش ابزارهای جدیدی هم که وارد بازار سرمایه می‌شود، همه سعی‌شان بر این است که این اوراق جدید مشکل شرعی نداشته باشد.