مردم‌سالاری دینی و وفاق ملی زمینه‌ساز تحقق احکام اسلامی است

به گزارش ایکنا از قم، حجت‌الاسلام والمسلمین محسن مهاجرنیا، استاد حوزه و دانشگاه در پانزدهمین جلسه از سیزدهمین دوره سلسله کرسی‌های آزاداندیشی با موضوع «وفاق ملی؛ پیشران گام دوم انقلاب اسلامی» به همت مجمع هماهنگی پیروان امام و رهبری استان قم و اندیشکده مطالعات انقلاب اسلامی طلوع مهر، امروز ششم اردیبهشت‌ماه در دانشگاه طلوع مهر قم به‌صورت حضوری و مجازی برگزار شد، گفت: اسلام دینی است که در آن، هم فرد مهم است، هم جامعه. دین آمده است انسان‌ها را هدایت کند، ولی در عین حال افراد هویت جمعی دارند و در جامعه معنا پیدا می‌کنند؛ بنابراین اسلام با یک نگاه نظام‌مند، فرد و جامعه را در کنار هم می‌بیند.

وی افزود: اسلام فقط مجموعه‌ای از توصیه‌های عبادی فردی نیست، بلکه بسیاری از احکام دینی نظیر عدالت، جهاد، حدود، تعزیرات، روابط بین‌الملل، محیط‌زیست، اقتصاد و حتی احکام اخلاقی نیز دارای وجوه اجتماعی هستند.

استاد فلسفه سیاسی حوزه و دانشگاه با اشاره به گستردگی احکام اجتماعی در فقه اسلامی بیان کرد: اسلام برای جامعه انسانی در همه ابعاد ساختار وضع کرده است. حتی عبادات فردی نظیر نماز و روزه در ساحت عمومی نیز تجلی دارند. در قرآن کریم بار‌ها سخن از قریه، مدینه، قوم، ناس و اُمة آمده که نشان‌دهنده رویکرد اجتماعی دین است. مثلاً در یکی از آیات قرآن می‌فرماید: «وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرَى آمَنُوا وَاتَّقَوْا لَفَتَحْنَا عَلَيْهِمْ بَرَكَاتٍ مِنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ؛ و اگر اهل شهرها و آبادی‌ها ایمان می‌آوردند و پرهیزکاری پیشه می کردند، یقیناً [درهایِ] برکاتی از آسمان و زمین را بر آنان می‌گشودیم.» یعنی خداوند وقتی برکت می‌دهد که اهل قریه ایمان بیاورند، نه فقط افراد. پس نگاه، نگاهی اجتماعی است.

رئیس اندیشکده مطالعات انقلاب اسلامی طلوع مهر با اشاره به پیوند عمیق میان ساختار اجتماعی اسلام و ضرورت وفاق ملی گفت: اگر اجرای احکام اسلامی مستلزم تشکیل حکومت باشد، در این صورت مردم‌سالاری دینی و وفاق ملی به ضرورتی اجتناب‌ناپذیر برای تحقق این احکام و استقرار نظام اسلامی بدل می‌شود.

احکام اسلام در سایه یک دولت اسلامی مقتدر قابل پیاده‌سازی است

مهاجرنیا بیان کرد: اسلام، عدالت را که هدف نهایی بعثت انبیا(ع) معرفی می‌کند، مفهومی صرفاً فردی نمی‌داند، بلکه آن را تنظیم‌کننده روابط اجتماعی می‌داند. عدالت یعنی قرار گرفتن هر چیز در جای خود، که تنها در بستر اجتماع امکان‌پذیر است.

وی با اشاره به اهمیت تأمین امنیت اجتماعی گفت: در شرایط تهدید و جنگ، اسلام دستوراتی برای شناسایی دشمن، مقابله با جاسوسی، دفاع از مرزها، و حتی تحریم اقتصادی دارد. بسیاری از این احکام تنها در سایه یک دولت اسلامی مقتدر قابل پیاده‌سازی هستند.

مهاجرنیا با استناد به دیدگاه‌های امام خمینی(ره) به نقش حکومت در اجرای اسلام پرداخت و اظهار کرد: براساس نظریه ولایت فقیه و نگاه حکومتی امام خمینی(ره)، اسلام بدون قدرت سیاسی، ناقص و ناتمام می‌ماند. احکامی، چون جهاد ابتدایی، قصاص، اجرای حدود و تعزیرات، زکات، خمس، احکام مالیاتی و بسیاری از احکام اقتصادی و اجتماعی تنها در چارچوب حاکمیت قابل اجرا هستند.

وی افزود: مردم‌سالاری دینی یعنی حکومتی که مردم در آن نقش دارند و مشروعیت آن از مردم است. اگر مردم با دولت هماهنگ نباشند، کار‌ها به انجام نمی‌رسد؛ پس باید روی مردم‌سالاری دینی و وفاق ملی تأکید کرد.

استاد حوزه و دانشگاه ادامه داد: امروزه دشمن با بهره‌گیری از شبکه‌های رسانه‌ای، فضای مجازی، و عملیات روانی سعی دارد بنیان‌های اجتماعی امت اسلامی را سست کند؛ در چنین شرایطی وفاق ملی، اتحاد مردم و تبعیت از رهبری دینی اهمیتی دوچندان می‌یابد.

دوام حکومت اسلامی بستگی به وفاق ملی دارد

مهاجرنیا اظهار کرد: اسلام حکومتی مردمی است. پیامبر گرامی اسلام(ص) در مدینه تنها پس از بیعت مردم و پذیرش اجتماعی، حکومت خود را تشکیل داد. حکومت اسلامی بدون حمایت مردم امکان‌پذیر نیست و دوام آن نیز به وفاق ملی بستگی دارد.

وی افزود: از دیدگاه اسلامی، بیعت مردم، پشتوانه مشروعیت اجتماعی و انسجام ملی است؛ بنابراین مشارکت سیاسی، همبستگی اجتماعی، و التزام به ارزش‌های دینی و ملی، ستون‌های اصلی یک نظام اسلامی‌اند.

این استاد حوزه و دانشگاه بیان کرد: اسلام یک دین اجتماعی است که برای تحقق اهداف خود به نهاد حکومت نیاز دارد. اجرای احکام اجتماعی اسلام، بدون وجود وفاق ملی، حمایت مردمی و هماهنگی میان حاکم و مردم ممکن نیست. وفاق ملی نه تنها عامل تحقق نظام اسلامی بلکه ضامن پایداری آن در برابر تهدیدات بیرونی و داخلی است.

وی یادآور شد: نخبگان، علما، دانشگاهیان، احزاب و جریان‌های سیاسی با کنار گذاشتن اختلافات جزئی، حول محور ارزش‌های مشترک دینی و ملی گردهم آیند تا بتوان در پرتو وفاق ملی، جامعه‌ای براساس احکام الهی و عدالت اجتماعی بنا کرد.