مشارکت فعال در جامعه نیازمند آگاهی‌بخشی است
رئیس اندیشکده مطالعات انقلاب اسلامی طلوع مهر گفت: بخش عظیمی از جامعه در حال حاضر به مرحله‌ای رسیده که مشارکت آنها حالت منفعل دارد و نیازمند آگاهی‌بخشی است که برای فعال‌سازی این افراد و افزایش مشارکت عمومی، اطلاعات و اعتقادات صحیح باید به جامعه تزریق شود.
به گزارش ایکنا از قم، حجت‌الاسلام والمسلمین محسن مهاجرنیا، رئیس اندیشکده مطالعات انقلاب اسلامی طلوع مهر، در چهاردهمین نشست از دوازدهمین دوره کرسی‌های آزاداندیشی با عنوان «نظریه مشارکت در نظام مردم‌سالاری دینی» که به همت مجمع هماهنگی پیروان امام و رهبری استان قم و اندیشکده مطالعات انقلاب اسلامی طلوع مهر صبح امروز، ۲۴ شهریورماه در دانشگاه طلوع مهر قم برگزار شد، به موضوع مشارکت در تعیین سرنوشت اشاره و اظهار کرد: این مقوله بر مبانی مشخصی استوار است که از طریق آگاهی‌بخشی به جامعه منتقل می‌شود. این آگاهی‌بخشی باعث می‌شود مردم نسبت به سرنوشت خود و آینده خود حساس شده و انگیزه پیدا کنند که در تصمیم‌گیری‌های اجتماعی شرکت کنند.
وی در ادامه به بررسی وضعیت پیش از انقلاب پرداخت و بیان کرد: قبل از انقلاب، مردم به دلیل عدم احساس مسئولیت نسبت به آینده، سکوت مطلقی درباره آینده داشتند و هیچ مطالبه‌ای نداشتند. اما با افزایش آگاهی، مطالبات مردم شکل گرفت و زمینه‌های تعامل همگانی فراهم شد. این آگاهی و مطالبات مردم به‌تدریج از دل نظام شاهنشاهی بیرون آمد و قدرت تصمیم‌گیری در ملت شکل گرفت.
مهاجرنیا با اشاره به نقش مشارکت در توانمندسازی مردم، ابراز کرد: مشارکت یکی از اهداف و انگیزه‌های مهم در تعیین سرنوشت است.
مردم با روحیه مقاومت در مقابل شاه ایستادند
وی به نقش مردم در انقلاب اشاره کرد و گفت: مردم با روحیه انقلابی و توانمندی که به‌دست آورده بودند، در مقابل توپ و تانک‌های شاه با دست خالی مقاومت کردند. این توانمندی و روحیه کار جمعی، از طریق مشارکت شکل گرفت و در نهایت به ساختن آینده کمک کرد.
استاد فلسفه سیاسی حوزه و دانشگاه در ادامه به دسته‌بندی انواع مشارکت پرداخت و افزود: مشارکت را می‌توان به دو دسته اصلی تقسیم کرد، مشارکت خودجوش و داوطلبانه و مشارکت غیرداوطلبانه.
وی افزود: در مشارکت خودجوش، افراد آگاه بدون نیاز به تحریک یا فشار از بیرون، به‌طور خودکار به مسئولیت‌های اجتماعی خود می‌پردازند. اما در مشارکت غیرداوطلبانه، بخش دیگری از جامعه نیاز به تحریک و فشاری از بیرون دارند تا فعال شوند. این افراد معمولاً در برابر اقدام‌های اجتماعی منفعل هستند و برای ورود به صحنه نیاز به تشویق و آگاهی‌بخشی دارند.
استاد حوزه و دانشگاه در بخشی دیگر از سخنان خود، به مشارکت اربعینی پرداخت و بیان کرد: این نوع مشارکت در سال‌های اخیر با شور و شوقی بی‌سابقه روبه‌رو شده است. مقایسه حضور مردم در مراسم اربعین با سال‌های گذشته، نشان‌دهنده افزایش قابل توجهی در حضور و مشارکت مردم است.
وی افزود: از موکب‌ها و ایستگاه‌های صلواتی در مسیر اربعین تا ارائه خدمات و پذیرایی‌های گسترده، نشان‌دهنده روحیه و اعتقاد مردم و همچنین مشارکت فعال در این مناسبت است.
مهاجرنیا با اشاره به ضرورت آگاهی‌بخشی برای افزایش مشارکت عمومی، تصریح کرد: بخش عظیمی از جامعه ما در حال حاضر به مرحله‌ای رسیده که مشارکت آنها حالت منفعل دارد و نیازمند آگاهی‌بخشی است که برای فعال‌سازی این افراد و افزایش مشارکت عمومی، اطلاعات و اعتقادات صحیح باید به جامعه تزریق شود. باید به گونه‌ای برنامه‌ریزی شود که مردم به صداقت و راست‌گویی کسانی که دعوت به مشارکت می‌کنند، باور داشته باشند که این باور و اعتقاد کلید حضور و مشارکت مردم است.
مؤلف کتاب «آینده‌پژوهی انقلاب اسلامی» به دو رویکرد عمده در نظریات مشارکت اشاره کرد و گفت: این رویکردها شامل مشارکت مردم‌محور و مشارکت تولید‌محور می‌شود، در مشارکت مردم‌محور، تمرکز اصلی بر مردم و حضور آنها در تصمیم‌گیری‌ها است، در حالی که در مشارکت تولید‌محور به فعال‌سازی چرخ‌های جامعه مربوط می‌شود.
مراحل چهارگانه مشارکت در نظام اسلامی
وی با اشاره به مراحل چهارگانه مشارکت در نظام اسلامی، اضافه کرد: این مراحل شامل شکل‌گیری هویت ملی و اسلامی، اسلامیت نظام، جمهوریت نظام و حفظ و تداوم ارکان نظام می‌شود که این مراحل نقش مهمی در تعیین سرنوشت و آینده جامعه دارد.
رئیس اندیشکده مطالعات انقلاب اسلامی طلوع مهر سپس به اهمیت حفظ ارکان نظام جمهوری اسلامی اشاره کرد و گفت: دو رکن اساسی اسلامیت و جمهوریت در نظام جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان ارکان غیرقابل تغییر شناخته می‌شوند که طبق قانون اساسی هیچ‌کس نمی‌تواند به این ارکان دست بزند و آنها را تغییر دهد.
مهاجرنیا با اشاره به نقش مشارکت مردم در شکل‌گیری و تداوم نظام جمهوری اسلامی، افزود: این نظام بر دو رکن اساسی اسلامیت و جمهوریت بنا شده است که مشارکت مردم از آغاز تا به امروز نقشی اساسی در شکل‌گیری، تثبیت و تداوم این نظام ایفا کرده است. این مشارکت از تدوین قانون اساسی گرفته تا انتخاب نمایندگان مجلس و رئیس‌جمهور، همه این مراحل با مشارکت فعال مردم انجام شد.
وی با اشاره به اهمیت مشارکت مردم در پیروزی انقلاب اسلامی، اظهار کرد: اگر مردم در صحنه حاضر نمی‌شدند، انقلاب هرگز به ثمر نمی‌نشست. امام خمینی(ره) به‌عنوان رهبر انقلاب، به تنهایی نمی‌توانست این پیروزی را محقق کند و حضور و پشتیبانی مردم عامل اصلی پیروزی بود.
استاد حوزه و دانشگاه با تأکید بر نقش بی‌بدیل مشارکت مردمی در پیروزی و استمرار انقلاب اسلامی، گفت: انقلاب اسلامی الگویی بی‌نظیر از مشارکت مردم است و این مشارکت همه‌جانبه، یکی از مهم‌ترین عوامل موفقیت و استمرار نظام اسلامی بوده است. امام خمینی(ره) با اصرار بر اینکه همه ساختارهای نظام باید به رأی و اراده مردم سپرده شود، نشان داد که مشارکت مردم در همه مراحل تصمیم‌گیری و اجرای سیاست‌های انقلاب اسلامی حیاتی است.
مشارکت اسلامی مبتنی بر آموزه‌های دینی و قرآنی است
مهاجرنیا به نقش مشارکت مردم در مرحله اعمال قدرت اشاره کرد و افزود: حضور و تعامل مردم با دولت و نهادهای حکومتی در این مرحله می‌تواند به اجرای بهتر و کارآمدتر کردن سیاست‌ها کمک کند و نظام را در مسیر صحیح قرار دهد.
وی در بخش دیگر سخنان خود اظهار کرد: نظریه مشارکت اسلامی مبتنی بر آموزه‌های دینی و قرآنی است و قانون اساسی مردم را به‌عنوان عاملان اصلی در تصمیم‌گیری‌ها و اعمال قدرت در نظام جمهوری اسلامی می‌شناسد.
مهاجرنیا در پایان سخنان خود به نقش اساسی مردم در نظارت بر عملکرد مقامات و کنترل قدرت اشاره کرد و گفت: نظریه مشارکت اسلامی با تأکید بر زمان‌مند کردن قدرت، تعیین اختیارات دقیق و نظارت‌های ساختاری و درونی، سعی دارد تا از طغیان و انحراف قدرت جلوگیری کند.
انتهای پیام
