ازدواج؛ کمال وجودی انسان و قرار روحی و معنوی

به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، محمدعلی انصاری صاحب تفسیر مشکاة و مفسر قرآن، در نشست مجازی که با موضوع «محبت بین زوجین و ازدواج» امروز 29 دی‌ماه برگزار شد، اظهار کرد: به طور کلی انسان موجودی اجتماعی و نیازمند تجربه جمعی است. خداوند سبحان وجود آدمیان را به گونه‌ای قرار نداده است که در انزوا و انفراد زندگی کنند، زیرا استعدادهای انسانی در محیط اجتماع شکوفا می‌شود و نخستین و بهترین مکانی که انسان‌ها می‌توانند تجربه جمعی به دست آورند، محیط خانواده است.

وی تصریح کرد: نکته دوم این است که ابراز محبت و عشق‌‌ورزی، از ویژگی‌های آدمی است، زیرا خداوند انسان‌ها را به گونه‌ای آفریده است که حبیب و محبوب بودن نزد کسی را دوست دارند، یعنی انسان‌ها موجوداتی هستند که می‌خواهند محبت خویش را به دیگران ابراز کنند و خود هم در آغوش این محبت قرار گیرند، فلذا حریم خانواده بهترین و مناسب‌ترین مکانی است که انسان‌ها می‌توانند با امنیت خاطر اکسیر محبت را به یکدیگر منتقل کنند. همچنین انسان موجودی تربیت‌پذیر است. یعنی بر خلاف حیوانات که تربیت غریزی دارند، انسان‌ها از تربیت‌پذیری عقلانی برخوردارند، پس باتوجه به این تدابیر مطلوب‌ترین فضای آغاز تربیت برای آدمی، محیط خانواده محسوب می‌شود. از این رو آدمی با ازدواج، می‌تواند خود و دیگران را برای رشد اجتماعی مستعد و مهیا کند.

انصاری بیان کرد: محبت معجزه بزرگ آفرینش است و اگر خداوند آن را نمی‌آفرید، حیات انسان تهی از هر معنا، انگیزه و پویایی قرار می‌گرفت. اما باید توجه داشت که تنها محبت خداوند است كه جان و جهان و وجود انسان را از خود لبریز می‌كند و آنگاه بازتاب این محبت به خداوند و دیگر انسان‌ها می‌رسد، یعنی سیر این محبت از خدا به خلق، از خلق به خدا و از خلق به خلق است، فلذا محبت طرفه‌اكسیری است كه درد را درمان و غم را عین شادی می‌گرداند، به همین دلیل مولانا در دفتر دوم مثنوی معنوی خود در مورد محبت اینگونه شعر سروده است: 
از محبت دُردها صافی شود/ از محبت دردها شافی شود
از محبت مرده زنده می‌كنند/ از محبت شاه بنده می‌كنند

صاحب تفسیر مشکاة در خصوص محبت و ارتباط میان دو جنس مخالف، بیان کرد: خداوند درآیه ۵ سوره «مائده» می‌فرماید: «وَ لَا مُتَّخِذِی أَخْدَانٍ».«اِتِّخَاذ» به معنای اخذ و گرفتنی است که همراه با انتخاب و اراده باشد. واژه «أَخْدَان» نیز جمع «خِدْن» است که در معنای مصاحبت و دوستی است، از آن جنس معاشرتی که معمولاً به بهره‌برداری شهوانی و تمتعات جنسی منتهی می‌شود. بر این مبنا، ترکیب «مُتَّخِذِی أَخْدَانٍ» به دوستی‌های پنهانی میان دو جنس مخالف اشاره می‌کند، خداوند در این آیه شریفه مسلمانان را از ارتباط نامشروع و دوستی‌های پنهانی با جنس مخالف برحذر می‌دارد.

وی ادامه داد: حضرت حق در این آیه شریفه، دوستی دو جنس مخالف با یکدیگر را که معمولاً به روابط شهوانی منجر می‌شود ممنوع اعلام می‌کند و این نوع ارتباطات میان زن و مرد و دختر و پسر را که در حکم زیر پا گذاشتن شرع و قانون است نمی‌پسندند. اما متأسفانه در جامعه امروزی، ارتباط میان دختران و پسران جوان و نوجوان تحت عناوینی فریبنده رواج بیشتری یافته است، حال آنکه خداوند در این بخش از آیه شریفه آن را به‌صراحت نفی می‌کند و به همه مسلمانان توصیه می‌فرماید که برای ارضای تمایلات جنسی خویش فقط از مسیر شرعی و قانونی اقدام کنند و برای مصونیت خود و بهره‌برداری کامل و پسندیده از لذت‌های حلال الهی، گام در حصن ازدواج بگذارند.

انصاری در خصوص انسان‌هایی که نیازی به ازدواج و ارتباط با جنس مخالف در درون خود نمی‌یابند، تصریح کرد: در اینجا دو دیدگاه فقهی وجود دارد، در اولین دیدگاه گفته می‌شود که اگر انسان احساس نیاز به جنس مخالف نکند و خطر گناه او را تهدید نکند، ازدواج نه‌تنها برای او واجب نیست، بلکه مستحب نیز نیست. زیرا ازدواج زیر بار مسئولیت رفتن است و برخی افراد مسئولیت‌های مهم‌تر و جدی‌تری از ازدواج دارند و ممکن است ازدواج مانع فعالیت‌های علمی و اجتماعی آن‌ها شود. دوم، نگاهی است که بیشتر عالمان دینی دارند و با تکیه بر روایات و پاره‌ای از آیات قرآن کریم به این نتیجه رسیده‌اند که در شرایط اضطرار ازدواج واجب عینی می‌شود و در شرایط عادی، ازدواج برای هر زن و مرد مسلمان مستحب مؤکد است. از نظر این گروه، ازدواج فقط ناظر به بُعد جسمی و جنسی انسان نیست؛ بلکه شکل‌دهنده کمال وجودی انسان و قرار روحی و معنوی اوست. ازدواجی که برمبنای معیارهای عقلی و شرعی صورت گیرد، آدمی را در مسیر کمال انسانی کمک می‌کند.