سیاست‌ورزی آیت‌الله صافی گلپایگانی طبق موازین بود

به گزارش ایکنا، مراسم یادبود دومین سال ارتحال آیت‌الله العظمی صافی گلپایگانی، شامگاه 24 دی ماه در شب شهادت امام هادی(ع) در مسجد امام حسن عسکری(ع) قم و با حضور برخی شخصیت‌های سیاسی و مذهبی برگزار شد.

در این مراسم حجت‌الاسلام محمدی گلپایگانی، رئیس دفتر مقام معظم رهبری، علی لاریجانی، حجت‌الاسلام سیدحسن خمینی، آیت‌الله مقتدایی، آیت‌الله کریمی جهرمی، آیت‌الله سیدمحمد غروی، آیت‌الله حسینی بوشهری، آیت‌الله فاضل لنکرانی، آیت‌الله شب‌زنده‌دار، آیت‌الله علوی بروجردی، آیت‌الله محسن فقیهی، آیت‌الله مهدی هادوی تهرانی، آیت‌الله علوی بروجردی، نمایندگان دفاتر مراجع آیات عظام سیستانی، جوادی آملی، نوری همدانی، مکارم شیرازی و فرزند آیت‌الله بهجت حضور داشتند.

آیت‌الله علیرضا اعرافی؛ مدیر حوزه‌های علمیه در سخنانی در این مراسم با بیان اینکه ائمه(ع) مرزبان و نگاه‌دارنده عقاید و تفکر شیعه در طول تاریخ زندگانی خویش بودند، گفت: نقش ائمه در هدایت و راهبری امت اسلامی در چند محور و میدان دنبال شده است؛ اولین میدان، مراقبت از درون جامعه شیعه بود زیرا شیعیان در طول دو و نیم قرن دوران حضور با آسیب و مخاطرات فراوانی روبرو بودند لذا مصون کردن آنان از انحرافات فکری و رفتاری و حفظ انسجام شیعه جزء رسالت‌های مهم ایشان بوده است.

وی با بیان اینکه یکی از مهمترین انحرافات این دوران غلو بوده است، گفت: اگر تاریخ غلو را ورق بزنید از دوره امیرمؤمنان(ع) تا عصر غیبت کبری این مسئله وجود داشته و البته با فراز و نشیب روبرو بوده است. غلو یعنی اینکه کسانی امام را از مرتبه امامت به نبوت و یا الوهیت ارتقاء دهند؛ ما به مقام پاک و عصمت و علم لدنی و جامع و خلافت تامه ائمه(ع) معتقدیم ولی آنان را نه نبی می‌دانیم و نه خدا و نه به تصرف مستقل ایشان در آفرینش باور داریم. البته روزگاری برخی از مقامات عالی ائمه(ع) برای برخی افراد قابل فهم نبود و آن را غلو برمی‌شمردند ولی ما به این مسئله معتقد نیستیم.

آفات غلو

اعرافی با بیان اینکه غلو دو آسیب عمده داشت، گفت: اول اینکه یک تفکر و عقیده باطل بود و دوم اینکه این عقیده باطل، جایگاه شیعه را در بین فرق اسلامی تنزل می‌داد و دیگران به شیعه بدبین می‌شدند لذا هم به عنوان اولی، فکری غلط بود و به عنوان ثانوی آبروی شیعه را می‌برد و بهانه برای مقابله با شیعه را هم به دست دیگران می‌داد. 

مدیر حوزه‌های علمیه با بیان اینکه علی بن حسکه، قاسم بن یقطین، محمدبن نصر نمیری، محمدبن موسی و حارث بن حاتم از جمله شخصیت‌های مهم اهل غلو بودند، افزود: این افراد به نام ائمه(ع) فتنه‌گری می‌کردند و آبروی شیعه را می‌بردند لذا ائمه(ع) آنان را لعن و با افکارشان مبارزه می‌کردند و امام هادی(ع) هم به شدت در برابر این گروه ایستادند.

عضو فقهای شورای نگهبان با بیان اینکه انشعابات و انشقاقات بعد از هر امام از دیگر مشکلات دوران ائمه(ع) بوده است، اظهار کرد: ما براساس براهین قاطع به ائمه اثنی عشر معتقدیم ولی بعد از وفات پیامبر(ص) جمع زیادی، امامت و خلافت علی(ع) را نپذیرفتند و این نوع انحرافات بعد از هر امامی و بدون استثنا رخ داده است و ائمه(ع) تلاش کردند تا مردم از قطار اثنی عشری پیاده نشوند لذا با هدایت ایشان، بسیاری از این جریانات از بین رفتند.

اعرافی با بیان اینکه، ابناءالرضا(ع) و امام رضا(ع) هم با هدایتگری خود با این جریانات مبارزه کردند، گفت: از جمله این جریانات، واقفیه بود که بر امامت امام هفتم متوقف شدند و نیمی از شیعه را به انحراف کشاندند. امام رضا(ع) با جماعت زیادی از شیعه مواجه شد که اعتقاد به امامت ایشان نداشتند لذا ایشان به همراه صحابه بزرگشان با همه قدرت در برابر این افراد منحرف ایستادند و این جریان به محاق رفت و امروز هم چیزی به نام واقفیه نداریم گرچه اسماعیلیه و زیدیه و ... ایجاد شد. 

مواجهه با انحرافات درون امت اسلامی

امام جمعه قم با بیان اینکه میدان دیگری که ائمه(ع) در آن نقش داشتند، میدان مواجهه با انحرافات درون امت اسلامی به معنای عام بود، تصریح کرد: ایشان در این میدان ضمن تعامل با سایر فرق اسلامی از مرزهای شیعه حفاظت کردند. از جمله این انحرافات که در برابر غلو وجود داشت، جریان نصب و ناصبی‌ها بودند که با ائمه(ع) کینه و مبارزه و دشمنی داشتند که نمونه بارز امروزی آن، داعش است.

اعرافی اضافه کرد: این جریان البته همیشه یک اقلیت در برابر خورشید تابناک ائمه(ع) هدی وجود داشت البته این جریان وقتی وارد جریان سیاست می‌شد نصب سیاسی را ایجاد کرد لذا بنی‌امیه، بنی عباس و بنی مروان عداوت و دشمنی سیاسی را در برابر ائمه(ع) دنبال کردند که متوکل در دوره امام هادی(ع) نمونه بارز این نوع نصب است که مرقد مطهر امام حسین(ع) را به آب بست. البته در زمان مامون، نصب اعتقادی وضوح نداشت ولی نصب سیاسی را شاهدیم.

اعرافی با بیان اینکه داعش نماد برجسته نصب در دوره امروز است، افزود: ائمه(ع) تلاش کردند تا باورهای کلامی، تفسیری و فقهی را بر مبنای معارف ناب اسلامی و عقاید شیعه در برابر فرق دیگر حفظ شود و هویت و اصالت تشیع در برابر سایر مذاهب محفوظ بماند و چنین کردند و البته ابناءالرضا(ع) با خفقان و دشواری و محدودیت‌های بیشتری مواجه بودند.

حفظ مرزهای اسلامی در مواجهه با ادیان دیگر

عضو فقهای شورای نگهبان اضافه کرد: میدان سومی که ائمه(ع) در آن وارد شدند، حفظ مرزهای اسلامی در مواجهه با سایر ادیان بود که اثر این مسئله صرفا برای تشیع هم نبود. افکار وارداتی به خصوص در دوران ابناءالرضا(ع) وارد عالم اسلام شد و تلاش این ائمه(ع) اجازه نداد که باورهای غلط رسوخ بیاید؛ امروز هم ما شاهد مواجهه جوامع اسامی با تمدن غربی هستیم.

مدیر حوزه‌های علمیه با بیان اینکه میدان مواجهه با دستگاه‌های ظالم و خلافت غاصب از دیگر میدان‌های فعالیت ائمه(ع) بود، تصریح کرد: هیچگاه دو خط امامت و خلافت خلفای غاصب یکی نشد و حتی تلاش مامون برای انطباق این دو خط ولایت و خلافت هم به ثمر نرسید؛ مامون خیلی تلاش کرد بگوید این دو یکسان است ولی امام رضا(ع) اجازه نداد و وقتی مامون شکست خورد حلقه محاصره بر ائمه بعدی سخت‌تر شد. 

اعرافی اضافه کرد: ابناءالرضا(ع) چند رسالت خاص داشتند؛ اول اینکه جامعه شیعه را برای عصر غیبت آماده کنند زیرا دستگاه خلافت تاب تحمل امامت را نداشت؛ دوم اینکه زمینه را برای محوریت فقاهت و مرجعیت برای دوران غیبت آماده کردند لذا روایات بیشتری از ائمه اخیر در این عرصه داریم.

آیت‌الله صافی فقیه، کلامی، محدث و مورخ زبردستی بود

اعرافی در بخش دیگری از سخنانش با بیان اینکه آیت‌الله العظمی صافی گلپایگانی؛ از مراجع و فقهای امامیه بعد از دوران غیبت کبرا بودند، افزود: یکی از آثار تولیدی ایشان منتخب‌الاثر در عرصه مهدویت است که بنده 15 ویژگی خاص برای آن قائل هستم؛ آیت‌الله العظمی صافی ضمن اینکه فقیه بود یک متکلم و کلامی زبردست البته با مشرب خاص خود بود.

وی افزود: ایشان با توانایی بالا وارد عرصه‌های مختلف مهدویت، امامت، توحید و ... شدند و شبیه به آیت‌الله مطهری از مبانی اعتقادی اسلام و شیعه دفاع کرده‌اند. ذخایر فکری ایشان منحصر به فقاهت و استفتائات نبود بلکه متکلمانه به دفاع از عقاید مبنایی اسلامی پرداختند و جالب اینکه در سنین بالا هم در این مسیر گام برداشتند و تا آخرین روزهای عمر هم دست به قلم می‌بردند.

جایگاه تاریخی حدیثی آیت‌الله صافی

وی با بیان اینکه منتخب‌الاثر ایشان بیانگر فکر کلامی، حدیثی و مشرب دقیق علمی او است، اظهار کرد: ایشان در کنار توانایی‌های کلامی و فقهی، فردی محدث  و مورخ بود؛ دقت ایشان در مسئله‌شناسی و پاسخ به پرسش‌ها هم برجسته است؛ ما در قم شاهد مشرب فقهی کلامی خاصی هستیم که با مشرب نجف متفاوت بوده است و کسانی چون امام(ره) و مرحوم محقق داماد و از جمله آیت‌الله صافی در این زمره هستند. ایشان مشرب مستند به روایات و مشربی دلچسب در تبیین مسائل فقهی و کلامی داشتند لذا عمده مباحث ایشان هم دقیق و درست است.

عضو فقهای شورای نگهبان با بیان اینکه ایشان در عین این توانایی‌ها در میدان حاضر بودند، اظهار کرد: وسعت اطلاعات از جمله ویژگی‌های برجسته ایشان است و به مسائل سیاسی، اجتماعی در کنار فقاهت و نوشتن بیش از 100 اثر آگاهی داشت. بنده یکی دو ماه آخر به ملاقات ایشان رفتم و در همان سن بالا حافظه دقیقی داشتند و شعر می‌خواندند و روزنامه مطالعه می‌کردند و نسبت به مسائل سیاسی روز حساس بودند.

اعرافی با تاکید بر اینکه ایشان از سیاست گریزان نبود ولی موازین را هم در سیاست‌ورزی رعایت می‌کردند، تصریح کرد: ایشان همواره همراه نظام بود؛ مدافع امامت و ولایت بود و در تداوم آن با ولایت امامین انقلاب همراه بود و در عین حال نسبت به مسائل سیاسی واکنش نشان می‌دادند.

وی با بیان اینکه آثار ایشان مستحکم و مستند و برای امروز ما راه‌گشاست، گفت: اوج نقش‌آفرینی علمی ایشان هم در منتخب الاثر در عرصه مهدویت است که نشان‌دهنده مشرب کلامی و حدیثی عمیق و ناظر به زمانه است لذا جزء منابع اصلی در عرصه مهدویت محسوب می‌شود.

وی تاکید کرد: برای من بسیار جالب بود که ایشان وارد ده‌ها مسئله اعتقادی مرتبط با تشیع و اسلام شدند و با دست خودشان مطالب را نوشتند؛ ایشان سالیان زیادی از عمر شریف خود را مستقیما صرف پاسخگویی به استفتائات مردمی کردند و وقتی در محضر آیت‌الله بروجردی بودند هم به عنوان امین ایشان به مطالب انحرافی در نشریات و ... پاسخ می‌دادند.