حوزه‌های علمیه الگوی حکمرانی اسلامی را طراحی کنند
استاد حوزه و دانشگاه گفت: الگوی حکمرانی اسلامی و دانش دینی باید در قم، مرکز اجتهاد و فقاهت طراحی شود و این مهم بر دوش حوزه‌های علمیه است و اگر امروز نجنبیم فردا دیر خواهد شد، زیرا حکمرانی سکولار نهادهای بین‌المللی با ظاهری جذاب بر ما تحمیل می‌شود.
به گزارش ایکنا از قم، حجت‌الاسلام والمسلمین محسن مهاجرنیا، استاد حوزه و دانشگاه در سومین نشست از یازدهمین دوره کرسی‌های آزاداندیشی با عنوان «الگوی حکمرانی اسلامی در گام دوم انقلاب اسلامی» که به همت مجمع هماهنگی پیروان امام و رهبری استان قم و اندیشکده مطالعات انقلاب اسلامی طلوع مهر به‌صورت حضوری و مجازی، امروز، 29 آبان‌ماه در دانشگاه طلوع مهر قم برگزار شد، گفت: در جلسه قبل گفتیم که حکمرانی خوب با مبانی دینی، باور‌ها و نظام فکری ما مطابقت ندارد؛ لذا سؤال این است که اگر مطابقت ندارد می‌توانیم بگوییم که ما اصلاً حکمرانی نمی‌خواهیم؟
وی افزود: دنیای امروز به دهکده جهانی تبدیل شده است و ما با پدیده‌هایی مواجه هستیم که از یک طرف دینی نیستند و از طرف دیگر هم ناچار هستیم چنین چیز‌هایی را داشته باشیم. در این شرایط چه کار باید کرد تا هم دچار خلأ نشویم و هم گرفتار پدیده ضددینی و ضداسلامی نشویم؟ اولین راه این است که ما وقتی با این پدیده‌ها مثل «حکمرانی خوب» مواجه می‌شویم سراغ دستگاه دین و قرآن برویم و این منابع را فعال کنیم و ببینیم از طریق ادله و آیات و روایاتی که در منابع دینی ما هست می‌توانیم این پدیده را اسلامی کنیم؟ یا باید حکمرانی جدیدی درست کنیم؟
بیشتر بخوانید:
استاد فلسفه سیاسی حوزه و دانشگاه افزود: راه دوم این است که همه دانش‌ها مثل جامعه‌شناسی، سیاست و فقه را فعال کنیم؛ تا این دانش‌های دینی و دستگاه اجتهادی به ما کمک کنند که مشکل را حل کنیم، این هم یکی از راه‌هایی است که برای اسلامی‌سازی یا جایگزین این پدیده باید به آن توجه کرد.
هدایت و معنویت ما در گرو حکمرانی اسلامی است
مهاجرنیا گفت: راه بعدی این است که در دستگاه اجتهادی، این مسائل عینی یا حکمرانی خوب را به مسائل ذهنی و به حوزه تفکر نظری برگردانیم. یعنی این‌ها را ترجمه کنیم و ارجاع دهیم به مباحث نظری و دستگاه فکر دینی، به فلسفه و اعتقادات‌مان. باید دید که آیا ما می‌توانیم ارجاع بدهیم و او می‌تواند این را جذب، فهم و دریافت کند یا نمی‌تواند؟
وی چهارمین کار را موجه‌سازی و مشروعیت‌بخشی دانست و افزود: باید این پدیده در این دستگاه به یک تفکری تبدیل شود که پشت آن دین قرار داشته باشد و به آن مجوز دهد؛ همان‌طوری که با جمهوریت چنین کاری کردیم که امام(ره) فرمود که جمهوری اسلامی نه یک کلمه کم و نه یک کلمه زیاد و بعد‌ها می‌فرمودند مخالفت با جمهوری اسلامی مخالفت با اسلام است.
مهاجرنیا با بیان اینکه در بحث اسلامی‌سازی، دیدگاه‌های مختلفی وجود دارد، گفت: بعضی‌ها می‌گویند که اگر ما می‌خواهیم دانش، رویکرد، یا مسئله غربی را با دستگاه فکری خودمان اسلامی‌سازی کنیم، مبانی آن را باید درست کنیم یعنی باید بنیاد‌های نظری این پدیده را اسلامی کنیم.
مؤلف کتاب بنیاد‌های انقلاب اسلامی بیان کرد: با توجه به اینکه در دنیای غرب، مبنای یک پدیده‌ای مثل حکمرانی خوب، سکولار و لیبرالیسم یعنی اصالت‌الفرد و اومانیسم یعنی اصالت الانسان است، آیا می‌شود چنین پدیده با این مبانی را اسلامی کرد؟ این مبنا خدا را قبول ندارد حالا شما می‌خواهید این را با احکامی که با وحی خدا فرستاده شده، اسلامی کنید؟ این شدنی نیست تنها راه این است که کلاً مبانی این حکمرانی را کنار بگذاریم.
وی افزود: دیدگاه دیگری درباره اسلامی‌سازی می‌گوید اگر علم یا پدیده‌ای یا مسئله‌ای ولو غیردینی است، ولی سودمند است، می‌شود از آن استفاده کرد. همین مقدار که در مسیر خوب استفاده شود مشکل ندارد یا یک دیدگاه دیگر این است که اگر یک دانشی ولو اینکه در یک محیط کفرآلودی تولید شده است شما در محیط اسلامی از آن استفاده کنید، مشکل ندارد.
مهاجرنیا گفت: دیدگاه دیگر این است که اگر این پدیده یا علم به دست مسلمان، مدیر اسلامی و رئیس مملکت اسلامی انجام شود دیگر مشکل ندارد؛ مثل نماز جماعت، همین که امام جماعت جلو ایستاده است می‌گویید ان‌شاءالله عادل است و نماز شما قبول است.
وی افزود: برخی می‌گویند هدف نهایی از این حکمرانی چیست؟ غایت آن چیست؟ اگر غایت و هدف را می‌شود اسلامی کرد مشکلی ندارد و یک دیدگاه جدی این است اگر بعضی از چیز‌ها مثل حکمرانی را بخواهیم اسلامی کنیم باید همه آن را از بین ببریم و از اول آن را تولید کنیم. حکمرانی مثل ماشین نیست که بگوییم سوار آن می‌شویم هر وقت هم خراب شد آن را می‌فروشیم یا دور می‌اندازیم. قرار است سرنوشت، دین، دنیا، فرهنگ و اقتصاد ما با این حکمرانی اداره شود. هدایت و معنویت ما در گروی حکمرانی اسلامی و خوب قرار دارد.
تولید حکمرانی اسلامی منطبق با قرآن و روایات دینی
استاد حوزه و دانشگاه بیان کرد: الان به این نتیجه رسیدیم که به‌دلیل مبانی حکمرانی خوب نمی‌شود آن را اسلامی‌سازی کنیم، لذا باید از تجربه آن‌ها استفاده کنیم و با فعال کردن دستگاه فکر دینی و قرآن و روایات که در اختیار ماست آن را تولید کنیم.
وی با اشاره به آیه «عَلَّمَکُمْ ما لَمْ تَکُونُوا تَعْلَمُون» که می‌فرماید: ما چیزی به شما یاد دادیم که امکان نداشت خود شما بفهمید، گفت: ما گنجینه‌هایی مثل قرآن، منابع و اهل بیتی را داریم که هیچ‌کس این‌ها را ندارد. قرآن می‌فرماید چیز‌هایی به ما یاد داده است که دیگران ندارند، الان آن چیزی که تعلیم داده شده کجاست؟ ما با همین‌ها باید حکمرانی اسلامی درست کنیم. نسخه‌ای بهتر از نسخه غرب که آن‌ها بیایند از ما از ما بخرند نه اینکه ما از آن‌ها وارد کنیم.
مهاجرنیا افزود: باید مجموعه آیات و روایات را کنار هم بگذاریم و ببینیم که بهترین سبک زندگی اسلامی چیست، این می‌شود مبانی حکمرانی اسلامی. وقتی قرآن می‌فرماید: «واحکم بین الناس بالعدل»، مبنای حکومت عدالت است؛ این می‌شود مبنای حکمرانی اسلامی. دوباره می‌فرماید شما را فرستادیم برای اینکه «لیقوم الناس بالقسط». یعنی مبنای حکمرانی اسلامی قسط است.
ریزه‌خوار سفره دانش غرب نباشیم
وی تصریح کرد: باید برای همه ویژگی‌های حکمرانی مثل شفافیت، پاسخگویی و مسئولیت‌پذیری سراغ قرآن برویم و ببینیم قرآن چه می‌گوید. آن موقع است که ما صاحب تفکر می‌شویم و ایده‌آل ما در جمهوری اسلامی هم این بوده است و نباید ریزه‌خوار سفره دانش و تجربه غرب باشیم.
استاد حوزه و دانشگاه افزود: شهید محمدباقر صدر نظریه‌ای مطرح کرد که ما نمی‌توانیم از پدیده‌های نو فرار کنیم ما باید پدیده‌های نو را بگیریم، بفهمیم، ترجمه کنیم و سراغ دین بیاوریم و دین را به نطق درآوریم، با دین حرف بزنیم ببینیم قبول دارد یا ندارد. در نهج‌البلاغه حضرت امیر(ع) می‌فرماید: «قرآن را به نطق درآورید، یعنی با آن حرف بزنید و سؤال خود را با قرآن مطرح کنید و جواب بگیرید»، لذا ما هم در همه این پدیده‌ها از جمله حکمرانی باید سراغ قرآن برویم و یک الگوی حکمرانی اسلامی از قرآن بگیریم.
مهاجرنیا گفت: این کار هم کار نخبگان فکری، مراجع، بزرگان، اساتید حوزه است که پای کار بیایند و این کار را انجام دهند و اگر در بعضی از مسائل ما هنوز نتوانستیم تکلیف را روشن کنیم این نشان‌دهنده کم‌کاری ماست. ما در بعضی از مسائل عقب هستیم ما هنور دریافت درستی از برخی مسائل موجود نداریم تا آن را ارجاع بدهیم به دستگاه تولید اندیشه دین و این نقص ماست.
رئیس اندیشکده مطالعات انقلاب اسلامی طلوع مهر در پایان گفت: باید «الگوی حکمرانی اسلامی» و دانش دینی آن در قم، مرکز اجتهاد و فقاهت طراحی شود و این مهم بر دوش حوزه‌های علمیه است. اگر امروز نجنبیم فردا دیر خواهد شد، زیرا حکمرانی سکولارِ نهادهای بین‌المللی با ظاهری جذاب خود را بر ما تحمیل خواهد کرد.
انتهای پیام
