آیت‌الله رشاد بیان کرد:
تمسک رهبر انقلاب به قاعده «سیاق» در تفسیر قرآن
رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: رهبر انقلاب اسلامی در مجموعه تفاسیر قرآنی خود تمسک زیادی به قاعده «سیاق» داشته‌اند. ایشان از شخصیت‌های هستند که به آیات، استشهاد و استناد زیادی می‌کنند؛ برخلاف بسیاری از طلبه‌ها که چنین کاری را از باب احتیاط انجام نمی‌دهند.
به گزارش خبرنگار ایکنا، کنگره بین‌المللی «اندیشه‌های قرآنی مقام معظم رهبری»، امروز سه شنبه ۲۳ آبان، در سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی برگزار شد.
آیت‌الله علی‌اکبر رشاد؛ رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در این کنگره سخنرانی کرد که در ادامه می‌خوانید:
در ایام سختی قرار داریم اما امید به آینده‌ای روشن و فتوحات نمایان و پیروزی جریان و جبهه مقاومت داریم. خدای متعال در شرایط حاد، به اهل خودش عنایت می‌کند و آنجاست که فتح و پیروزی نصیب جبهه حق می‌شود. برگزاری این کنگره، حرکت بسیار ارزشمندی است و صرفاً از باب ادب‌گذاری و قدر شناسی از یک کار علمی به جا، لازم است اشاره کنم جامعةالمصطفی و نهادهای همکار و دانشگاه آزاد اسلامی حرکت با ارزشی را رقم زدند و در این میان نقش رؤسای این نهادها یعنی حجت‌الاسلام والمسلمین عباسی، طهرانچی و حجت‌الاسلام رضایی اصفهانی که همواره در خدمت قرآن بوده‌اند قابل تقدیر است.
هوش و ذکاوت فوق‌العاده رهبر انقلاب
این حرکتی کم نظیر است که بالغ بر دو هزار مقاله به این کنگره ارسال و حجم وسیعی از مقالات پذیرفته شده و اجلاسیه‌‌های زیادی در کشور برگزار شده است. قطعاً این کمیت توأم با کیفیت هم هست. راجع به مردی سخن می‌گوییم که ذوابعاد و یک متفکر و اندیشمند و عالم برجسته تاریخ و شخصیتی فرهیخته و فقیه اصولی و سیاستمداری برجسته است که به سرانگشت تدبیر ایشان، جبهه بزرگ مقاومت مدیریت می‌شود و به مانعی بزرگ در برابر ستمگران عالم تبدیل شده‌اند. رهبر معظم انقلاب در عرصه هنری هم صاحب‌نظر و سرآمد هستند.
بیشتر بخوانید و ببنید:
- توجه ویژه رهبر انقلاب به تفسیر سیاسی و اجتماعی قرآن
- گزارش تصویری کنگره بین‌المللی «اندیشه‌های قرآنی مقام معظم رهبری»
بنده شخصاً به عنوان طلبه‌ای که بیش از پنجاه سال است از دوران نوجوانی با ادب و شعر سر و کار دارم، باید عرض کنم رهبر انقلاب در روزگار ما در حوزه شعر، طراز اول شخصیت‌های این عرصه هستند. ایشان مفسری برجسته هم هستند که در دوران جوانی نیز تفسیر گفته‌اند و چنین کاری در خلال مبارزات و زندان رفتن‌ها بوده است. اگر از من بپرسند وجه بارز شخصیت این مرد بزرگ و ذوالفنون چیست به نظرم باید گفت وجه بارز رهبر معظم انقلاب، قرآنی بودن ایشان است. عرصه‌های فراوانی را می‌توان در خصوص دیدگاه‌های قرآنی رهبر معظم انقلاب مطرح کرد. ایشان از ذکاوت فوق‌العاده‌ای برخوردار هستند و هر سخنی بر زبانشان جاری می‌شود بهره‌ای از نوآوری دارد. در دوران قبل از انقلاب هم گاهی خدمتشان مشرف می‌شدیم و از همان زمان متوجه می‌شدیم در هر حوزه‌ای ورود می‌کنند سرشار از نوآوری است حتی حوزه‌هایی که دور از وادی فقاهت و مناسبات صنفی ما طلبه‌هاست.
تسلط رهبر انقلاب بر تلاوتهای مشهور
ایشان بیش از هر امر دیگری به قرآن کریم پرداخته‌اند و از جمله منطق فهم قرآن، قواعد و روایات تفسیری و هر حوزه‌ای از حوزه‌های مرتبط با قرآن‌پژوهی و انس با قرآن را مورد توجه قرار داده و در این عرصه در طراز بالایی هستند. رهبر معظم انقلاب قاریان بزرگ دنیا را می‌شناسند و بر تلاوتهای مشهور از نظر فنی تسلط دارند. از جمله قواعدی که در فهم قرآن بکار می‌رود و در عصر ما برجسته شده، طرز مواجهه با متن قرآن کریم و قاعده سیاق است. هرچند از دوران حضرات معصوم(ع) و در بین صحابه هم چنین نکته‌ای مورد توجه قرار گرفته، ولی امروزه این نحوه نگاه کردن به متن رواج بیشتری پیدا کرده و گاهی حتی نگاه افراطی به آن وجود داشته است.
توجه رهبر انقلاب به سیاق آیات
سیاق از ریشه سوق است که در فارسی و عربی به معنای مختلفی از جمله طرز، سبک، شیوه، چهارچوب، میثاق، پیمان و ... بکار رفته است. لذا وقتی از سیاق کلام سخن می‌گوییم منظور ما نگاه چهارچوب‌مند به کلام است و فهم کلام و سخن در گرو توجه به این چهارچوب و سبک و سیاق است. مرحوم علامه طباطبایی که در سالگرد ارتحال ایشان هستیم، قهرمان فهم متکی بر سیاق قرآن هستند و با تفسیر قرآن به قرآن، مسئله فهم سیاقی را برجسته کردند که از قوت و دلالت بالایی برخوردار است و با استفاده از آن می‌توان دلالت قرآن را بر دلالت سایر منابع ترجیح داد. این قاعده چند لایه و دارای سطوح مختلف است ولی هنوز آنچنان که باید و شاید در فرایند اجتهاد مورد توجه قرار نگرفته است.
رهبر معظم انقلاب در مجموعه تفاسیر قرآنی خود تمسک زیادی به این قاعده داشته‌اند. ایشان از شخصیت‌های هستند که به آیات، استشهاد و استناد زیادی می‌کنند برخلاف بسیاری از طلبه‌ها که چنین کاری را از باب احتیاط انجام نمی‌دهند اما چون ایشان تسلط زیادی بر مفاهیم قرآنی دارند چنین کاری انجام می‌دهند. لذا خوب است که کاری قوی و وسیع علمی در زمینه قاعده سیاق انجام دهیم و به نظرم اگر چنین کاری قرار باشد انجام شود حداقل باید در پنج جلد باشد. برای سلامتی این مرد بزرگی که پرچم ستیز با ستم و حمایت از مستضعفان و مظلومان در دست ایشان است دعا می‌کنیم.
نگاه نظام‌واره در اندیشه قرآنی رهبر انقلاب
بنابر این گزارش حجت‌الاسلام والمسلمین علی عباسی؛ رئیس جامعةالمصطفی العالمیه نیز در این کنگره سخنرانی کرد که در ادامه می‌خوانید:
نگاه نظام‌واره به اندیشه‌های مکتشف از قرآن کریم، خصوصاً در یک قرن اخیر در میان مفسران ما نگاه مشهوری است و در جامعه علمی ما مرحوم علامه طباطبایی، بارزترین شخصیتی است که این نگاه را می‌توان در تفسیر او مشاهده کرد. با اینکه مرحوم علامه طباطبایی، یک شخصیت علمی به ظاهر منزوی از فعالیت‌های اجتماعی بودند اما وقتی به تفسیر المیزان مراجعه می‌کنیم متوجه می‌شویم مشحون از اندیشه اجتماعی است. شاگردان ایشان مخصوصاً مرحوم شهید مطهری، مرحوم استاد مصباح یزدی، آیت‌الله جوادی آملی و سایر افرادی که در محضر علامه این مشق را آموخته‌اند هم همین مسیر را دنبال کردند.
یکی از شخصیت‌های بارز و برجسته‌ای که نگاه نظام‌گونه به اندیشه اسلامی را از قبل از انقلاب مطرح می‌کردند شخصیت فرزانه رهبر معظم انقلاب هستند و اگر به کتاب «طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن» که از ایشان منتشر شده نگاه کنیم، متوجه این نگاه نظام‌واره به اندیشه اسلامی می‌شویم که عمل فردی و اجتماعی را در کنار هم به گونه‌ای تنظیم می‌کنند که ما شاهد یک حکمرانی جدید و مدنیت تازه باشیم. رهبر معظم انقلاب در آن کتاب ضمن اینکه از اساسی‌ترین مبنای جهان‌بینی اسلامی یعنی ایمان و توحید شروع می‌کنند در ادامه به ولایت، حاکمیت و حکومت می‌رسند.
از نظر رهبر انقلاب، مبنای ایمان و توحید با یک نظام زندگی و رفتاری خاص تناسب پیدا می‌کند. شخصیت‌هایی را مشاهده کرده‌ایم که ادعا می‌کردند خدا و آخرت هدف بعث انبیاست و انگار ایمان و توحید فقط برای زندگی پسین ماست و ارتباطی با حیات اجتماعی ما ندارد و کتاب‌هایی هم در این زمینه نوشته شده، اما آنچه شخصیت‌هایی همانند علامه طباطبایی و شاگردان ایشان و حضرت امام(ره) و رهبر انقلاب به آن اعتقاد دارند این است که اسلام یک نظام فکری و معرفتی در کنار یک نظام رفتاری و اجتماعی و مدنی است که ما از آن به عنوان تمدن نوین اسلامی یاد می‌کنیم. در حقیقت این افراد نگاه تمدنی به آموزه‌های قرآنی دارند.
اهمیت مراجعه دائم به قرآن کریم
آمریکایی‌های مدعی آزادی‌خواهی و حقوق بشر در ویتنام دو میلیون انسان را کشتند چون معتقدند سود و لذت و منافع ما بر همه چیز مقدم است. نتیجه چنین تفکری، یک جهان ناعادلانه است. امروزه هم یک رژیم غاصب را به منطقه آورده‌اند و بخشی از خاک مسلمانان را اشغال کرده‌اند، لذا بشریت امروزه با تمدنی مواجه است که صرفاً منافع خود را در نظر می‌گیرد. یکی از راهکارهای خروج از این وضعیت، مراجعه به قرآن است، بنابراین جا دارد به این کتاب و تفسیر و مبانی فکری که از این کتاب استنباط می‌شود بپردازیم چون دنیایی که قرآن برای ما ترسیم می‌کند اصالت آن بر ماده نیست بلکه بر نگاه الهی است.
در قرآن کریم تأکید شده که اگر کسانی رضای خداوند را طلب کرده و آموزه‌های این کتاب را پیش گرفتند به صلح پایدار و زندگی سالمی می‌رسند که آرزوی همه انسان‌هاست. قرآن کریم انسان را به راه درست می‌برد و کتاب راهنمای بشر برای رسیدن به یک تمدن جدید الهی است و باعث سربلندی ماست که امروز ملت و جوانان ما و مراکز علمی و آموزشی و تحقیقاتی، این پرچم را در اختیار گرفته و تلاش می‌کنند این پیام را به همه بشریت هدیه کنند. بیانات رهبر حکیم و فرزانه انقلاب اسلامی از دوران قبل از انقلاب تا هر سخنرانی که امروز از ایشان مشاهده می‌کنیم نشان می‌دهد هیچ صحبتی از ایشان بدون استناد به آیات قرآن کریم نیست لذا در این کنگره تلاش می‌کنیم شخصیت قرآنی رهبر معظم انقلاب را معرفی کنیم.
انتهای پیام مطالب مرتبط
