کتاب «تبیین چالش‌های اخلاق معاشرت روحانیت» روانه بازار نشر شد

به گزارش ایکنا از قم، به نقل از روابط عمومی مؤسسه بوستان کتاب، کتاب «تبیین چالش‌های اخلاق معاشرت روحانیت» اثر محمد همایونفر در قطب اخلاق، خانواده و سبک زندگی دفتر تبلیغات اسلامی در ۲۲۴ صفحه تهیه به‌ همت مؤسسه بوستان کتاب به چاپ رسید.

انقلاب اسلامی نقطه عطف بی‌مانند در تاریخ حیات روحانیت است که بیش از هر چیز کارآمدی اجتماعی و سیاسی روحانیت را بر محوریت معارف وحیانی به چالش می‌کشد.

گزافه نیست اگر بگوییم که در کشاکش و کوران چالش کارآمدی سیاسی و اجتماعی روحانیت در بستر اندیشه سیاسی انقلاب اسلامی، این اخلاق اجتماعی روحانیت است که به‌مثابه تسهیل‌گر و شتاب‌دهنده بسیار اثربخش می‌تواند بر جهت‌گیری قضاوت‌ها و به بار نشستن سیاست‌ها، هم تهدیدگر و تخریب‌گر ظاهر شود و هم اعجازآفرین و امیدبخش.

شناخت دقیق‌تر و تبیین چالش‌های اخلاق اجتماعی روحانیت، شناخت ریشه‌ها و زمینه‌ها، علل و عوامل و آثار و تبعات این چالش‌ها، دستمایه تتبعات و تأملاتی شد که اثر پیش رو را رقم زده است.

ساختار اثر

این کتاب در ۱۱ گفتار تألیف شده است؛ گفتار اول با عنوان «روایت طلبه شدن» به بیان خشت‌های کج و هویت طلبگی، برخی انگیزه‌های مثبت و منفی و عوارض خشت‌های کج پرداخته است.

گفتار دوم با عنوان «اولین برخورد، اولین تصویر!» ضمن بررسی ارتباطات غیرکلامی و معاشرت اجتماعی، خوشرویی در کلام معصومین(ع) و علل و ریشه‌های ترش‌رویی و خوش‌رویی را تبیین کرده و اسلوب کلام و مأموریت تبلیغ و هدایت را مورد تأکید قرار داده است؛ نویسنده در گفتار سوم با عنوان «طلبگی به منزله شغل؟» روحانیت به‌مثابه یک مسیر و سلوک و اعتدال و دوگانه دنیاطلبی و زهد را تشریح کرده است.

«سلوک اجتماعی روحانیت و مواجهه با غیریت‌ها» عنوان چهارمین گفتار از کتاب حاضر است که در آن رواداری در مواجهه با غیریت‌ها و مخالفان و مصادیقی ملموس از مواجهه با غیریت‌ها تبیین شده و متغیرهای مواجهه با مخالفان در سیره امام علی(ع) و ملاحظات و آسیب‌ها در مواجهه با غیرت‌ها (دوری از مظان اتهام وهن لباس روحانیت، عدم توان تخصصی و فرصت‌های مورد نیاز و ایجاد حاشیه‌های خطرساز و پرهزینه) به رشته تحریر درآمده است.

دیگر گفتار این کتاب با عنوان «روحانیت و ابعاد و انواع خدمت‌رسانی و گره‌گشایی» اهمیت و جایگاه خدمت در قرآن و روایات، ابعاد اخلاقی خدمت به مردم و چالش برخورد با منتقدان و معترضان را تشریح کرده و متغیرهای مؤثر بر چالش مواجهه با منتقدان و پیامدهای مواجهه نامناسب با منتقدان را بیان کرده است.

«کنشگری در موضوعات تخصصی و مسئله مرجعیت اجتماعی روحانیت» عنوان هفتمین گفتار از این کتاب است که در آن مصادیقی از دخالت غیرکارشناسی در مسائل و راهکارهای روحانیان برای مواجهه غیر آسیب‌زا با مسائل تخصصی به رشته تحریر درآمده است.

نویسنده در گفتار هشتم با عنوان «تحجر اتهام یا انحراف؟» به بررسی چیستی تحجر، ریشه‌ها، علل و زمینه‌های تحجر و راهبردها، رهیافت‌ها و راهکارهای در مقابله با تحجر می‌پردازد.

در گفتار نهم با عنوان «قضاوت دیگران و تصویر اجتماعی روحانیت» ریشه‌های قضاوت منفی و ایجاد قضاوت بدبینانه از روحانیت در ذهن جامعه تشریح شده و مصادیقی از تخریب ذهنیت اجتماعی در مورد روحانیت و راه‌حل‌هایی برای پرهیز از قضاوت زودهنگام درباره دیگران مورد تأکید قرار گرفته است.

در گفتار دهم با عنوان «توقعات اجتماعی و چالش‌های مواجهه» ضمن بررسی توقعات اجتماعی مردم از روحانیت در کلام رهبر معظم انقلاب، انواع توقعات نابجا از روحانیت و انواع مواجهه با توقعات اجتماعی از سوی روحانیت تبیین شده و ریشه‌های مواجهه نادرست روحانیت با توقعات بیجای اجتماعی و عوارض و پیامدهای مواجهه نادرست روحانیت با توقعات اجتماعی به نگارش درآمده است.

«روحانیت و چالش‌های اخلاقی فعالیت در فضای مجازی» عنوان یازدهمین و آخرین گفتار از کتاب مذکور است که در آن ویژگی‌های فضای مجازی، بستر شکل‌گیری چالش‌های اخلاقی و دو فضایی شدن جهان و تغییرات اجتماعی مورد تأکید قرار گرفته و آسیب‌های فردی و روانشناختی (استفاده افراطی از اینترنت و رفتار اعتیادی، انزوا و تحلیل رفتن توان عقل)، آسیب‌های اجتماعی فضای مجازی (به خطر افتادن حریم شخصی، ترویج تبرج و تن‌آرایی و شکاف نسلی) و بهره‌گیری از آموزه‌های قرآنی در کنشگری‌های فضای مجازی (عقلانیت، عالمیت و همکاری اخلاقی و قانونی) به رشته تحریر درآمده است.

برشی از اثر

برخورد با توقعات اجتماعی از سوی روحانیون معمولاً از قاعده و روش خاصی تبعیت نمی‌کند و تابعی از اقتضائات و متغیرهایی است که به‌صورت سلیقه‌ای و گزینشی از سوی خود افراد در صورت‌بندی نوعی از مواجهه اتفاق می‌افتد، اما شاید بتوان با اوصافی مواجهات ناصواب و هزینه‌ساز را در دو دسته کلی طبقه‌بندی کرد:

1- مواجهه دفعی، غیرمشفقانه و غیراقناعی

2- مواجهه تأییدی غیرمسؤولانه و خطرساز

در گونه نخست، فرد روحانی توقع را پس می‌زند و با کلام یا رفتار نوعی از به من ربطی ندارد را تحویل فرد متوقع می‌دهد، این مواجهه البته در مواردی که با نیت سوء‌استفاده و فرصت‌طلبی از جایگاه روحانیت انجام می‌شود، شاید مواجهه ناصوابی تلقی نشود، اما زمانی که توقع بیجا و نامطلوب براساس نگاه مثبت شکل گرفته باشد، چنین مواجهه‌ای منجر به ایجاد تصویر منفی و تخریب سرمایه اجتماعی روحانیت می‌شود و بهتر است اگر قرار است در جواب توقع پاسخ منفی ارائه شود، همراه با اقناع و دلایل مشفقانه باشد.

در نوع دوم، تأیید و همراهی با توقع بیجا، نوعی پاسخ انفعالی در برابر موقعیت، فشار و سایر متغیرها تلقی می‌شود و ناصواب بودن آن آشکار است و دیگر انگیزه و خاستگاه توقع اهمیت چندانی در ارزش‌گذاری مواجهه ندارد.

علاقه‌مندان برای تهیه این کتاب می‌توانند به نشانی اینترنتی مؤسسه بوستان کتاب به آدرس www.bustaneketab.ir مراجعه کنند.