آموزش عالی باید نظام مبتنی بر بازخورد از جامعه باشد
عضو پیوسته گروه مهندسی کامپیوتر در دانشکده مهندسی دانشگاه فردوسی با بیان اینکه آموزش عالی باید نظام مبتنی بر بازخورد از جامعه باشد، گفت: به این دلیل که اقتصاد در کشور عمدتاً دولتی بوده، نظام آموزشی نیز تا حدود بسیاری به‌صورت یک سیستم مدار باز عمل کرده است.
حبیب رجبی مشهدی، عضو پیوسته گروه مهندسی کامپیوتر در دانشکده مهندسی دانشگاه فردوسی، در گفتوگو با ایکنا از خراسان رضوی، با اشاره به اهمیت پاسخگویی نظام آموزشی به نیازهای جامعه، اظهار کرد: در دنیا تمامی موضوعات و مسائل حول محور نظام بازخورد می‌چرخد و نظام آموزشی و دانشگاه‌ها نیز از قاعده نظام عرضه و تقاضا مستثنی نیستند؛ مگر اینکه گفته شود برای نمونه در حوزه‌ای مانند علوم پایه، ممکن است جامعه اهمیت کار در این حوزه را تشخیص ندهد و متقاضی فعالیت در آن نباشد و دولت با نگاه به آینده، بودجه‌های تحقیقاتی را برای علوم پایه در نظر بگیرد.
وی با بیان اینکه آموزش عالی ما باید نظام مبتنی بر بازخورد از جامعه باشد و براساس آن متخصصان را تربیت کند، افزود: این موضوع در حوزه‌های گوناگونی مانند مهندسی، پزشکی، رشته‌های علوم انسانی و... صدق پیدا می‌کند و باید این‌گونه باشد، اما متأسفانه به این دلیل که اقتصاد در کشور عمدتاً دولتی و مبتنی بر فروش نفت بوده، نظام آموزشی نیز تا حدود بسیاری به‌صورت یک سیستم مدار باز عمل کرده و از بازخورد کمتر بهره برده است.
استاد گروه مهندسی برق دانشگاه فردوسی مشهد بیان کرد: اگر به دانشگاه‌های کشورهای مختلف دنیا نگاهی بیندازیم، عمدتاً خودگردان و بر مبنای عرضه و تقاضا هستند. بنابراین اگر رشته‌ای در نظام آموزشی این کشورها وجود داشته باشد و از سوی دانشجویان مورد استقبال قرار نگیرد، قطعاً آن را حذف می‌کنند. اما در کشور ما این‌گونه نیست و علی‌رغم اینکه بعضی از رشته‌ها مورد استقبال قرار نمی‌گیرند، باز هم در لیست انتخاب رشته هستند و عمدتاً هزینه‌های آن توسط دولت پرداخت می‌شود.
رجبی مشهدی اضافه کرد: در حالی که در دنیا به موضوع اشتغال فارغ‌التحصیلان، خصوصاً دانش‌آموختگان مقاطع تحصیلات تکمیلی توجه ویژه می‌شود، این موضوع در نظام آموزشی کشور ما دارای کمترین اهمیت است. در کشور ما فارغ‌التحصیلان در بسیاری از مواقع به مشاغلی روی می‌‌آورند که متناسب با رشته تحصیلی آنها نیست. در خصوص اساتید هم گاهی شاهد هستیم، این قشر براساس علاقه‌مندی خود فعالیت‌های تحقیقاتی انجام می‌دهند که ممکن است این فعالیت‌ها مبتنی بر نیازهای جامعه نباشد. این مشکلات ناشی از این است که نظام آموزشی ما مبتنی بر بازخورد نیست و به لحاظ مالی هم از جای دیگری تغذیه می‌شود.
وی ادامه داد: عده‌ای از فارغ‌التحصیلان ما که مورد حمایت قرار نمی‌گیرند و توانمندی‌های آنها دیده نمی‌شود، تصمیم می‌گیرند که آینده خود را در خارج از کشور بسازند، چراکه می‌بینند بسیاری از ایرانیانی که مهاجرت کرده‌اند، اکنون شرایط بسیار خوبی دارند.
رجبی مشهدی ادامه داد: ما برای اینکه به اندازه کافی شغل ایجاد کنیم، نیازمند سرمایه‌گذاری بیشتر در بخش‌های خدمات، گردشگری، صنعت و کشاورزی هستیم. قبل از آن نیز باید زیرساخت‌های لازم مانند آب، برق، گاز و اینترنت تقویت و آماده شود. بنابراین سیاست‌گذاری‌های کلان باید این شرایط را فراهم می‌کرده که متأسفانه در این زیرساخت‌ها با کمبودهای جدی مواجه هستیم.
استاد گروه مهندسی برق دانشگاه فردوسی مشهد با بیان اینکه مشکلات کمتری رشته مهندسی را تهدید می‌کند، بیان کرد: دانشجویان رشته‌های مهندسی به لحاظ پایه‌های نظری و عملی هر کدام در شرکت‌هایی مشغول فعالیت هستند و عملکرد بسیار خوبی دارند یا اینکه در خارج از کشور مشغول فعالیت تخصصی خود نیز هستند.
بازخورد؛ عامل پایداری و بهبود کیفیت
رجبی مشهدی با بیان اینکه یکی از مشکلات موجود در آموزش عالی، مسائل سیاسی است، اظهار کرد: البته این منحصربه آموزش عالی نیست و ما در بسیاری از زمینه‌ها در جامعه و از جمله حکمرانی، از موهبت بازخورد که عامل پایداری و بهبود کیفیت است، استفاده نکرده‌ایم.
وی ادامه داد: پایداری سیستم‌های زنده و پیچیده بسیار وابسته به این است که مرتب و مستمر وضعیت را پایش و از طریق بازخوردها اصلاح می‌کنند. نظام آموزش عالی ما در این زمینه از سرعت لازم برای اصلاح و تغییر برخوردار نبوده است.
استاد گروه مهندسی برق دانشگاه فردوسی مشهد اضافه کرد: بنابراین بسیاری از این مشکلات با نظام مبتنی بر بازخورد و تصمیم‌گیری‌های همه‌جانبه حل خواهد شد. همچنین باید سیاست‌های بلندمدت، همه‌جانبه‌نگر و مختص آموزش عالی را طراحی کنیم و برنامه‌های عملیاتی را به دانشگاه‌ها ارائه دهیم و اتاق‌های فکر داشته باشیم، اما معمولا عملکرد مقطعی داریم و همه‌جانبه عمل نمی‌کنیم.
وی با اشاره به اهمیت وجود انجمن دانش‌آموختگان در تمامی دانشگاه‌های کشور، اظهار کرد: این انجمن بایستی با فعالیت مؤثر خود به بهبود مسئله اشتغال کمک کند و بازخوردهای لازم برای تغییر و اصلاح نظام آموزشی را تدارک ببیند. همچنین باید از ظرفیت‌های اساتید و نیروهای متخصص در صنعت برنامه‌های بلندمدت که مبتنی بر آینده‌پژوهی برای آموزش عالی است، بهره‌مند شد.
رجبی مشهدی در پایان گفت: سیاست‌گذاری مؤثر و عملیاتی در زمینه آموزش عالی و تربیت نیروی انسانی متخصص برای آینده کشور از مهم‌ترین اقداماتی است که برای پیشرفت کشور و بهبود زندگی مردم به آن، قبل از هر کار دیگری نیازمند هستیم.
انتهای پیام
