ذکر آیات «ایام‌الله»؛ بزرگداشت نیکان و درس عبرت از حوادث تاریخی

به گزارش ایکنا، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار مردم قم به مناسبت سالروز قیام 19 دی مردم این شهر در سال 1356 با استناد به تعدادی از آیات قرآن کریم بر مسئله اهمیت یادکردن ایام الله تأکید کرده و فرمودند: «از نظر جبهه باطل این ایّام غالباً کتمان می شوند یا انکار می شوند؛ حتّی به انکار هم می رسد! روز بیست‌ودوّم بهمن کتمان می شود، روز سیزدهم آبان، روز نوزدهم دی، روز نهم دی، روز بیست‌ونهم بهمن ــ قضیّه تبریز ــ روز تشییع شهید سلیمانی، روز تشییع شهید حُججی، اینها همه ایّام‌الله‌ هستند؛ اینها را می خواهند کتمان کنند. اینها هر کدام یک مشعلی هستند که از نظر جریان باطل باید خاموش بشوند. جریان باطلی که در مقابل شما، در مقابل این ملّت، در مقابل این انقلاب قرار دارد، این مشعلها را برنمی تابد؛ اینها را باید نابود کند، مشعلها را خاموش کند. این درست نقطه‌ مقابل قرآن است؛ قرآن ما را به یاد و ذکر این‌گونه حوادث امر می کند: وَ اذکُر فِی الکِتابِ مَریَمَ اِذِ انتَبَذَت مِن اَهلِها مَکاناً شَرقیّا؛ حادثه‌ مهمّ [حضرت] مریم نباید فراموش بشود؛ این باید در تاریخ بماند. وَ اذکُر فِی الکِتابِ اِبراهیم، وَ اذکُر فِی الکِتابِ موسیٰ، وَ اذکُر عَبدَنا اَیّوب، وَ اذکُر عَبدَنا داودَ ذَا الاَید، وَ اذکُر اَخا عادٍ اِذ اَنذَرَ قَومَهُ بِالاَحقاف؛ شاید ده مورد یا بیشتر در قرآن این ‌جوری دارد: وَ اذکُر، وَ اذکُر.»

این 7 آیه به ترتیب آیات 16، 41 و 51 سوره «مریم»، 41 و 17 سوره «ص»، 21 سوره «احقاف» و 163 سوره «اعراف» هستند.

متن آیات:

آیه 16 سوره مریم: «وَاذْكُرْ فِي الْكِتَابِ مَرْيَمَ إِذِ انْتَبَذَتْ مِنْ أَهْلِهَا مَكَانًا شَرْقِيًّا» (و در اين كتاب از مريم ياد كن، آنگاه كه از كسان خود، در مكانى شرقى به كنارى شتافت.)

آیه 41 سوره مریم: «وَاذْكُرْ فِي الْكِتَابِ إِبْرَاهِيمَ ۚ إِنَّهُ كَانَ صِدِّيقًا نَبِيًّا» (و در اين كتاب به ياد ابراهيم پرداز، زيرا او پيامبرى بسيار راستگوى بود.)

آیه 51 سوره مریم: «وَاذْكُرْ فِي الْكِتَابِ مُوسَىٰ إِنَّهُ كَانَ مُخْلَصًا وَكَانَ رَسُولًا نَبِيًّا» (و در اين كتاب از موسى ياد كن، زيرا كه او پاكدل و فرستاده‌اى پيامبر بود.)

آیه 41 سوره ص: «وَاذْكُرْ عَبْدَنَا أَيُّوبَ إِذْ نَادَىٰ رَبَّهُ أَنِّي مَسَّنِيَ الشَّيْطَانُ بِنُصْبٍ وَعَذَابٍ» (و بنده ما ايوب را به ياد آور، آنگاه كه پروردگارش را ندا داد كه: شيطان مرا به رنج و عذاب مبتلا كرد.)

آیه 17 سوره ص: «اصْبِرْ عَلَىٰ مَا يَقُولُونَ وَاذْكُرْ عَبْدَنَا دَاوُودَ ذَا الْأَيْدِ إِنَّهُ أَوَّابٌ» (بر آنچه مى‌گويند صبر كن، و داوود، بنده ما را كه داراى امكانات [متعدّد] بود به ياد آور؛ آرى، او بسيار بازگشت‌كننده [به سوى خدا] بود.)

آیه 21 سوره احقاف: «وَاذْكُرْ أَخَا عَادٍ إِذْ أَنْذَرَ قَوْمَهُ بِالْأَحْقَافِ وَقَدْ خَلَتِ النُّذُرُ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَمِنْ خَلْفِهِ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا اللَّهَ إِنِّي أَخَافُ عَلَيْكُمْ عَذَابَ يَوْمٍ عَظِيمٍ» (و برادر عاديان را به ياد آور، آنگاه كه قوم خويش را در ريگستان بيم داد -در حالى كه پيش از او و پس از او [نيز] قطعاً هشداردهندگانى گذشته بودند- كه: جز خدا را مپرستيد؛ واقعاً من بر شما از عذاب روزى هولناك مى‌ترسم.)

آیه 163 سوره احقاف: «وَاسْأَلْهُمْ عَنِ الْقَرْيَةِ الَّتِي كَانَتْ حَاضِرَةَ الْبَحْرِ إِذْ يَعْدُونَ فِي السَّبْتِ إِذْ تَأْتِيهِمْ حِيتَانُهُمْ يَوْمَ سَبْتِهِمْ شُرَّعًا وَيَوْمَ لَا يَسْبِتُونَ لَا تَأْتِيهِمْ كَذَٰلِكَ نَبْلُوهُمْ بِمَا كَانُوا يَفْسُقُونَ» (و از اهالى آن شهرى كه كنار دريا بود، از ايشان جويا شو: آنگاه كه به [حكم‌] روز شنبه تجاوز مى‌كردند؛ آنگاه كه روز شنبه آنان، ماهي‌هايشان روى آب مى‌آمدند، و روزهاى غير شنبه به سوى آنان نمى‌آمدند. اين گونه ما آنان را به سبب آنكه نافرمانى مى‌كردند، مى‌آزموديم.)

این 7 آیه و آیات متعدد دیگر را می توان آیات ذکر و یاد و به عبارتی آیات «ایام‌الله» نامید که شاید همگی را بتوان ذیل آیه 5 سوره ابراهیم؛ «وَذَكِّرهُم بِأَيّامِ اللَّهِ» قرار داد که به نوعی یک دستورالعمل کلی درباره یادکردن روزهای تاریخی و بزرگداشت ایام الله است و این 7 آیه در حقیقت معرفی تعدادی از مصادیق ایام الله در قرآن است.

اهمیت بزرگداشت ایام‌الله در این است که این روزها در واقع روز تجلی قدرت خداوند است که آن را از روزهای عادی متمایز می کند؛ روزهایی که هم یادآور قدرت قهر خداوند بر ستمگران و ظالمان است و هم زنده نگه داشتن نام بزرگان طول تاریخ اعم از زن و مرد و توجه دادن افراد به الطاف خداوند نسبت به این بندگان پاک است.

در واقع ایام‌الله زمان‌هایی است که اراده، مشیت و نشانه‌های وحدانیت و قدرت خدا به گونه ویژه‌ای آشکار شده و علل و اسباب مادی و دنیایی از تاثیر افتاده باشد. به عبارتی ایام‌الله، تمام روزهای دارای عظمت در تاریخ زندگی بشر است که یکی از فرمان‌های خدا در آن چنان درخشیده، که بقیه امور را تحت‌الشعاع خود قرار داده است.

از منظری دیگر هر روز که فصل تازه‌ای در زندگی انسان‌ها گشوده و درس عبرتی به آنها داده و ظهور و قیام پیامبری در آن بوده، یا طاغوت و فرعون گردنکشی در آن به قعر دره نیستی فرستاده شده و در مجموع هر روز که حق و عدالتی بر پا شده و ظلم و بدعتی خاموش گشته، همه آنها از ایام الله است.

لذا از مجموعه این 7 آیه «ذکر» می توان چنین نتیجه گرفت که:

ـ یکی از وظایف رهبران دینی، بزرگداشت انسان‌های پاک در طول تاریخ است و در این میان هیچ تفاوتی میان زنان و مردان وجود ندارد.

ـ یاد بزرگان یک الگوسازی و برنامه فرهنگی و تربیتی است.

ـ ملاک و معیار برای بزرگداشت شخصیت‌ها، ارزش‌های معنوی و فضایل اخلاقی آنهاست و لذا افراد فاقد این ارزش‌های اخلاقی هر چقدر هم که بزرگ باشند نباید مورد تجلیل قرار بگیرند بلکه باید از آنها به منزله درس عبرت یاد کرد.

ـ آشنایی با تاریخ گذشتگان و یادآوری حوادث مهم تاریخی مایه درس عبرت است.

ـ یاد تاریخ گذشتگان عامل صبر در برابر سختی‌ها و مشکلات است.