علم حدیث، مرجعیت دانشی دارد

به گزارش خبرنگار ایکنا، سیدعباس صالحی، مدیرمسئول روزنامه اطلاعات، عصر امروز شنبه ۲۴ دی‌ماه در آیین افتتاح کتابخانه تخصصی علوم حدیث که در قم برگزار شد، از مسجد و کتابخانه به عنوان دو بال فرهنگ و تمدن اسلامی نام برد و اظهار کرد: حدیث و سنت در دانش‌های اسلامی موقعیت ممتازی دارند به گونه‌ای که علوم حدیث در کفه‌ای قرار دارد که علوم دیگر در آن کفه قرار نمی‌گیرند.

نماینده ولی‌فقیه در مؤسسه اطلاعات افزود: علم حدیث را «ام العلوم اسلامی» می‌نامند. این سرچشمه تاریخی صرفا یک گذشته تاریخی نیست؛ چون وقتی دانشی تباری پیدا می‌کند از آن تبار جدا نمی‌شود و سابقه این تبار به دامنه آن نیز کشیده می‌شود. همانطور که در پدیده‌های طبیعی ژن‌های پنهان و آشکار داریم، در تبارشناسی دانش هم وقتی دانشی مادر دانش‌ها شد، سایه خود را بر استمرار تاریخ علمی خواهد داشت؛ بنابراین وقتی از علم حدیث صحبت می‌کنیم، تنها از یک علم صحبت نمی‌کنیم بلکه از علمی صحبت می‌کنیم که میوه‌های آن در همه علوم اسلامی دیده می‌شود.

وی ادامه داد: حدیث یک دانش اسلامی نیست بلکه بر دانش‌های اسلامی مرجعیت دارد. در برخی از دانش‌های اسلامی مانند فقه، حدیث مرجع اصلی است. منابع اربعه در این دانش مطرح است. در برخی از دانش‌ها حدیث، مرجع مهم است مانند تفسیر و اخلاق و حتی در برخی از دانش‌ها مانند علوم عقلی و علوم عرفانی، حدیث مرجعیت دارد. هیچ فیلسوف و عارف مسلمان نیست که از حدیث تاثیر نپذیرفته باشد؛ بنابراین حدیث دانشی در عرض سایر دانش‌های اسلامی نیست بلکه مرجعیت دانشی دارد.

صالحی با بیان اینکه در دانش‌های اسلامی شاهد مکاتب و رویکرد‌های مختلفی هستیم، گفت: مکاتب و رویکرد‌ها قدرت تنوع و رقابت و پویایی را در علوم ایجاد می‌کنند. مکاتب دانشی، مسابقه دانشی را بین دانشوران ایجاد می‌کنند. حدیث و سنت و علوم حدیث، یکی از سرفصل‌های مکتب‌سازی در علوم اسلامی است.

وی بیان کرد: مکاتب تفسیری در چهارده قرن با هم رقابت کرده و به پویایی این علم کمک کرده‌اند. کلام عقلی و کلام روایی و نقلی در طول تاریخ علم کلام در پویایی علم کلام به هم کمک کرده‌اند. علوم حدیث که برخاسته از سنت است، به نوعی در مکتب‌سازی و رقابت علوم اسلامی به کمک آمده است.

رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی اظهار کرد: علوم حدیث مقدمه‌ای برای توسعه علوم اسلامی است. ظرفیتی در این علوم برای توسعه علوم اسلامی وجود دارد. این ظرفیت هم یک ظرفیت تاریخی و هم یک ظرفیت معاصر است. هم در گذشته تاریخ، علم حدیث به کمک توسعه و روش شناسی علوم اسلامی آمده است و هم ظرفیتی در فضای معاصر دارد که می‌تواند به این توسعه کمک کند.

وی گفت: حدیث شیعه به تعبیر برخی از آقایان، هویت شیعه است. حدیث از تاریخ شیعه صیانت می‌کند. اگر بخواهیم شخصیت‌ها و خاندان‌ها و شهر‌های شیعه را بشناسیم، باید به حدیث مراجعه کنیم. احادیث شیعه، تبار شیعه را به ما نشان می‌دهند. این حافظه فرهنگی که در حدیث وجود دارد، متمایز است و هیچ کدام از علوم چنین سهمی را ندارند. حدیث حافظه هویت و فرهنگ شیعه است.