مادی زندگی می‌کنیم اما ادعای دین‌داری داریم
پژوهشگر نهج‌البلاغه با اشاره به اینکه مادی زندگی می‌کنیم، اما ادعای دین‌داری داریم، گفت: آیت‌الله جوادی‌آملی در یکی از دروس تفسیر خود مطرح کردند که ما مؤمنانه می‌اندیشیم و مشرکانه زندگی می‌کنیم و این حقیقت محض است. بنابراین، اگر قرار است جامعه از مشکلات حال حاضر رهایی یابد باید از نسخه کامل و جامع نهج‌البلاغه و قرآن بهره‌مند شویم.
اقتصاد و معیشت از مسائل بسیار حیاتی و مهم جوامع انسانی است، لذا به‌منظور تبیین مسئولیت حاکمیت و دولت نسبت به معیشت مردم از دیدگاه امام علی(ع)، خبرنگار ایکنا از قم در سلسله جلساتی با حجت‌الاسلام والمسلمین حمیدرضا مهدویارفع، مدرس و پژوهشگر نهج‌البلاغه به گفت‌وگو پرداخته است که تاکنون چهار شماره از این گفت‌وگو منتشر شده است و حال پنجمین و آخرین قسمت از گفت‌وگو با این پژوهشگر نهج‌البلاغه از منظر مخاطبان می‌گذرد:
حجت‌الاسلام والمسلمین حمیدرضا مهدویارفع با اشاره به برداشت‌های نادرست از تعبیر فقر و تنگدستی بیان کرد: اگر برخی گمان می‌کنند، تا مادامی که انسان با مسائل و مشکلات مالی درگیر باشد، نمی‌تواند به سمت معنویت الهی و انسانیت و اخلاقیات برود، برداشت نادرستی است برای مثال جملاتی از قبیل «شکم گرسنه، دین و ایمان را متوجه نمی‌شود» فقط ساخته و پرداخته ذهن‌های ضعیف است.
بیشتر بخوانید:
- اولویت‌بندی اقتصادی بین مردم و دولت در نهج‌البلاغه
- شفافیت مالی، عامل پیشگیری از بی‌عدالتی اقتصادی است
- فقیر در وطن خودش هم غریب است
- عالمان دینی با انتقاد صحیح از حاکمیت به مردم کمک کنند
وی افزود: در دوران قرون وسطی تاریخ اروپا که از آن به‌عنوان تاریک‌ترین حیات بشری یاد می‌شود، مسیحیت به‌عنوان یک مکتب کلی بر تمام جامعه سیطره انداخته بود؛ در یک تحلیل نادرست ریشه اصلی این تاریکی را دین دانستند، در حالی که در آن زمان ریشه اصلی مشکلات آنان تسلط فراگیر و ترسناک کلیسا بر زندگی مردم بود، اما انقلابی به‌پا کردند و همزمان با آغاز رنسانس جدید، آنها بشر را در زمین محدود کردند و او را به جای خداوند قرار دادند و به‌طور کلی دین را از بین بردند و این‌گونه تفکر اُمانیسم جایگزین خداپرستی شد. اروپا امروزه از نظر مادی پیشرفت‌های چشمگیری داشته؛ اما از نظر انسانیت و دین‌پرستی در حال سقوط است.
مهدویارفع تصریح کرد: اختلالات عصبی و مشکلات روانی از زمانی در بین مردم رواج پیدا کرد که از خداوند فاصله گرفتند و به سمت انسان‌محوری حرکت کردند. بنابراین، تجربه‌های تاریخی نشان می‌دهد اگر گمان کنیم با کنار گذاشتن ماورای ماده یعنی معنویت و اخلاقیت، دنیای اطرافمان بهبود پیدا می‌کند، اشتباه است.
وی افزود: حضرت علی(ع) در نهج‌البلاغه میفرماید: «وَ لا تَبِعْ آخِرَتَکَ بِدُنْیاک؛ آخرت خود را به دنیا مفروش»، یعنی متاع بسیار پرارزش آخرت و سعادت جاویدان را به بهای اندک و کم یعنی زرق و برق دنیا مفروش؛ و در بخش دیگری فرمود: «أَلَا وَ إِنَّ مِنَ الْبَلَاءِ الْفَاقَةَ، وَ أَشَدُّ مِنَ الْفَاقَةِ مَرَضُ الْبَدَنِ، وَ أَشَدُّ مِنْ مَرَضِ الْبَدَنِ مَرَضُ الْقَلْبِ؛ أَلَا وَ إِنَّ مِنْ صِحَّةِ الْبَدَنِ تَقْوَى الْقَلْبِ» یکی از مهم‌ترین بلاهای حیات بشری، فقر است و بدتر از فقر، بیماری جسمانی است و بدتر از آن بیماری قلب است و اگر کسی می‌خواهد بهبود پیدا کند راه علاج آن تقوای قلب است.
دولتمردان به بهانه توجه مردم به معنویت، از مسائل مادی آنان غفلت نکنند
مهدویارفع با اشاره به اینکه فقر انسان را به بی‌دینی می‌کشاند تعبیر قاطع امیرالمؤمنین(ع) است، تصریح کرد: دولتمردان نباید به بهانه اینکه انسان‌ها باید به معنویات توجه کنند، از مسائل مادی آنان غافل شوند و از طرفی دیگر به بهانه اینکه مردم گرفتار مشکلات و مسائل مادی هستند، از دین و خداپرستی صحبت نشود، کاملا نادرست است زیرا شواهد تاریخی هم نشان می‌دهد مؤثر واقع نمی‌شود.
وی ادامه داد: اساسا معیشت و مسائل اقتصادی کشور حل نخواهد شد تا زمانی که زیرساخت‌های فرهنگی در کشور بازسازی شود و دستورات الهی در کشور اجرا و پیاده‌سازی شود؛ خداوند در آیه 124 سوره طه میفرماید: «وَمَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِكْرِي فَإِنَّ لَهُ مَعِيشَةً ضَنْكًا وَنَحْشُرُهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ أَعْمَى؛ و هر كس از ياد من دل بگرداند در حقيقت زندگى تنگ و سختى خواهد داشت و روز رستاخيز او را نابينا محشور مى‌كنيم.»
مهدویارفع با اشاره به اینکه ابعاد مادی و معنوی انسان دائما بر یکدیگر تأثیر می‌گذارند، افزود: خداوند در آیه 96 سوره اعراف میفرماید: «وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرَىٰ آمَنُوا وَاتَّقَوْا لَفَتَحْنَا عَلَيْهِمْ بَرَكَاتٍ مِنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ وَلَٰكِنْ كَذَّبُوا فَأَخَذْنَاهُمْ بِمَا كَانُوا يَكْسِبُونَ؛ و چنانچه مردم شهر و دیارها همه ایمان آورده و پرهیزکار می‌شدند همانا ما درهای برکاتی از آسمان و زمین را بر روی آنها می‌گشودیم و لیکن چون آیات و پیغمبران ما را تکذیب کردند ما هم آنان را سخت به کیفر کردار زشتشان رسانیدیم.»
عوامل فقر در جامعه
وی با اشاره به اینکه متأسفانه در جامعه اسلامی به حکم خداوند بی‌اعتنایی می‌کنیم، تصریح کرد: ریشه فقر در جامعه به عوامل متعددی وابسته است؛ بخش عمده‌ای از ریشه آن به ظلم و فساد در جامعه از جمله ارتباطات و رانت‌خواری‌ها و اختلاسگران در جامعه مرتبط می‌شود. بخش دیگری از آن ریشه در مدیران نالایق و نارکارآمدی است که در رأس امور قرار دارند و بخش دیگر آن، فرهنگ نادرست پیاده شده در جامعه و بخش دیگر آن به علت پشت کردن به ارزش‌های انسانی و الهی است.
مهدویارفع با اشاره به اینکه مادی زندگی می‌کنیم، اما ادعای دین‌داری داریم، گفت: آیت‌الله جوادی‌آملی در یکی از دروس تفسیر خود مطرح کردند که ما مؤمنانه می‌اندیشیم و مشرکانه زندگی می‌کنیم و این حقیقت محض است. بنابراین، اگر قرار است جامعه از مشکلات حال حاضر رهایی یابد باید از نسخه کامل و جامع نهج‌البلاغه و قرآن بهره‌مند شویم.
وی با اشاره به اینکه مداخله‌های بی‌مورد و اشتباهات برخی مسئولان در زندگی مردم سبب رواج فرهنگ‌های نادرست و ضعیف در جامعه شده است، ادامه داد: یکی از این مداخله‌های بی‌مورد و بی‌فایده، وام‌های ازدواج و یارانه است. در زمان‌های قدیم هیچ‌کدام از این مداخله‌ها نبود، اما زندگی آسان‌تر و ازدواج جوانان هم به مراتب آسان‌تر از امروز بود.
مهدوی ارفع گفت: در زمان قدیم مردم به بهانه دغدغه‌های فکری یکدیگر، ارتباط و تعامل، همدلی و همراهی و مشارکت‌های گسترده‌ای با یکدیگر داشتند؛ برای مثال اگر جوان یک خانواده زمان ازدواجش فرا رسیده بود، تمام اعضای فامیل و دوستان او در راستای تسهیل ازدواج و راه‌اندازی کسب و کاری آبرومند و تشکیل زندگی باهم بسیج می‌شدند.
احساس کاذب «نداری و توهم فقیری» در جامعه باید اصلاح شود
مهدویارفع گفت: در زمان‌های قدیم، انسان‌ها به‌واسطه نیازهایشان با یکدگیر پیوند می‌خوردند، اما امروزه سیاست‌های نادرست و اشتباه مسئولان، پیوند میان مردم را از بین برده است. ظاهر این اتفاقات زیباست، اما باطن تلخی دارد و این تلقی در ذهن ما شکل می‌گیرد که حکومت از مسئولیت‌های اصلی و وظایف خود غافل مانده و عهده‌دار وظایف ملت شده است.
وی با اشاره به اینکه بخشی از فقر در جامعه، توهم فقیر بودن است، ادامه داد: درصد قابل توجهی از ما احساس «نداری و فقیر بودن» کاذب داریم که باید اصلاح شود و این امر در وهله اول نیازمند اصلاح سبک زندگی مسئولان جامعه است، زیرا فرزندان ما زمانی که ماشین‌های گران‌قیمت و جشن‌های عروسی لوکس فرزندان مسئولان را مشاهده می‌کنند، دیگر نمی‌تواند یک زندگی عادی و درآمد معمولی داشته باشند و حاضر به ازدواج در سطح خودشان شوند.
گفت‌وگو محدثه نعیمی‌فرد
انتهای پیام
