مفهوم خانواده در سنت و مدرنیته
عضو هیئت علمی پژوهشگاه زن و خانواده با اشاره به اینکه استخراج تجربه‌های گذشته و استفاده از آنها می‌تواند در پیش‌بینی مسائل آینده و کاهش انحرافات تأثیر چشمگیری به همراه آورد، گفت: اگر روند تحول به همین صورت ادامه داشته باشد می‌توان با نگاهی به غرب پیش‌بینی کرد که در آینده با چه چیزهایی مواجه خواهیم شد.
به گزارش ایکنا از قم، حجت‌الاسلام والمسلمین مجید دهقان، عضو هیئت علمی پژوهشگاه زن و خانواده در نشست علمی مجازی «آینده‌پژوهی شبهات دینی در حوزه فمینیسم و خانواده» که روز یکشنبه، 26 دی‌ماه به همت مرکز مطالعات و پاسخ‌گویی به شبهات حوزه‌های علمیه برگزار شد، گفت: از جمله وظایف ما در حوزه زنان و خانواده این است که به استقبال مسائل و شبهات روز رفته و برای شناخت روندهای گذشته به پژوهش‌های گسترده و عمیق بپردازیم.
وی ادامه داد: استخراج تجربه‌های گذشته و استفاده از آنها می‌تواند در پیش‌بینی مسائل آینده و کاهش انحرافات تأثیر چشمگیری به همراه آورد. یکی از نقاطی که تحولات صد سال اخیر در آن خیلی قابل پیگیری است، موضوع آگاهی جنسیتی یا آگاهی زنانه است.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه زن و خانواده با تأکید بر طی صد سال گذشته، بیان کرد: آشنایی ایرانیان با نظم جدیدی که در اروپا مثل فرانسه و انگلستان حاصل شد، منشأ اصلی تحول سیاسی به نام مشروطه بود؛ البته این تنها یک تحول سیاسی نیست بلکه تغییر در حوزه معرفت اجتماعی و در برخی از مطالعات اجتماعی رخ داده که در پایان منجر به تحول اساسی می‌شود.
وی اظهار کرد: پیش از آشنایی ایرانیان با نظم جدید، زنان درون نظمی خاص به نام سنت زندگی می‌کردند؛ در حوزه‌ای که نقش‌های جنسیتی از پیش تعیین شده است و به‌طور مثال عمده حضور زنان در خانه بود.
دهقان با اشاره به شروع دوران تحول از دربار قاجار، بیان کرد: سعی می‌شد هر آنچه تحت عنوان زن سنتی مطرح است با زبان طنز و زبان مستقیم با بیان مسائلی همچون حضور زنان اروپایی در اجتماع، امکانات تحصیلی و مختار بودن در سرنوشت خود نکوهش شده و زنان اروپایی به‌عنوان الگو مطرح شود.
آگاهی و مطالبه‌گری زنان؛ تحول مدرنیته
عضو هیئت علمی پژوهشگاه زن و خانواده گفت: در حوزه سنت و مدرنیته میان نظم قدیم و جدید، اختلاف وجود داشته، مانند حوزه اقتصاد و حکمرانی که خود انسان محل دعوا و اختلاف نیست بلکه یک رابطه جدید مثل نوع حکمرانی محل اختلاف می‌باشد. در حوزه زنان محل اختلاف خود زن به‌عنوان یک انسان است، یعنی آگاهی زنان تغییر یافته و به مطالبه‌گری برای خود می‌پردازند.
وی با اشاره به اینکه نقطه دوم در کانون تحولات خانواده است، بیان کرد: در گذشته کلمات مردمحوری چون منزل و عیال رایج بود، اما با گذشت زمان واژه خانواده که زاییده تحولات جدید بود رواج یافت. در واژه خانواده شخص خاصی در محور نیست بلکه منظور تمام افراد خانواده بدون تبعیض جنسیتی است.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه زن و خانواده با اشاره به تحولات خانواده، اظهار کرد: در گذشته آنچه در سنت و خانواده با آن مواجه بودیم عبارت بود از یک رابطه منحصر به‌فرد و یک حوزه کاملاً خود مختار که حاکمیت در آن دخالتی نداشت. مفهوم خانواده و سنت در گذشته دارای سلسله مراتبی از قدرت و آداب بود که در رأس آن مرد قرار داشت.
وی تأکید کرد: اما در دوران تحول بسیاری از انواع ارتباط زن و مرد در خانواده با ورود ابزارهای جدید دچار تغییر و تحول شده است؛ در خانواده گذشته با وجود سلسله مراتب قدرت آقایی، رابطه زن و شوهر از نوع رابطه عاطفی و رمانتیک نبود. در گذشته گاهی جنسیت با امر جنسی پوشانده می‌شد، یعنی جنسیت قربانی امر جنسی می‌شد.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه زن و خانواده افزود: نقطه دیگر در کانون تحولات، امر جنسی است، در جامعه گذشته به بحث درباره امور جنسی بسیار کم پرداخته می‌شد؛ توقع و تجربه زنان از امر جنسی در خانواده گذشته با درک آنها از امر جنسی در دوران جدید بسیار متفاوت است؛ در دوران جدید امر جنسی بسیار گسترش یافته و در آن تنوع‌طلبی دیده می‌شود.
وی اضافه کرد: تا جایی که تحول صورت گرفته در جامعه به‌ویژه در حوزه زنان، همچون روند تحولی در اروپا و آمریکاست؛ اگر روند تحول به همین صورت ادامه داشته باشد می‌توان با نگاهی به غرب پیش‌بینی کرد که در آینده با چه چیزهایی مواجه خواهیم شد.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه زن و خانواده در پایان یادآور شد: از جمله مباحثی که در آینده بیشتر با آن مواجه خواهیم بود، چالش‌های موجود در مسیر عقلانیت ساختار خانواده است.
انتهای پیام
