وقف؛ درآمدی پایدار برای حوزه‌های علمیه
مدیر توسعه وقف و مشارکت‌های اجتماعی آستان قدس رضوی گفت: احیای موقوفات فرآیند خاص خودش را دارد، اگر این موارد بر عهده خود حوزه‌علمیه باشد و در نهایت این موقوفات به دامن مدارس علمیه بازگردد، می‌تواند استقلال مالی حوزه‌های علمیه را رقم بزند.
به گزارش ایکنا از خراسان رضوی و به نقل از روابط‌عمومی حوزه‌علمیه خراسان حجت‌‌الاسلام عبدالرضا اصغری، مدیر توسعه وقف و مشارکت‌های اجتماعی آستان قدس رضوی و عضو هیئت علمی دانشگاه، بیان کرد: وجود مرقد مقدس امام رضا(ع) در ایران باعث شده است که خیلی از عاشقان و علاقه‌مندان به اهل‌بیت(ع) اموالی برای مدیریت با شکوه حرم مطهر این امام معصوم و تامین نیازهای مختلف حرم مطهر و زائران وقف کنند.
وی عنوان کرد: زائران انتظاراتی از بارگاه و وجود مقدس امام رضا(ع) داشتند و واقفان، اموال خود را در حوزه‌های مختلفی در جهت رفع نیازهای اجتماعی، فرهنگی، علمی، تبلیغی و آموزشی و پرورشی و تربیتی به آستان قدس رضوی وقف می‌کنند و بیشتر نیات واقفان در جهت رفع نیازهای زائران و مجاورانی است که به حرم مطهر مشرف می‌شوند.
مدیر مرکز تخصصی وقف و نذر زیارت با اشاره به اینکه اطعام زائران، تنظیف و تعطیر و تطهیر حرم امام رضا(ع) جزو موقوفات محسوب می‌شود، تصریح کرد: همچنین در حال حاضر موقوفات آستان قدس رضوی شامل حوزه سلامت و بهداشت و درمان، حوزه علم و آموزش و تبلیغ و تعمیرات و توسعه حرم و ارائه خدمات نیز می‌شود.
وی عنوان کرد: در موقوفاف آستان قدس رضوی برخی موقوفاتی برای تبلیغ و ترویج معارف اهل‌بیت(ع) برخی موقوفات نیز برای رفع نیازهای طلاب حوزه‌علمیه اجرا می‌شود.
اصغری به یکی از نیات واقفان اشاره کرد و گفت: واقفی نیت کرده است که در روز ۱۳ رجب به هزار نفر از طلاب حوزه‌های علمیه اطعام داده شود، بنابراین آستان قدس رضوی به منظور عمل به وقف نامه‌ها در چنین روزی به یک هزار طلبه اطعام می‌دهد.
وی تصریح کرد: همچنین موقوفاتی در آستان قدس رضوی وجود دارد که درآمد آن‌ها برای رفع نیازهای معیشتی و علمی و آموزش طلاب در نظر گرفته شده است و برای آنان مصرف می‌شود و به بودجه حوزه علمیه تزریق می‌شود.
اصغری ابراز کرد: موقوفات آستان قدس رضوی برای آبادانی حفاظت و حراست عمران حرم مطهر در نظر گرفته شده است، لذا وقتی درآمد ایجاد می‌شود درآمد آن در بودجه موقوفاتی قرار می‌گیرد و بعد به نیت واقف ابلاغ و اجرا می‌شود، به‌طور مثال اگر نیات واقف برای هزینه‌های آموزشی و علمی طلاب حوزه‌علمیه در نظر گرفته شده است، این درآمد به حوزه تعلق گرفته و بنابر نیات واقف باید آن را هزینه کنند.
وی به برخی نیات واقفان اشاره کرد و گفت: طلبه‌ای ۲۵۰ میلیون تومان به آستان قدس رضوی وقف کرده است و براساس نیات واقف مقرر شده است که گوسفند مولد خریداری و درآمد استحصالی از آن برای طلاب و دانشجویان نیازمند هزینه شود، بنابراین آستان قدس رضوی درآمد آن را به حوزه‌علمیه داده و خود حوزه این مبلغ را در قالب خدمات مختلف به طلاب هزینه می‌کند.
مدیر توسعه وقف و مشارکت‌های اجتماعی آستان قدس رضوی در ادامه سخنان خود، گفت: به‌طور مثال تولیت فقیه، مجتمع مسکونی بزرگی برای اسکان طلاب ساخته و آن را وقف کرده است و طلاب نیازمند همانند دانشجویان، نخبگان، متأهلانی که فرزند بیشتری داشته و یا تازه ازدواج کرده‌اند می‌توانند به مدت یک یا پنج سال در این مجتمع اسکان داشته باشند.
وی تصریح کرد: بنابراین در آمد برخی موقوفات براساس نیات واقف، به شکل اطعام و یا به عنوان کمک هزینه تحصیلی به مدارس حوزه‌های علمیه پرداخت می‌شود و آنان نیز این مبلغ را به حساب طلاب نیازمند واریز می‌کنند.
وی افزود: بخشی از موقوفات حوزه‌های علمیه، تولیت آن با آستان قدس رضوی است درآمد آن باید صرف حوزه علمیه شود، اما بخش اعظم موقوفات مدارس حوزه‌علمیه در اختیار اوقاف است. بنابراین موقوفاتی که متولی آن آستان قدس رضوی است، عمرانی و آبادانی آن در اختیار آستان است و می‌تواند درآمد پایدار ایجاد کرده و نیات واقفان را اجرا کند.
اصغری تصریح کرد: برخی مدارس همانند مدرسه علمیه نواب، سلیمانه اگر موقوفات آنان احیا شود برای هر طلبه میتوان حقوق کارمندی پرداخت کرد تا دغدغه معیشت و اسکان را نداشته باشند.
وی گفت: بیشتر این مدارس در اصلاحات ارضی یا انقلاب سفید زمان پهلوی در قالب تبدیل به احسن به عنوان موقوفه به مردم واگذار شده و برخی نیز در زمان طاغوت اهتمام به حفاظت موقوفات داده نمی‌شد، حیف و میل شده و به عنوان ملک شخصی سند گرفته و برخی موقوفات چون سند نداشته است گم و گور شده و در حوزه ثبت موقوفات وجود خارجی ندارد و مستلزم این است که در نخستین مرحله از طریق ثبت شناسایی و نقشه‌برداری شده و زمانی که احیا شد باید دید سند به نام چه کسی است و بعد پیگیری و تعیین مرز شد و در نهایت ابطال سند شود.
اصغری با بیان اینکه موقوفات حوزوی باید شورایی به نام شورای حقوقی موقوفات داشته باشند گفت: تولیت حوزه‌های علمیه که متولی منصوص ندارد، به عهده خود اوقاف است، آنهایی که متولی منصوص داشته باشند خود متولی ماموریت دارد که باید احیا کرده و درآمد را به مدرسه علمیه پرداخت کند؛ بنابراین آنهایی که متولی ندارند و یا اگر متولی داشته و منقرض شده است، در اختیار اوقاف است.
وی افزود: پیشنهادی به مقام معظم رهبری در خصوص موقوفاتی که مختص مدارس علمیه است داده شده که موقوفات حوزه و مدارس علمیه در اختیار مدیریت حوزه علمیه قرار بگیرد؛ اگر چنین اتفاقی بیفتد، با تشکیل مدیریت حقوقی و با حضور معاونت امور حقوقی که کارشناسان حقوق و ثبتی و کارشناسان نقشه‌برداری میتوان موقوفات را شناسایی کرده و احیا کرد چرا که اوقاف انگیزه‌ای برای بررسی وسیع موقوفات حوزوی به دلیل پیچیدگی و هزینه‌هایش ندارد اما خود حوزه‌های علمیه طبیعتا انگیزه لازم را برای احیای این موقوفات دارند.
اصغری بیان کرد: احیای موقوفات در برگیرنده هزینه‌هایی است و فرایند خاص خودش را دارد اگر این موارد بر عهده خود حوزه علمیه باشد، چون انگیزه برای احیا دارند می‌توانند با ایجاد تشکیلات همانند تشکیل معاونت حقوقی و موقوفات و با استیفای حقوق موقوفات و اثبات وقفیات این موقوفات باشد، اصلاحات اراضی را تعیین تکلیف کرده و در نهایت این موقوفات به دامن مدارس علمیه بازگردد، می‌تواند استقلال مالی حوزه‌های علمیه را رقم بزند.
وی افزود: اگر حوزه‌های علمیه استقلال مالی نداشته باشند، باید دولت کمک کند، که در آن صورت هم، حوزه نمی‌تواند دولت را امر به معروف و نهی از منکر کرده و یا در خصوص مشکلات دولت انتقادی بکند و در صورت انتقاد، احتمال خواهد داشت، دولت حمایت مالی خود را از حوزه علمیه قطع کند.
مدیر توسعه وقف و مشارکت‌های اجتماعی آستان قدس رضوی با اشاره به اینکه دغدغه همیشگی طلاب در پرداخت شهریه است، چرا که مشخص نیست با شرایط خشکسالی مردم چه میزان می‌توانند خمس پرداخت کنند وقف را از درآمد پایدار مالی برای حوزه علمیه دانست و گفت: لذا علاوه بر احیای موقوفات باید موقوفات جدیدی را نیز جذب کنیم.
اصغری با بیان اینکه در حال حاضر مردم اعتماد زیادی به حوزه‌های علمیه دارند، خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه مردم ترویج و تبلیغ محاسن و معارف اهل‌بیت(ع) توسط حوزه‌های علمیه را مشاهده کرده‌اند و پی به نقش‌آفرینی آنان در خصوص تبلیغ و ترویج اهل‌بیت(ع) برده‌اند، بنابراین اعتماد زیادی به آنان دارند و در این راستا نیز طی سال‌های اخیر در خراسان موقوفات زیادی جذب شده ضمن اینکه باید موقوفات گذشته با ساز و کار لازم احیا شود و این موضوع چون هزینه‌بر بوده و مستلزم تشکلات خاص است باید در خود حوزه علمیه این موضوع اتفاق بیفتد.
انتهای پیام
