قرآن‌محوری، اعتدال و عقلانیت؛ مهمترین ویژگی‌های مکتب امام باقر(ع) / محبت بدون عمل مردود است

به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین ناصر رفیعی، استاد جامعة‌المصططفی 27 تیرماه در مراسم شهادت امام جواد(ع) در بیت آیت‌‌الله‌العظمی شبیری رنجانی به ویژگی‌های مکتب امام باقر(ع) اشاره کرد و گفت: اولین ویژگی این مکتب، قرآن‌محوری بود و امام محور همه کلمات و رفتارشان براساس قرآن بود؛ در روایت بیان شده که قرآن را فقط مخاطبان اصلی آن یعنی ائمه(ع) می‌فهمند، به همین دلیل اگر مقایسه بین تفاسیر شیعه و سنی مانند البرهان با فخررازی و ... بکنیم، می‌فهمیم تفسیر اهل بیت(ع) چیست؟، تفاسیری که روایات اهل بیت(ع) در آن است یک نورانیتی دارند، حتی علامه طباطبایی هم که ظاهراً تفسیر قرآن به قرآن است، اما اکثر موارد تحت تأثیر روایات اهل بیت(ع) بوده است.

وی با بیان اینکه قرآن‌محوری اولین ویژگی امام باقر بود و به همین دلیل فرموده‌اند اگر سخنی با قرآن در تضاد بود، نپذیرید، اضافه کرد: در روایتی از آن امام(ع) نقل شده است که خداوند از سه چیز نهی کرده است؛ قیل و قال، زیادپرسیدن سؤالات غیرمفید و از بین بردن مال. امام با قرائت سه آیه سخن خویش را تأیید فرمود و استنادات قرآنی آن را به مردم نشان داد.

رفیعی با تأکید بر اینکه تمامی سیره و کلمات امام قرآن‌محور است، افزود: دومین ویژگی امام باقر(ع) تکیه بر سنت نبوی است؛ خود ایشان فرمود که سخن ما براساس قرآن و سنت پیامبر(ص) است، به همین دلیل استناد احادیثشان را به رسول‌الله می‌رساندند. حتی در جزئیات رفتاری به پیامبر(ص) تمسک می‌کردند.

استاد حوزه علمیه بیان کرد: سومین ویژگی مکتب امام باقر(ع) که این روزها در حال کمرنگ شدن در جامعه است، عمل‌گرایی و تقواست؛ بدانیم فقط شیعه امام بودن کافی نیست، بلکه باید عملگرا باشیم؛ جابربن عبدالله خدمت امام(ع) رسیدند، ایشان فرمودند که فکر کردید کسی که می‌گوید شیعه است، فقط دوست داشتن ما کافی است؟ به خدا قسم شیعه ما نیست، مگر کسی که خداترس و مطیع دستورات الهی باشد؛ شیعیان ما شناخته نمی‌شوند، مگر با چند ویژگی؛ تواضع و فروتنی، خشوع، امانتداری و کثرت یاد خدا و نماز و نیکی به والدین و رسیدگی به همسایه به خصوص فقرا، صدق حدیث، تلاوت قرآن و حرف پشت سر مردم نزدن.

محبت بدون عمل مردود است

وی ادامه داد: جابر گفت که یابن رسول الله شیعه این طوری پیدا نمی‌شود؛ امام(ع) بدون اینکه تخفیفی بدهند تأکید فرمودند که اگر کسی گفت من پیامبر(ص) را دوست دارم، ولی سیره ایشان را دنبال نکند، این محبتِ تنها به درد نمی‌خورد و بدانید خدا با کسی قرابت و فامیلی ندارد؛ ای جابر به خدا قسم اگر کسی مطیع خدا باشد، دوست ما هست و هر کسی معصیت خدا بکند، دشمن ما هست. با این وضع نمی‌دانم چرا برخی به راحتی در فضای مجازی چقدر تبلیغ محبت بدون عمل می‌کنند.

رفیعی بیان کرد: امام باقر(ع) اهل خانه را به دو قسمت تقسیم کرده بود؛ اگر اهل خانه قرآن بلد بودند، می‌فرمود قرآن بخوانند اگر نه به نماز توصیه می‌فرمود؛ خودشان اهل عبادت طولانی و زیاد بودند؛ حال امروز می‌بینیم برخی می‌گویند «خواهی نشوی رسوا ،همرنگ جماعت شو»، چون در این خوابگاه و دانشگاه کسی نماز نمی‌خواند، پس ما هم نخوانیم، این چه حرفی است؟ انسان باید خودش و ایمانش را در بحران‌ها نشان دهد.

وی افزود: چهارمین ویژگی مکتب امام باقر(ع) اعتدال است؛ در دوره امام(ع) دو جریان فکری عمده یعنی مرجئه و خوارج وجود داشتند؛ مرجئه مظهر تفریط و خوارج مظهر افراط هستند؛ مرجئه دین را به پاکی دل می‌دانستند نه عمل، الان هم برخی می‌گویند دلت پاک باشد و به نامحرم دست می‌دهند؛ برخی حتی تصور می‌کنند که زن برادر و فامیل، محرم است.

فأین تذهبون

وی اضافه کرد: برخی حیوان را در خانه نگهداری می‌کنند؛ ما با حفظ حق حیوان مخالف نیستیم، اما حیوانات نجس چرا باید در خانه نگهداری شود؟ برخی نماز می‌خوانند و سگ از سر و کولشان بالا می‌رود و به تصور خودشان دنبال همدم هستند، در حالی این مسئله رواج دارد که ازدواج در کشور به یک و یک دهم رسیده است، «فأین تذهبون».

رفیعی بیان کرد: امام باقر(ع) مرجئه را لعنت فرمودند و از طرفی غلات را هم ملعون دانستند و قائل به اعتدال بودند؛ الان هم برخی می‌گویند ائمه(ع) هیچ کرامتی نداشته‌اند؛ بنده از یکی از این افراد پرسیدم که آیا همین که امامی در سن چند سالگی و همین حدود به امامت می‌رسد، کرامت نیست؟

استاد المصطفی اظهار کرد: ویژگی دیگری مکتب امام باقر(ع)، عقل‌ و علم‌محوری است؛ ایشان تأکید زیادی بر تفقه و فهم داشتند؛ فردی درس ایشان می‌آمد و به امام می‌گفت من شما را دوست ندارم، اما ادب و الفاظ و کلمات شما را دوست دارم و سرانجام هم این فرد مسلمان شد و امام بر پیکر وی نماز خواند.

وی افزود: امام(ع) بیش از 30 سال مستمع روضه‌ها و سخنان پدربزرگوارشان بودند که دائما و مکرر ماجرای عاشورا را نقل می‌فرمودند. امام گنجینه مصائب کربلا و مقتل اباعبدالله الحسین‌(ع) هستند.