ناامیدی و روشن نبودن آینده؛ عامل اصلی خودکشی

سعید قلی بیگلو، پژوهشگر پسا‌ دکتری رشته فیزیک دانشگاه فردوسی مشهد، هفته گذشته، به‌دلیل خودکشی، جان خود را از دست داد.

با بررسی‌های صورت گرفته توسط ‌مجموعه کمیته بحران، مرحوم قلی بیگلو در مدت دانشجویی و پژوهشگری هیچ سابقه‌ای از خودکشی نداشته است. همکاران مرکز مشاوره دانشگاه زمانی که علائم خودکشی را از ایشان مشاهده می‌کنند، او را نزد روانپزشک می‌فرستند و با مجوز روانپزشک ایشان را به خوابگاه بر می‌گردانند و اعلام می‌کنند که هیچ مشکلی وجود ندارد.

در این حادثه، قلی‌‌بیگلو، قرص مصرف کرده و ایشان را به بیمارستان ابن‌سینا به بخش روانپزشکی منتقل می‌کنند. بیش از یک ساعت با روانپزشک صحبت می‌کند و همه مسائل تخصصی بررسی می‌شود و سپس مجوز می‌دهند که مشکلی وجود ندارد، اما وی پس از برگشت از بیمارستان، خود را در اتاق حلق آویز می‌کند. در این خصوص گفت‌وگویی با رضا لطفی، عضو هیئت علمی دانشکده مهندسی دانشگاه فردوسی مشهد و رئیس بنیاد نخبگان خراسان رضوی که مرحوم قلی‌بیگلو عضو این بنیاد بود، داشتیم که در ادامه می‌خوانیم:

رضا لطفی، رئیس بنیاد نخبگان خراسان رضوی، در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان رضوی، در خصوص مسئله خودکشی که  اخیراً در دانشگاه فردوسی مشهد اتفاق افتاد، بیان کرد: واقعیت این است که این حوادث باعث ناراحتی است، اما در واقع مشکل اصلی در مبحث خودکشی را بیشتر متوجه سیستم آموزشی و در بخش کلان‌تر جامعه می‌دانم، چرا که جوان ما مدل نمی‌داند و از طرفی هم اگر دچار افسردگی شود و پایه‌های فکری و ایمانی وی ضعیف‌تر باشد موجب بروز چنین وقایع تلخی می‌‍‌شود.

وی افزود: اگر در مناظرات انتخابات دقت شود همیشه این بحث بوده که چگونه از نفت ایجاد شغل کنیم و همیشه در مقایسه بین رئیس جمهورهای مختلف این موضوع مطرح بوده که چه کسی کمتر میل می‌کند، اما باید به این دقت شود که چه کسی کمتر حیف می‌کند. البته میل کردن هم کار خوبی نیست و در مجموع  باید کسانی مشغول به کار شوند که حیف و میل نکنند.

عضو هیئت علمی دانشکده مهندسی دانشگاه فردوسی مشهد گفت: امثال این اتفاقات یعنی خودکشی زمانی روی می‌دهد که فرد به آخر امید رسیده و ناامیدی وی به حداکثر برسد و ناامیدی زمانی به حداکثر می‌رسد که فرد مدلی برای زندگی نداشته باشد.

لطفی ابراز کرد: مشکل اصلی جامعه ما این است که مدلی به جوانان ارائه نمی‌شود و در نهایت ناامیدی برای جوان پیش می‌آید و با توجه به شرایط موجود امید به آینده برای جوانان روشن نیست.

ضرورت الگوسازی در مفهوم ارزش‌آفرینی برای جامعه

وی برای افزایش مقاومت در رویارویی با مشکلات زندگی ادامه داد: مفهومی به نام ارزش‌آفرینی داریم و در کشور به شدت نیاز داریم که این ارزش‌آفرینی صورت گیرد. مدل برای ارزش‌آفرینی وجود دارد و به ویژه برای نخبگان این مقوله مطرح است و در حد کتاب و حرف نیست، بلکه در عمل نیز اثبات شده است، از طرفی روزی دست خداست و هیچ فردی بدون روزی نمی‌ماند و باید از زندگی لذت برد.

وی اظهار کرد: در مبحث ارزش‌آفرینی برای فرد اینگونه تلقی می‌شود که در هر نقطه‌ای هستم می‌توانم ارزش‌آفرین باشم؛ به عنوان مثال من می‌توانم کارآفرین بوده و در خانواده مفید واقع شوم، لذا حل مسائل زندگی با روش‌های جدید شدنی است. طرحی مانند اینکه زندگی خود را طراحی کن به مبحث روانشناسی وارد شده که به ما کمک می‌کند زندگی شادتری داشته باشیم.

زندگی شاد در پرتو اسلام واقعی

لطفی بیان کرد: اگر اسلام به‌صورت واقعی به زندگی ما وارد شود بی‌نهایت شادتر می‌توانیم زندگی کنیم، اما اگر نمی‌توانیم اسلام را به صورت کامل و دقیق به زندگی خود وارد کنیم بهتر است از مدل غربی یعنی فرمول طراحی زندگی خود که توسط غرب آزمایش شده استفاده کنیم تا زندگی شادتری داشته باشیم.

رئیس بنیاد نخبگان خراسان رضوی با اشاره به نقش دانشگاه در خصوص امیدآفرینی برای زندگی بهتر، تصریح کرد: متاسفانه جامعه ما پرورش را تا پایان دوره دبیرستان تعریف کرده و  بعد از آن به محض ورود به دانشگاه، آموزش و پرورش  تبدیل به علوم، تحقیقات و فناوری می‌شود که کاملا مشخص است که پرورش حذف شده است. در دانشگاه‌ها موضوع پرورش را فراموش کرده‌ایم، در حالی‌که پرورش تا آخر عمر لازم است، اما این مقوله مهم در دانشگاه‌ها روی میز نیست.

قصور دانشگاه در امر پرورش دانشجو

عضو هیئت علمی دانشکده مهندسی دانشگاه فردوسی مشهد اضافه کرد: استاد باید الگویی برای دانشجو باشد و مسائل دانشجویان را بداند و برای این مهم گام‌هایی بردارد. گام اول همدردی است؛ یعنی اینکه من استاد متوجه شوم مشکل دانشجو چیست و بعد از آن مسئله را تعریف کرده و پس از ایده‌پردازی و ساخت نمونه در مرحله پایانی تست صورت گیرد.

رئیس بنیاد نخبگان خراسان رضوی افزود: اساتید وظیفه دارند دانشجویان را درک کنند، اما وزارت علوم انتظارش از دانشگاه فقط تولید مقاله و آن هم نه پژوهش اصیل است، لذا استاد دانشگاه حساسیتش نسبت به حال دانشجو کمتر شده و این وضع موجود باعث می‌شود حال استاد هم نامناسب شود و حال خوب استاد ربطی به امور مالی ندارد، اما برای اینکه حال خوبی داشته باشد به قول سهراب چشم‌ها را باید شست و جور دیگر باید دید.

لطفی ادامه داد: برنامه‌های جدیدی در بنیاد نخبگان خواهیم داشت که پس از انتقال به ساختمان جدید قرار است صورت گیرد و یکی از آن برنامه‌ها این است که بنیاد را تبدیل به پاتوق نخبگان کنیم.

وی گفت:  تعریف ما از نخبه صرفاً محدود به معدل و نمره نیست، چرا که این تعریف یک تعریف ناکافی و ناصحیح است. استعدادها در حال توسعه است و لذا تعریف از نخبگان متفاوت است و  دامنه تعریف از نخبه را باید وسیع‌تر دید.

رئیس بنیاد نخبگان خراسان رضوی بیان کرد: ما در بنیاد نخبگان  برگزاری جلسات متعدد را برای جوانان در دستور کار داریم و معتقدیم دلیل اصلی این اتفاقات آن است که جوانان ما نمی‌توانند حرف بزنند و لذا جلسات مشاوره و گفت‌وگو با نخبگان و مفاخر را در دستور کار داریم.

وی ادامه داد:  تکریم و الگوسازی مفاخر پیشکسوت از دیگر اقدامات خواهد بود، چرا که وقتی جوانان با این افراد در ارتباط باشند امیدشان بیشتر خواهد شد و این مسیری است که قرار است در بنیاد اتفاق افتد.

لطفی ابراز کرد: متاسفانه جوانان ما بلد نیستند زندگی کنند و از طرفی برای زندگی کردن هم اسلام و هم غرب مدل دارند که البته در مدل غربی ناقص‌تر است و برای جوانان در هر دو مدل از زندگی پاسخ وجود دارد. لذا افرادی که دست به خودکشی و چنین اقداماتی می‌زنند باور ندارند که برای این مسائل جواب وجود دارد.

رئیس بنیاد نخبگان خراسان رضوی گفت: برنامه اصلی ما در بنیاد نخبگان این است که علاوه بر جلسات مشاوره خصوصی  برگزاری جلسات مفصل تر هم با حضور افراد داشته باشیم.

وی با اشاره به اینکه از منظر اسلام و قرآن ناامیدی بزرگترین گناه است مهمترین عامل خودکشی  را ناامیدی برشمرد و گفت: بارها در قرآن انسان از ناامید شدن منع شده است. ما وقتی به این دنیا آمده‌ایم محکوم به زندگی نیستیم، بلکه زندگی نعمتی است که خداوند به ما عطا فرموده است. البته نگاه ما به زندگی نگاه به دید نعمت نیست و این نگاه باعث می‌شود در بزنگاه‌های زندگی کم بیاوریم.

رئیس بنیاد نخبگان خراسان رضوی با بیان اینکه لذت معنوی قابل مقایسه با لذات مادی نیست افزود: اگر از زندگی لذت ببریم بهتر زندگی خواهیم کرد و این لذت اگر لذت معنوی باشد تاثیرش بیشتر خواهد شد.

وی بیان کرد: حل مسائل زندگی با روش جدید در دانشگاه‌ها کم است، اما واقعیت این است که  بن بست در زندگی وجود ندارد و افرادی هستند که حال آدم را خوب کنند و این افراد وجود دارند.

عضو هیئت علمی دانشکده مهندسی دانشگاه فردوسی مشهد اضافه کرد: حکمت در همه جا ارزشمند است و در قرآن و نهج البلاغه این موضوع مطرح شده است. اگر ما واقعا دنبال درمان درد باشیم و نیازمان را نزد خداوند و معصومان مطرح کنیم مانند همان است که دنبال اکسیژن هستیم و آن را پیدا خواهیم کرد.