احیای موقوفات مشکلات معیشتی حوزه را برطرف می‌کند

حجت‌الاسلام والمسلمین حمید ملکی، قائم مقام حوزه‌های علمیه در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا، با اشاره به صدمین سال تاسیس حوزه علمیه قم، گفت: سال آینده یعنی 1401 صدمین سالگرد تاسیس حوزه علمیه توسط آیت‌الله حائری یزدی است؛ برای بزرگداشت صدمین سال تاسیس حوزه، سه استان به صورت ویژه برنامه خواهند داشت؛ یکی استان مرکزی که محل نضج و حرکت علمی آیت‌الله حائری بوده است؛ در یزد به عنوان محل تولد ایشان و در قم که حوزه با تلاش این مرد با اخلاص در این شهر رشد کرد. برنامه‌های متعددی هم در دست طراحی و برنامه‌ریزی است که از جمله فراخوان همایش است.

ملکی با اشاره به برخی دستاوردهای سیاسی اجتماعی حوزه، بیان کرد: در این صد سال تحولات و تطورات بسیار زیادی در حوزه علمیه قم شکل گرفته است و مرحوم مؤسس و شاگردان ایشان یکی پس از دیگری منشأ برکات علمی و جهادی شدند تا اینکه به امام(ره) رسیدیم. از سال 42 جرقه انقلاب زده شد و ما میراث‌دار حرکت جهادی امام خمینی(ره) هستیم.

معاون سابق تهذیب حوزه علمیه اظهار کرد: امروز کشور به سطحی از اقتدار رسیده است که به پشتوانه قدرت نظام اسلامی هزاران موشک به تل‌آویو اصابت می‌کند و کسی قدرت بزن در رو ندارد؛ ایران که روزی ژاندارم آمریکا در منطقه بود، اجازه نمی‌دهد آمریکا و استکبار در اینجا گردن‌فرازی کنند؛ اینها همه از اثرات و نتایج فعالیت صد ساله حوزه و اخلاص و مجاهدت و توسلات علما به خصوص امام(ره) و همراهان ایشان در طول این سده است.

فعالیت 1500 حوزه در کشور

وی با اشاره به دیگر دستاوردهای حوزه اضافه کرد: الان بیش از 1500 حوزه علمیه در سراسر کشور داریم و هزاران طلبه جوان در آن مشغول به تحصیل هستند و حوزه‌ها مراکز تخصصی تاسیس کرده و تالیفات و تربیت استاد و شاگرد از جمله دستاوردهای حوزه به‌خصوص بعد از انقلاب است و تمامی حوزه‌های استان‌ها موظف شده‌اند که این دستاوردها را برای صدمین سال تاسیس مکتوب کنند.

قائم مقام حوزه‌های علمیه در پاسخ به این پرسش ایکنا مبنی بر اینکه صد سال اخیر را می‌توان به چند مقطع تقسیم کرد، دوره مرحوم مؤسس، دوره آیت‌الله بروجردی و دوره انقلاب. برخی معتقدند که حوزه تا انقلاب از سرمایه‌ اجتماعی و معنوی انباشته شده در طول سالیان دراز بهره برد و توانست انقلاب را ایجاد کند ولی بعد از انقلاب نتوانسته سرمایه جدیدی اضافه کند و چه بسا هنوز از همان سرمایه گذشته خرج می‌کند و دچار رکود شده است، دیدگاه شما چیست؟ افزود: به نظر بنده این مسئله به حجاب معاصرت باز می‌گردد، ما در اطراف خودمان شخصیت‌های علمی قابل تکریم داریم که 99 درصد آنها مربوط به بعد از انقلاب هستند، در تالیفات و تولید آثار، بعد از انقلاب شاهد رشد چشمگیر در آثار علمی هستیم و همچنین تاثیرگذاری اجتماعی و دینی و مذهبی در دانشگاه‌ها و نهادهای کشور را شاهدیم.

6 هزار طلبه در طرح هجرت

حجت‌الاسلام ملکی ادامه داد: الان بیش از شش هزار طلبه مهاجر در طرح هجرت داریم که وارد روستاها شده و برای تقویت دینداری مردم تلاش می‌کنند؛ مساجد را احیاء کرده‌اند، تعداد مساجد و ائمه جماعات قبل و بعد از انقلاب قابل مقایسه نیست و این نتیجه تعلیم و تربیت نظام حوزه است ولی ما به دلیل حجاب معاصرت این رشد و ارتقاء را نمی‌بینیم ولی بعد از ما بهتر به دستاوردها پی خواهند برد. کسانی داریم که بعد از انقلاب به حوزه آمده و از استادان درس خارج هستند، الان صدها درس خارج در حوزه برگزار می‌شود و حضور روحانیت در برنامه‌های صدا و سیما، فضای مجازی و نهادها و تالیف مقالات و کتب روند بسیار خوبی دارد.

رئیس مرکز تفسیر حوزه افزود: ما روحانیونی داریم که دارنده دو، سه مدرک دکتری مانند جامعه‌شناسی و مدیریت از دانشگاه هستند و در عین حال در حوزه درس خارج دارند 20 صفحه فقط سیاهه فعالیت علمی و تالیفات چنین افرادی است، در حالی که ما قبل از انقلاب معدود شخصیت‌هایی چون شهید بهشتی داشتیم که به زبان خارجی مسلط و در عین حال شخصیت انقلابی و حوزوی باشند. الان صدها نفر مانند شهید بهشتی داریم که هم مدارک دانشگاهی و حوزوی سطح بالا دارند و هم به زبان‌های دیگر مسلط هستند.

ملکی بیان کرد: حتی اگر نسبت روحانیون جهادی را با قبل از انقلاب مقایسه کنیم، می‌بینیم تفاوت زیادی داشته است و عمدتا حلقه شاگردان امام(ره) و اطراف امام بودند ولی بزرگانی هم بودند که نسبت به انقلاب سکوت داشتند و یا حمایت جزئی می‌کردند و برخی مخالف بودند، ولی حوزه امروز انقلابی است و هر اتفاقی می‌افتد نیروهای انقلابی و جهادی در حوزه فعالیت دارند. من تحلیلم این است که نگاهی که برخی به حوزه دارند به خاطر حجاب معاصرت است.

غصب موقوفات حوزه از سوی رضاخان

قائم مقام حوزه‌های علمیه در پاسخ به این سؤال که الان حوزه با وجود پیشرفت‌ها، چالش‌های جدی مانند تنزل موقعیت اجتماعی، عدم تناسب تربیت نیرو با نیازهای جامعه هم دارد، به نظر شما مهمترین چالش‌ها کدامند؟ اظهار کرد: یکی از ضعف‌های حوزه که در دوره قاجار نبود و در دوره رضاخان ایجاد شد، بستن شریان‌های اقتصادی حوزه بود. رضاخان پرسید که حوزه از کجا ارتزاق می‌کند و وقتی به او گفتند موقوفات و سهمین؛ موقوفات را برعهده گرفت و تصرف کرد و عمده بودجه حوزه را به چالش کشید؛ الان برخی از دانشگاه‌های دنیا مثل هاروارد توسط موقوفات اداره می‌شوند. نیکوکاران زیادی بودند که موقوفاتی را به حوزه دادند ولی رضاخان با قلدری آنها را از حوزه جدا کرد.

قائم مقام حوزه‌های علمیه در ادامه افزود: یکی از مشکلات مهم در حوزه‌های امروز، شهریه طلاب و وضع معیشتی آنهاست، طلابی که در حال یادگیری و بارگیری علمی هستند باید حداقل، معیشت لازم را داشته باشند تا سال‌های تحصیل را به دقت و با تمرکز سپری کنند. الان وضع معیشت طوری است که خیلی از طلاب به خصوص افراد متاهل از همان ابتدا گرفتار مشکلات معیشتی می‌شوند و با نداشتن مسکن و اجاره بهای بالای دست و پنجه نرم می‌کنند، لذا باید موقوفات حوزه احیاء شود تا وابسته به دولت نباشد ضمن اینکه باید برای معیشت طلاب هم تدابیری اندیشیده شود.