کتاب «مبانی علم اداره، اصول و کاربردها» منتشر شد

بهمن سعیدی‌پور، دانشیار دانشگاه پیام‌نور قم در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا از قم با بیان اینکه یکی از مباحثی که دانشجویان و مدیران به آن نیاز دارند «مبانی علم اداره یا اصول مدیریت» است، گفت: در اکثر منابع مدیریت و علوم اداری به‌طور مختصر به اصول مدیریت پرداخته شده است. در این کتاب تلاش شده است که بررسی جامعی در این زمینه به‌عمل آید و بر اساس اصول چهارده‌گانه‌ مدیریت که برای اولین بار به‌وسیله‌ هنری فایول ارائه شد، مطالعات انجام گرفته با تأکید بر کاربردها تألیف شود.

دانشیار دانشگاه پیام‌نور قم با اشاره به اینکه این کتاب شامل 15 فصل است، ادامه داد: در فصل اول به کلیات و بررسی مفهوم مدیریت، علم، هنر و حرفه‌ای بودن آن پرداخته شده است. از مهم‌ترین مباحث این فصل این است که از یک‌سو، مدیریت علم (science) است. علم در اینجا به‌معنای روش علمی، پژوهش، حل مسئله و روش آزمایشی یا تجربی تعریف شده است و از سوی دیگر هنر است و عنصر عمده‌ هنر نیز خلاقیت است و خلاقیت هم بیشتر با آموزش توسعه داده می‌شود و جنبه‌ اکتسابی آن ارجحیت دارد. لذا، چیزی به نام ژن مدیریت وجود ندارد و یا تاکنون کشف نشده است. همچنین مدیریت می‌تواند به‌عنوان یک حرفه با زیرحرفه‌هایی همانند صنعتی، آموزشی، بیمارستانی، بازرگانی و... تلقی شود.

سعید‌ی‌پور اظهار کرد: آنچه اهمیت دارد این است که مدیریت چه علم باشد چه هنر و چه حرفه، این است که ذاتی نیست و از طریق ژن‌ها منتقل نمی‌شود و به‌دست نمی‌آید. از فصل دوم تا فصل پانزد‌هم بر اساس اصول چهارده‌گانه‌ فایول هر اصل در یک فصل به‌صورت مفصل و تقریباً جامعی تدوین شده است.

وی در ادامه به تشریح مباحث مطرح شده در سایر فصول کتاب پرداخت و گفت: در فصل دوم، بحث تقسیم‌کار، مزایا و معایب آن، نمودار و طبقه‌بندی تقسیم‌کار بررسی شده است. فصل سوم به اختیار مسئولیت و قدرت، مقایسه‌ و اصول آن‌ها پرداخته شده است؛ در فصل چهارم اصل نظم و ترتیب، مقایسه‌ نظم مادی و اجتماعی، اختلال‌های هنجاری، نمادی، رابطه‌ای و توزیعی بررسی شده است.

دانشیار دانشگاه پیام‌نور قم بیان کرد: همچنین در فصل پنجم اصل انضباط، انواع مشکلات انضباطی، انواع و مراحل اقدامات انضباطی، سیستم‌های انضباطی و قوانین و مقررات تخلفات اداری بررسی شده است. فصل ششم کتاب به مبحث اصل وحدت فرماندهی یا وحدت دستور می‌پردازد و اینکه هر کدام از کارکنان برای انجام یک دستور فقط باید از یک مافوق دستور بگیرند و بس، در پایان فصل نیز هرم واژگونی فرماندهی بحث شده است.

سعیدی‌پور با تأکید بر اهمیت وحدت مدیریت در سازمان ادامه داد: فصل هفتم نیز شامل مباحث وحدت مدیریت یا رهبری یا وحدت جهت است که دربرگیرنده‌ این است که هر دسته از فعالیت‌ها که هدف واحدی دارند باید در یک دسته یا گروه قرار گیرند و زیر نظر یک مدیر سازمان‌دهی شوند. در این فصل تفاوت‌های وحدت مدیریت با وحدت فرماندهی نیز بررسی‌ شده است.

وی گفت: فصل هشتم کتاب دربرگیرنده‌ اصل اولویت منافع جمعی بر منافع فردی است. همچنین در این فصل نظریه‌ شوتز و اهداف فردی و گروهی و معیارهای حرفه‌ در کار روابط عمومی تشریح شده است.

دانشیار دانشگاه پیام‌نور قم تصریح کرد: در فصل نهم اصل پاداش و حقوق و مزایای کارکنان، انواع پاداش‌های نقدی، غیر نقدی، تشویق، تنبیه، مبانی حقوق و دستمزد و رابطه‌ نظام حقوق و دستمزد با مدیریت منابع انسانی بحث شده است؛ در فصل دهم اصل تمرکز و عدم تمرکز و حیطه‌ نظارت و ارتباط آن‌ها باهم بررسی شده است.

سعیدی‌پور ادامه داد: فصل یازدهم نیز به اصل سلسله‌مراتب سازمانی، مهندسی مجدد، طراحی شبکه‌ پویا، الگوهای سلسله‌مراتبی، مطالعات چایلد، بارک دال و روش لاک هید بررسی شده است؛ فصل دوازدهم به اصل عدالت، انصاف یا بی‌غرضی، عدالت سازمانی و انواع آن شامل عدالت رویه‌ای، توزیعی و تعاملی پرداخته است.

دانشیار دانشگاه پیام‌نور قم بیان کرد: در فصل سیزدهم اصل ثبات و استمرار خدمت کارکنان، استراتژی‌های ثبات شغلی، کارمندیابی، انتخاب و ارتقا و سایر مباحث مرتبط بحث شده است.

سعیدی‌پور اصول نوآوری، ابداع، ابتکارعمل، روحیه یگانگی، کار گروهی و اتحاد را تکمیل‌کننده بحث اصول مدیریت دانست و گفت: همچنین در فصل چهاردهم به مطالب اصل نوآوری، ابداع و ابتکار عمل، روش‌های خلاقیت و نوآوری و چالش‌های آن پرداخته است؛ در نهایت در فصل پانزدهم نیز به اصل روحیه‌ یگانگی، کار گروهی، اتحاد و صمیمیت، گروه و تیم، انواع تیم و ویژگی‌های تیم اثر بخش پرداخته شده است. 

یادآور می‌شود، کتاب «مبانی علم اداره، اصول و کاربردها» به همت بهمن سعیدی‌پور، دانشیار دانشگاه پیام‌نور و سیدمهدی رحیمی، مدرس این دانشگاه به رشته تحریر درآمده و در 184 صفحه از سوی انتشارات جهاد دانشگاهی قم منتشر شد.