تشریح آیه امانت در قرآن

به گزارش ایکنا از لرستان، آیت‌الله سیداحمد میرعمادی، نماینده ولی‌فقیه در استان و امام جمعه خرم‎آباد در جلسه هفتگی تفسیر قرآن‌ کریم که شامگاه جمعه، بیست و چهارم آبان در خرم‎آباد برگزار شد، با اشاره به آیه ۷۲ سوره احزاب با مضمون «إِنَّا عَرَضْنَا الْأَمانَةَ عَلَى السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ الْجِبالِ فَأَبَيْنَ أَنْ يَحْمِلْنَها وَ أَشْفَقْنَ مِنْها وَ حَمَلَهَا الْإِنْسانُ إِنَّهُ كانَ ظَلُوماً جَهُولًا»، بیان کرد: این آیه به آیه امانت مشهور است و در زمره آیات متشابه به حساب می‌آید؛ چرا‌که تفسیر آن مشکل است.

وی با طرح این سؤال که چرا در این آیه کلمه امانت آمده و این‌که امانت به چه معناست نقل قول‌های فراوانی وجود دارد، گفت: از ظاهر آیه بر می‌آید که خداوند امانت را بر آسمان و زمین و کوه‌ها عرضه داشت اما زمین و آسمان گفتند ما نمی‌توانیم این امانت را به دوش بکشیم و در این میان انسان گفت من این امانت را بر دوش می‌کشم همانا انسان نادان است.

آیت‌الله میرعمادی با بیان این‌که در این آیه سؤالات بسیار مهمی در ذهن انسان مطرح می‌شود، اضافه کرد: باید دانست مقصود از این‌که خداوند امانت را بر کوه و آسمان عرضه کرد چیست؛ دوم این‌که خداوند متعال چگونه این بار را آسمان و زمین عرضه داشته است و چگونه انسان این امانت را قبول کرد حال اگر این امانت را قبول کرد آیا کار خوبی کرد یا نه و اگر کار خوبی انجام داده پس چرا خداوند می‌فرماید انسان جاهل و نادان است.

نماینده ولی‌فقیه در لرستان با بیان این‌که در خصوص واژه امانت در این آیه ۱۰ احتمال داده شده است، ادامه داد: وقتی آیات قرآن در رابطه‌ با امانت بررسی می‌شود امانت سپردن کار یا موقعیتی به دیگری معنا می‌شود بدین معنا که خداوند متعال می‌فرماید: امانت را به کسی بسپارید که صلاحیت داشته باشد.

تقسیم‌بندی امانات؛ امانات مادی و معنوی

وی به تقسیم‌بندی امانات از دیدگاه قرآن اشاره و با بیان این‌که از نظر قرآن امانات به دو قسمت تقسیم می‌شود، اضافه کرد: نوعی امانات امکانات مادی و نوع دیگر امانات معنوی است خداوند از نماز، روزه و ولایت به‌عنوان امانات یاد می‌کند.

امام جمعه خرم‌آباد با بیان این‌که امسال می‌خواهیم در انتخابات شرکت کنیم و سرنوشت خود را مشخص کنیم، ادامه داد: باید امانت را به دست کسی بسپاریم که صلاحیت داشته باشد این در حالی‌است که در کلام معصومان همواره به راستگویی و امانت‌داری سفارش شده است.

این مفسر قرآن‌کریم با بیان این‌که پیامبر اسلام(ص) افتخار می‌کند که رسول امین و امانت‌دار است، اضافه کرد: خداوند به مؤمنان دستور می‌دهد که امانت‌دار باشند و مؤمنان به امانات خود پایبند هستند.

وی با طرح این سؤال که خداوند چه امانتی را به کوه و آسمان و زمین سپرد و آنان قبول نکردند، ادامه داد: در این مورد چند احتمال وجود دارد که برخی می‌گویند امانت عهد و پیمانی که خداوند گرفت و برخی دیگر آزادی، اختیار، معرفت و عقل را امانت خداوند به کوه، آسمان و زمین می‌دانند و برخی دیگر ولایت امیرالمؤمنین(غ) را امانتی می‌دانند که خداوند به آسمان و زمین عرضه داشت و آنان نپذیرفتند اما آن‌چه از میان احتمالات قوی است و ما به‌عنوان امانت در این آیه بیان می‌شود کمالات الهی است که شامل کمالات در عقاید، اعمال، افکار، معرفت و ولایت می‌شود.

آیت‌الله میرعمادی با بیان این‌که خداوند چگونه امانت را بر آسمان و زمین عرضه کرد، افزود: برخی مفسران بر این عقیده هستند که مقصود از آسمان و زمین، آسمانیان شامل فرشتگان و جنیان و زمینیان هستند حال بحث دیگری که در این جا دیده می‌شود این است که مگر زمینیان همان انسان‌ها نیستند.

نماینده ولی‌فقیه در استان، با بیان این‌که برخی دیگر از مفسران عرضه کردن را به‌معنای سنجیدن و مقایسه کردن تفسیر کرده‌اند، ادامه داد: یعنی ما آسمان و زمین را سنجیدیم دیدیم آنان توانایی ندارند یا زمین و آسمان و اهلیت امانت را نداشتند.

امام جمعه خرم‌آباد با بیان این‌که انسان استعداد رشد و ترقی و قابلیت کمال دارد، گفت: قابلیت انسان در حدی است که می‌تواند اشرف مخلوقات باشد این در حالی‌است که ما امام معصوم را انسان کامل می‌دانیم.

میرعمادی با بیان این‌که ظاهر آیه چنین می‌گوید که انسان با پذیرفتن امانت کار بدی کرده است، اضافه کرد: برخی دیگر در این مورد می‌گویند انسان قدر کمال و استعداد را نمی‌داند.

این مفسر قرآن‌ با بیان نکات تفسیری عبارات «ظَلُوماً» و «جَهُولًا»، اضافه کرد: این آیه در بحث برخی مفسران «ظَلُوماً» را به‌معنای نافرمانی و سرپیچی و «جَهُولًا» را به‌معنای جهل ذاتی معنا کرده‌اند بدین معنا که انسان ذاتاً جاهل است و برخی دیگر می‌گویند «ظَلُوماً» بدین معناست که انسان حق مطلب را ادا نمی‌کند و «جَهُولًا» به‌معنای جهل نسبی است.