درجلسه بنیاد قم‌پژوهی مطرح شد:
«دانشنامه قم» تدوین شود
گروه فرهنگی ــ برای شناساندن چهره‌ها و شخصیت‌هایی که هویت معنوی و فرهنگی قم بلکه کشور هستند، باید به تدوین و گردآوری آثار و مآثر و مفاخر برآمده از قم، در قالب دانشنامه اقدام‌کرد.
به گزارش ایکنا، علی حیدری یساولی، پژوهشگر و شاعر در سی‌صد و نودمین جلسه بنیاد قم‌پژوهی که شامگاه دوشنبه 20 آبان با موضوع «قم در آیینه ادبیات فارسی» در دانشگاه طلوع مهر قم برگزار شد، گفت: با توجه به وجود شمار چشمگیری از مفاخر علمی، فرهنگی و ادبی شهر قم در درازنای تاریخ، امروزه نام و نشانی از بسیاری از آنها یا نیست و یا بسیار کم رنگ است. بنابراین برای شناساندن این چهره‌ها و شخصیت‌ها که هویت معنوی و فرهنگی این خطه از سرزمینمان هستند، باید به تدوین و گردآوری آثار و مآثر و مفاخر برآمده از قم، در قالب دانشنامه اقدام‌کرد. وی افزود: ما هر چقدر در شناساندن هویت فرهنگی قم سهل‌انگاری و تعلل کنیم و مفاخر این شهر کهن را آنچنان که شایسته است معرفی نکنیم، پیشرفت و توسعه اجتماعی و اقتصادی هم نخواهیم داشت یا بسیار کُند و بی‌هویت پیش خواهیم رفت. تدوین چنین دانشنامه‌ای، سند افتخاری را پیش روی نسل‌های آینده برآمده از قم می‌گشاید.
این پژوهشگر و استاد دانشگاه با بیان اینکه شهر قم در طول تاریخ مورد هجمه‌ها و حمله‌های فراوان بوده و آسیب‌های زیادی به آثار و ابنیه و مواریث فرهنگی آن خورده است، گفت: از جمله این آسیب‌های جبران‌ناپذیر، نابودی بسیاری از یادگارها و اسناد مکتوب قم است که اگر آن اسناد اینک در دسترس بود، در می‌یافتیم که این شهر چه تعداد عالم و فقیه و ادیب و شاعر و هنرمند داشته است و دقیقا چه تاثیر عظیمی در شکل‌گیری فرهنگ و مدنیت این سرزمین پهناور داشته‌اند.
یساولی اضافه کرد: مع الاسف امروز، از آن بسیار، شمار اندکی برجای مانده‌اند که با همین اندک هم نتوانسته‌ایم به‌درستی و با شاخص‌های علمی برخورد کنیم و آنها را به شایستگی بشناسانیم.
وی کهن‌ترین شاعر برآمده از قم را شخصیتی هم‌روزگار رودکی و منطقی رازی معرفی کرد و گفت: ابوجعفر محمد بن علی عطار قمی. شاعری که در کتاب ارزشمند تاریخ قم نام و ذکر کوتاهی از او برجای مانده و ضبط شده است.
وی افزود: ترجمه تاریخ قم در پنج باب، از همان دست آثاری ست که از دستبرد روزگار در امان مانده و به دست ما رسیده است. این کتاب که در اصل به عربی و به قلم یکی از فرزندان این دیار یعنی ابوعلی حسن بن محمد اشعری قمی نوشته شده، قرار بوده در بیست باب نوشته شود که نویسنده تنها به نوشتن پنج باب از آن موفق شده است. اشعری قمی در نیمه دوم قرن چهارم، فهرستی از باب‌های بیستگانه‌ای را تدوین کرده ابتدای ترجمه تاریخ قم ثبت و ضبط شده است.
این شاعر بیان کرد: در باب هجدهم آن که شوربختانه نویسنده‌اش به نگارش آن توفیق نیافته درباره شمار قابل توجهی از شاعرانی بوده که یا در مدح قم شعری گفته بوده‌اند و یا شاعرانی که اصلا قمی بوده‌اند و در این سرزمین به سرمی‌برده‌اند. اشعری قمی شمار آن شاعران صاحب دیوان را بیش از صد تن گفته است که باز متاسفانه حتی نامی از آنها باقی نمانده است.
این پژوهشگر ادامه داد: جای بسی تاسف است که از گذشته‌های دور ما اهالی قم نسبت به حفظ و معرفی مفاخر فرهنگی و ادبی خود سهل انگار و بی‌مبالات بوده‌ایم. مثالش در همین کتاب تاریخ قم آمده. در آنجا نویسنده، از قول ابوالفضل بن العمید - وزیر، دبیر و شخصیت برجسته حکومت آل بویه - که خود دانشمندی کم‌نظیر و ادیب و شاعر بزرگی بوده، می‌آورد: ابن العمید به من (یعنی اشعری قمی نویسنده تاریخ قم) گفت: من از شما اهالی قم در تعجبم که نسبت به حفظ آثار خود بی‌توجه هستید.
وی اضافه کرد: همین وزیر به وی می‌گوید که گویا گزیده‌ای از دیوان ابوجعفر عطار قمی را برای وی استنساخ و کتابت کند. اشعری قمی هم در کتاب خود تصریح می‌کند این کار را کرده و حتی یک نسخه هم برای خزانه کتب صاحب بن عباد کتابت کرده است ولی امروز هیچ اثری از این دیوان وجود ندارد.
یساولی با ذکر نمونه‌هایی از شاعران بزرگی که در مقاطع گوناگون تاریخی ایران، از شهر قم برخاسته‌اند، از فقیه و قاضی رکن الدین دعویدار قمی، شاعر هم‌روزگار جمال الدین و کمالدین عبدالرزاق اصفهانی، که ادیب و شاعری طراز اول و ذو اللسانین بوده یاد کرد و گفت: از این شاعر بزرگ امروز تنها یک گزیده و خلاصه‌ای از دیوان کلانش برجای مانده است.
وی همچنین با ذکر یکی از شاعران قمی الاصل، شهیدی، افزود: این شاعر نوپرداز در زمانه خود و ملک الشعرای دربار آق قویونلوها بسیار مورد احترام و توجه جامی، شاعر و عارف نامدار عهد تیموریان م، بود که هنوز دیوان او تصحیح نشده و در دسترس نیست. یساولی اشاره کرد که به‌زودی دیوان شهیدی را با استفاده از چند نسخه خطی دیوان وی، به چاپ خواهد رساند.
یادآور می‌شود از دکتر علی حیدری یساولی، مصحح نسخ خطی و پژوهشگر متون ادبی و فلسفی، کتاب‌هایی مانند: فوحات القدس (در دو مجلد)، میراث ادیبان شیعه (در دو مجلد) شامل دواوین کاتبی ترشیزی، نظام استرابادی، صدقی استرآبادی و ملا مهدی و معدن المناقب میر یوسف علی استرآبادی - شاعران عهدهای تیموری و اوایل صفوی. حاشیه شرح حکمه العین (در فلسفه و امور عامه)به چاپ رسیده است.
انتهای پیام 
